„Spośród wielu bzdur,
Które niosą stada chmur
Ja lubię deszcz,
Deszcz w Cisnej…”
http://www.youtube.com/watch?v=476QyWZHqPA
Tak śpiewała w znanej piosence Krystyna Prońko. Nas Cisna powitała piękną, słoneczną i upalną pogodą - mimo, iż faktycznie jest to ponoć najbardziej deszczowa miejscowość w Polsce. W każdym razie, nie żałujemy tego, że nie dane nam było doświadczyć „deszczu w Cisnej”. Miejscowość skąpana w słońcu zaprezentowała się nie mniej, a kto wie - może i bardziej urokliwie.
Cisna leży na wysokości około 550 m n.p.m. Powszechnie jest uznawana za najładniejszą miejscowość w Bieszczadach. Położona w dolinie rzeki Solinki tworzy malowniczą kotlinkę. Ze wszystkich stron otaczają ją wysokie szczyty zwane górami ciśniańskimi. Od południa są to Rożki i masyw Jasła,od wschodu grzbiet Ryczego Wołu, od północy Horb, Łopiennik i Łopieninka. Na północnym zachodzie rozciąga się góra Hon i masyw Wysokiego Działu, stanowiący dawną granicę etniczną między Łemkami i Bojkami.
Najwcześniejsze ślady pobytu człowieka na tym terenie pochodzą z czasów rzymskich, czego dowodem są dwie monety cesarza Hadriana znalezione w Cisnej. To przez obecną Cisnę i Przełęcz nad Roztokami wiódł stary szlak handlowy z południa na północ. Między Honem a Roztokami rzeka Solinka przecina wał górski Wołosań-Jasło, tworząc przełom.Jest to tak zwane ciasne miejsce. Prawdopodobnie od tego pochodzi nazwa Cisna. Na wschód od niego rozciąga się dość obszerna dolina, w której została założona osada o nazwie Czyasna. Pierwsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1497 roku. Prawdopodobnie głównym zadaniem osadzonych tu kmieci była obrona szlaku handlowego. Prawo osadnictwa wołoskiego dla Cisnej wydano dopiero około roku 1552, kiedy to ziemie te stały się własnością rodu Balów z Hoczwi.
Do Balów Cisna należała do lat 60. XVII wieku. Potem przez małżeństwo Zofii Balównej z wojewodą podolskim Aleksandrem Stanisławem Bełżeckim (?-1677), przeszła w ręce Bełżeckich. Od 1712 roku właścicielem Cisnej był późniejszy chorąży wielki koronny Jerzy Ignacy Lubomirski (1687-1753). Od Lubomirskich Cisnę w 1720 roku nabył podczaszy żydaczowski Michał Urbański (?-1748), który w 1739 roku, erygował tu parafię greckokatolicką. W 1740 roku jego córka Teresa wyszła za mąż za Józefa Benedykta Fredrę - chorążego łomżyńskiego. W posagu wniosła mu między innymi dobra ciśniańskie. W 1790 roku Cisnę odziedziczył Jacek Fredro (1770-1828), który w 1810 roku założył tu hutę, tzw. fryszerkę, produkującą narzędzia rolnicze, garnki i piece. Surowcem dla huty była uboga ruda darniowa, występująca na stokach Hyrlatej. W roku 1804 Jacek Fredro zbudował w Cisnej kościół katolicki, zlokalizowany nieopodal dzisiejszej świątyni. Po jego śmierci wieś przeszła w ręce jego synów - Juliana, a następnie Henryka. Trzeci z synów - późniejszy komediopisarz Aleksander Fredro (1793-1876) tak opisał Cisnę w pamiętniku "...Leży w nieco obszernej kotlinie, folwark, cerkiew, karczma, dalej młynek i tartak ożywiają tę górską wioskę więcej niż wiele innych...". Niektórzy mieszkańcy Cisnej i okolic - w tym powieściopisarz Zygmunt Józef Erazm Kaczkowski (1825-1896) - syn Ignacego, zarządcy majątku Fredrów, wzięli udział w powstaniu krakowskim w 1846 roku. Po śmierci Henryka w 1867 roku, majątek Fredrów przejęli Flemingowie. Następnie klucz ciśniański, obejmujący Cisnę i kilka sąsiednich wiosek przez krótki okres należał do Hermana Czecza de Lidenwalda. W okresie międzywojennym Cisna należała do żydowskiej rodziny Brackenrothów.
W latach 1890-1895 zbudowana została wąskotorowa kolejka leśna do Nowego Łupkowa, a w 1904 roku - do Kalnicy. Przyczyniło się to do rozwoju osady. Na początku XX wieku w Cisnej powstały i działały: Fabryka Naczyń Bednarskich, Towarzystwo Kredytowe oraz spółka komandytowa dla przemysłu drzewnego.
W latach 1914-1915, w czasie walk toczących się w Karpatach, Cisna była trzykrotnie na linii frontu. Po zakończeniu I wojny światowej, od listopada 1918 roku do stycznia 1919 roku, Cisna wchodziła w skład tzw. Republiki Komańczańskiej, o której pisałem w poprzednim punkcie podróży. W latach międzywojennych była jedną z większych i zasobniejszych wsi w Bieszczadach, a także znanym letniskiem. W miejscowości funkcjonowały wówczas: kościół, cerkiew, urząd pocztowy, posterunek policji, placówka straży granicznej, szkoła, dwór, około dwudziestu sklepów, będących w posiadaniu właścicieli żydowskich - z wyjątkiem jednej spółdzielni polskiej i jednej ukraińskiej. Działał także Związek Strzelecki, skupiający ok. 20 osób. Przed II wojną światową Cisna liczyła około 600 mieszkańców.
Okres II wojny światowej i lata powojenne wyniszczyły i wyludniły wieś. Cisna była atakowana przez oddziały UPA 24 lipca 1945 roku i 11 stycznia 1946 roku. W walkach z nimi zginęło kilkudziesięciu Polaków. W ramach akcji „Wisła” w 1947 roku z Cisnej wysiedlono 512 osób. We wsi pozostało zaledwie 30 rodzin tj. ok. 150 osób. Natomiast tereny okoliczne zostały całkowicie wyludnione. W latach 1957-1960 wybudowano szosę z Leska przez Baligród do Cisnej. Ponieważ istniało duże zapotrzebowanie na pracowników zatrudnianych w leśnictwie, przy budowie dróg, osad robotniczych i przebudowie kolejki wąskotorowej Cisna i okolice zaczęły się ponownie zaludniać.
Status uzdrowiska uzyskała Cisna w 1974 roku. Znajdują się tu dziś liczne pensjonaty, hoteliki i ośrodki wypoczynkowe. Atrakcją turystyczną jest też kolejka wąskotorowa, kursująca na trasach Majdan-Przysłup i Majdan-Balnica.
Od roku 2002 w Cisnej oraz pobliskich wsiach: Dołżycy, Łopience i Dolinie odbywa się w sierpniu Festiwal Sztuk Różnych "Bieszczadzkie Anioły". Na festiwalowych koncertach swoją twórczość prezentowali m.in. Antonina Krzysztoń, Wolna Grupa Bukowina, Stare Dobre Małżeństwo i wielu innych artystów.
