Strzelno to ładne, niewielkie miasto położone niedaleko Inowrocławia. W latach 80. XII wieku założony został tu klasztor sióstr norbertanek. Kościół klasztorny nosił początkowo nazwę kościoła św. Trójcy, w latach późniejszych wezwanie zostało rozszerzone na św. Trójcy i NMP. Prawa miejskie Strzelno uzyskało w 1231 roku.
Najważniejsze zabytki miasta znajdują się w sąsiedzwie nieco oddalonego od rynku Placu św. Wojciecha. Należą do nich Rotunda św. Prokopa oraz Kościół św. Trójcy i NMP.
Rotunda św. Prokopa, to największa romańska świątynia w Polsce zbudowana na planie koła. Według świadectwa Jana Długosza, została ona konsekrowana w 1133 roku. Za jej fundatora uważa się Piotra Włostowica, wojewodę Bolesława III Krzywoustego. Ostatnie badania wskazują na to, że świątynia została ukończona równocześnie z pobliskim kościołem norbertanek, tzn. w drugim dziesięcioleciu XIII wieku. Rotunda jest budowlą wykonaną z granitowych ciosów, z późniejszymi elementami z cegły. Przylegają do niej dwie małe absydy, wysoka podkowiasta wieża oraz prezbiterium, zbudowane na planie kwadratu, przykryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Warto nadmienić, że jest to jedyna na świecie romańska świątynia z czworokątnym prezbiterium. W XVI wieku rotunda przestała pełnić funkcje sakralne, które przywrócono w II połowie XVIII wieku. Zmieniono wówczas zmieniono wezwanie świątyni św. Krzyża na św. Prokopa. Do elementów wystroju należą: odlew tympanonu fundacyjnego (z oryginału, po pożarze w 1945 roku, zachowała się tylko głowa Chrystusa), kropielnica z XII wieku wykonana z jednej bryły kamienia, romański grobowiec, rzeźbione w drewnie lipowym pięć stacji drogi krzyżowej z XVII wieku, płaskorzeźbione przedstawienia św. Onufrego i św. Marii Egipcjanki z XVI wieku.
Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny jest świątynią, datującą się z tego samego okresu, co Rotunda św. Prokopa. W wiekach późniejszych wiele elementów architektonicznych kościoła zostało przebudowane w stylach właściwych dla danej epoki. Kościół jest trójnawową bazyliką z transeptem i zamkniętym absydą prezbiterium. Z okresu baroku pochodzi jego fasada i boczna kaplica św. Restytuta. Nawy oraz kaplica św. Barbary przykryte są sklepieniami gotyckimi. Do najcenniejszych i najbardziej znanych zabytków bazyliki należy 7 romańskich kolumn, pokrytych płaskorzeźbą figuralną - należą one do unikatowych zabytków romańskich. W całej Europie, obok Strzelna, rzeźbione kolumny romańskie zachowały się tylko w katedrze św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii oraz w katedrze św. Marka w Wenecji we Włoszech. Kolumny datują się z przełomu XII i XIII wieku. Innymi cennymi elementami architektonicznymi są tympanon fundacyjny, tympanon Zwiastowania i tympanon północny, pochodzące z XII i XIII wieku. We wnętrzu kościoła można podziwiać także elementy wystroju: fragmenty dawnych polichromii, ołtarz św. Krzyża, XVIII-wieczne konfesjonały i tzw. "tęczową belkę" z 1740 roku. Przed kościołem wystawione są dawne kamienne ołtarze ofiarne, pochodzące z czasów pogańskich.
Oprócz w/w zabytków warto w Strzelnie także zobaczyć ładny rynek, otoczony zabytkowymi (w większości XIX-wiecznymi) kamieniczkami.
