Chochołów to nadgraniczna wioska podhalańska, położona w dolinie potoku Czarny Dunajec. Jej zabudowę stanowią niemal w całości oryginalne chałupy góralskie. Do miejscowej tradycji należy mycie ich z zewnątrz wodą z mydłem dwa razy do roku, na Wielkanoc i Boże Ciało.
Osadnictwo dotarło na te tereny w połowie XVI stulecia. Pierwszy sołtys wsi, Bartłomiej Kluska, nazywany Chochołowskim, otrzymał przywilej sołecki od króla Zygmunta III Wazy (1566-1632) w 1592 roku za zasługi z czasów wojen moskiewskich za króla Stefana Batorego (1533-1586). W rodzie tym sołectwo utrzymywało się przez kilka pokoleń. W czasie "potopu szwedzkiego" w latach 1655-1656 chochołowianie wsławili się udziałem w wojnie partyzanckiej pod wodzą starosty babimojskiego Krzysztofa Żegockiego (1618-1673). Przed rozbiorami mieli też swój udział w konfederacji barskiej.
Sławę na Podhalu przyniosło wsi trwające dwa dni zbrojne wystąpienie przeciwko Austrii w 1846 roku, zwane powstaniem chochołowskim. Wypadki roku 1846 dojrzewały długo.Nieuczciwość i opieszałość władz austriackich w załatwianiu słusznych pretensji górali przyczyniła się w znacznym stopniu do wybuchu powstania. Nie bez znaczenia była też agitacja działaczy niepodległościowych, przygotowujących powstanie w Galicji. Nawiązali oni kontakt z miejscowymi działaczami narodowymi: nauczycielem i organistą Janem Kantym Andrusikiewiczem (1815-1850), księdzem Józefem Leopoldem Kmietowiczem (1819-1859) i księdzem Michałem Stanisławem Głowackim "Światopełkiem" (1804-1846) z Poronina - późniejszymi przywódcami chochołowskiego "poruseństwa". Wystąpienie w Chochołowie miało być częścią zrywu niepodległościowego, przygotowywanego przez Edwarda Dembowskiego (1822-1846) w Galicji. Akcja na szerszą skalę została odwołana, ale chochołowianie o tym nie wiedzieli. 21 lutego 1846 roku Andrusikiewicz i ks. Kmietowicz poprowadzili około 500 uzbrojonych górali z Chochołowa i kilku okolicznych wsi do powstania.Uderzyli oni na posterunek austriackiej straży granicznej i komorę celną, które zdobyli. Następnego dnia przyłączyło się do nich około 500 chłopów z sąsiednich wsi - Witowa, Dzianisza, Cichego. Około północy zgromadzonych powstańców zaatakowali nieoczekiwanie strażnicy celni oraz obałamuceni przez Austriaków chłopi z Czarnego Dunajca. W potyczce zostali ranni przywódcy powstańców. Dalszy opór był bezcelowy wobec nadciągających dla stłumienia powstania posiłków. Przywódcy i uczestnicy powstania chochołowskiego ponieśli surowe kary. Wielu z nich znalazło się w więzieniach. Wszystkich uwolniła dopiero rewolucja 1848 roku zwana "Wiosną Ludów". Swoistą pamiątką tamtych wydarzeń jest stojąca przy wjeździe do chochołowa od strony Czarnego Dunajca figura św. Jana Nepomucena, odwrócona tyłem do tej wsi (podobno w ramach retorsji za uczestniczenie przez mieszkańców Czarnego Dunajca wsi w tłumieniu powstania chochołowskiego). W świadomości społecznej Chochołów stał się symbolem góralskiego patriotyzmu. Niewątpliwie stało się tak dlatego, że przecież w tym samym czasie wybuchła słynna "rabacja galicyjska" - inspirowana przez Austrię rebelia antyszlachecka. Na tym tle antyaustriacka demonstracja chochołowian stała się ewenementem.
W czasie II wojny światowej Chochołów był ważnym ośrodkiem partyzanckim na szlaku kurierskim na Węgry. Stąd pochodził m.in. Stanisław Frączysty (1917-2009), który przeprowadzał w 1941 roku przez granicę marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego (1886-1941), powracającego z Budapesztu przez Chochołów do Polski. W pobliżu przejścia granicznego w Chochołowie w 1992 roku odsłonięto pamiątkowy obelisk, upamiętniający te akcję.
W Chochołowie kultywowane są tradycje góralskie. Latem odbywają się tu różnorakie festyny i imprezy folklorystyczne. Na stałe zapisał się już konkurs "Góralskie Nucicki", który ma na celu nie tylko promocję góralskiej muzyki, lecz przede wszystkim jest świetnym pretekstem do angażowania w góralskie tradycje muzyczne przedstawicieli najmłodszego pokolenia.
