Liczące prawie 27 tys. mieszkańców Zakopane jest największym ośrodkiem miejskim w bezpośrednim otoczeniu Tatr i dużym ośrodkiem sportów zimowych. Od dawna nazywane jest nieformalnie zimową stolicą Polski. Jest najwyżej położonym miastem Polski - leży na wysokości 750-1126 m n.p.m. Na północy rozciąga się pasmo Gubałówki (1126 m n.p.m.), a na południu nad miastem góruje Giewont (1894 m n.p.m.).
W sezonie Zakopane przytłacza rzeszą turystów. Aby wjechać do miasta od strony wschodniej trzeba uzbroić się w cierpliwość stojąc w długich korkach już od Jaszczurówki.
Dzisiejsze centrum Zakopanego też ma niewiele wspólnego z dawnymi klimatami, które pamiętam jeszcze z choćby z lat 70. XX wieku. Niestety, króluje wszechobecna komercja. Przez Krupówki przelewa się nieustająca fala turystów, większość sklepów oferuje markowe produkty międzynarodowych firm, restauracje oferują potrawy wielu kuchni, a w centrum deptaku ulokował się McDonald. Oczywiście, są też stylowe knajpki z kuchnią regionalną i wszechobecni sprzedawcy oscypków i często kiczowatych (jak dawniej) pamiątek. W każdym razie, jeśli chcecie wybrać się do Zakopanego, to zdecydowanie odradzam miesiące letnie. Myślę, że znacznie korzystniej miasto prezentuje się we wiosennym słońcu, czy też w czasie złotej jesieni.
Zakopane powstało, jako osada na miejscu sezonowych osad pasterskich. Pierwszy przywilej osadniczy wydał podobno Stefan Batory (1533-1586) w 1578 roku. Przywilej ten został zatwierdzony przez króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640-1673) w 1670 roku. Pierwotnie osada należała do króla, później do cesarsko-królewskiego skarbu austriackiego. W 1824 roku Zakopane wraz z częścią Tatr zostało sprzedane węgierskiej rodzinie Homolacsów. W XVIII wieku w Kuźnicach zbudowano hutę żelaza, która w XIX wieku była największym zakładem metalurgicznym w Galicji.
Rozkwit Zakopanego rozpoczął się w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to właściwości klimatyczne Zakopanego zaczął popularyzować dr Tytus Chałubiński (1820-1889). W 1886 roku miejscowość została uznana za uzdrowisko. W 1889 roku Zakopane liczyło już 3000 mieszkańców. W tymże też roku kupił je na licytacji hrabia Władysław Zamoyski (1853-1924), który stworzył podwaliny obecnego parku narodowego.
Pod koniec XIX wieku Zakopane stało się ośrodkiem kulturalnym,
odwiedzanym (lub zamieszkanym) przez takie sławne postacie polskiej kultury jak: Henryk Sienkiewicz (1846-1916), Władysław Orkan (1875-1930), Stanisław Witkiewicz (1851-1915), Stefan Żeromski (1864-1925),Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940), Jan Kasprowicz (1860-1926), Mieczysław Karłowicz (1876-1909), Karol Maciej Szymanowski (1882-1937), Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) i inni. Z pobytem letników a później także osiedlającej się w Zakopanem inteligencji nastąpił rozwój turystyki i taternictwa. W 1873 roku zawiązało się Towarzystwo Tatrzańskie, którego celem było propagowanie wiedzy o Tatrach, badanie ich, ułatwienie turystyki, ochrona przyrody i popieranie miejscowego rozwoju. Wśród inicjatorów powstania Towarzystwa byli m. in. dr Tytus Chałubiński (1820-1889), ks. Józef Stolarczyk (1816-1893), Jan Kanty Walery Eljasz-Radzikowski (1840-1905). Działalności Towarzystwa Zakopane zawdzięcza pierwsze oświetlenie, organizację poczty i telegrafu, budowę Dworca Tatrzańskiego. Rozwój taternictwa i powtarzające się wypadki były powodem powołania w 1909 roku Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR). Inicjatorem jego powstania był przede wszystkim Mariusz Zaruski (1867-1941). Z pobytem letników związana jest także historia miejscowego teatru. Pierwsze przedstawienia wystawiane były przez zespoły amatorskie tworzone przez gości, ale już w 1892 roku Zakopane odwiedził zespół teatralny złożony z zawodowych aktorów. Powołany w 1900 roku Związek Przyjaciół Zakopanego zainicjował powstanie stałego teatru amatorskiego, a od 1904 roku - sezonowego zespołu zawodowego. W Zakopanem występowała Helena Modrzejewska (1840-1909), Antonina Hoffman, Irena (1877-1958) i Ludwik (1855-1954) Solscy i inni. W latach międzywojennych działał w Zakopanem Teatr Formistyczny.
W 1933 roku Zakopane uzyskało prawa miejskie. W czasie II wojny światowej miasto stało się punktem przerzutowym kurierów na Węgry. Na początku marca 1940 w wilii "Tadeusz" przy drodze do Białego miała miejsce III Metodyczna Konferencja NKWD i Gestapo, na której obaj okupanci omawiali metody współpracy operacyjnej przeciwko polskiemu podziemiu i wymienili się informacjami.
W mieście, odgrywającym już od XIX wieku dużą rolę w naszej kulturze funkcjonuje kilka muzeów i galerii sztuki. Odbywa się tu także wiele cyklicznych i jednorazowych imprez kulturalnych i sportowych o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Zakopane starało się też bezskutecznie o organizację w 2006 roku Zimowych Igrzysk Olimpijskich. Obecnie czynione są starania o organizację Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2022 roku wraz z Krakowem oraz ośrodkiem narciarskim Jasna Niskie Tatry na Słowacji.
