Kazimierz Dolny jest niewątpliwie jednym z najładniejszych miasteczek polskich. Zawdzięcza to malowniczemu położeniu na skraju Wyżyny Lubelskiej, opadającej stromą, poprzecinaną głębokimi lessowymi jarami krawędzią, ku szeroko rozlanej Wiśle, a także bogactwu nagromadzonych w mieście zabytków - mieszczańskich kamieniczek, spichrzów i kościołów.
W powszechnej świadomości, nazwa miasta bywa kojarzona z osobą ostatniego króla z dynastii Piastów - Kazimierza III, znanego jako Kazimierz Wielki. Faktycznie, miasto swą nazwę zawdzięcza innemu Kazimierzowi - panującemu w XII wieku księciu Kazimierzowi Sprawiedliwemu, choć osada w tym miejscu, zlokalizowana na tzw. Wietrznej Górze istniała już w XI stuleciu. W roku 1181 została ona przekazana - właśnie przez Kazimierza Sprawiedliwego - norbertankom z podkrakowskiego Zwierzyńca, które na cześć darczyńcy nadały jej nazwę Kazimierz. W latach późniejszych, do nazwy miasteczka dodano określenie "Dolny", dla odróżnienia go od Kazimierza, będącego obecnie dzielnicą Krakowa, leżącego w górnym biegu Wisły.
Historycznie, Kazimierz Dolny należał do Małopolski - początkowo do ziemi sandomierskiej, a następnie do ziemi lubelskiej. W roku 1325 król Władysław I Łokietek ufundował w Kazimierzu kościół parafialny, a jego syn i następca - Kazimierz III Wielki zbudował zamek obronny. Prawa miejskie osada kazimierska uzyskała w I połowie XIV wieku, zaś na początku następnego stulecia, w roku 1406, król Władysław II Jagiełło lokował miasto na prawie magdeburskim. Wiek później, Kazimierz stał się siedzibą starostwa, a w roku 1519 król Zygmunt I Stary nadał tytuł dożywotnich starostów Mikołajowi Firlejowi i jego synowi. We władaniu Firlejów miasto pozostawało do roku 1644. Dokonali oni jego przebudowy, oraz dbali o jego uprzywilejowanie w handlu zbożem, spławianym Wisłą do Gdańska. Handel ten stał się źródłem fortun kupieckich rodów Przybyłów, Czarnotów i pochodzących z Włoch Celejów. W roku 1628 na Wietrznej Górze osiedlili się franciszkanie, którzy zbudowali tam klasztor i rozbudowali istniejący kościół.
Zniszczenia doznane przez Kazimierz w czasie potopu szwedzkiego i późniejsze przemarsze wojsk oraz epidemie zapoczątkowały upadek miasta. Za panowania króla Jana III Sobieskiego nastąpiło wprawdzie ożywienie gospodarcze, jednakże miało ono charakter krótkotrwały. Kolejne wojny na początku XVIII wieku spustoszyły Kazimierz, skończyła się dobra koniunktura na polskie zboże, a późniejsze rozbiory odcięły Kazimierz od tradycyjnych rynków zbytu. W marcu 1831 roku pod Kazimierzem Dolnym rozegrała się jedna z bitew Powstania Listopadowego, w której wojska polskie, dowodzone przez generała Juliana Sierawskiego (1777-1849) poniosły porażkę w starciu z oddziałami rosyjskimi generała Cypriana barona Belzig von Kreuza. W II połowie XIX wieku Kazimierz Dolny zaczął rozwijać się, jako miejscowość turystyczno-wypoczynkowa i taki charakter nosi do dziś.
Kazimierz Dolny był także znaczącym ośrodkiem życia żydowskiego w Polsce. Zainteresowanych tym wątkiem odsyłam do mojej podróży "Żydowskie cmentarze", gdzie podaję więcej informacji o historii kazimierskich Żydów i kazimierskich judaikach.
