Pierwsze udokumentowane wiadomości o pobycie Żydów w Warszawie pochodzą z początku XV wieku. Świadczą o dobrze już wtedy rozwiniętym życiu wspólnoty, zajmującej się przede wszystkim handlem, lichwą i medycyną. Starozakonni zamieszkali w obrębie murów miejskich, w rejonie dzisiejszego Starego Miasta. W rejonie ich zamieszkiwania istniała murowana synagoga. W Starej Warszawie Żydzi osiedlili się na gruncie należącym do książąt mazowieckich i podlegali ich jurysdykcji. W 1482 lub 1483 roku książę Bolesław nakazał Żydom opuścić miasto. Przenieśli się do pobliskich miejscowości: Nowej Warszawy, Błonia, Pułtuska i Czerska. Po przyłączeniu Mazowsza do Korony król Zygmunt I Stary wydał w roku 1527 przywilej „De non tolerandis Judaeis”, zabraniając Żydom zarówno zamieszkiwać, jak i czasowo przebywać w Warszawie. Dzięki łasce protektorów czy specjalnym opłatom i podatkom udawało się niektórym zatrzymać w Warszawie. Osiedlali się początkowo przeważnie w jurydykach, czyli prywatnych miasteczkach wyłączonych spod jurysdykcji miasta. W czasie pruskiej okupacji Warszawy w latach 1796-1806 zalegalizowano pobyt Żydów w mieście pod warunkiem uiszczenia wprowadzonego już wcześniej tzw. biletowego oraz opłaty koszernej, ale mnożono ograniczenia. W latach 40. XIX wieku dostrzec można wyraźną koncentrację w rejonie, który stanie się później rdzennie żydowski, znany jako Dzielnica Północna, nazywana też nalewkowsko-muranowską. W roku 1862 ukazem carskim zniesiono ograniczenia mieszkaniowe dla Żydów. Do wybuchu I wojny światowej ostatecznie ukształtowała się w Warszawie dzielnica żydowska na Muranowie. Nazwa dzielnicy pochodzi od pałacu Józefa Szymona Bellottiego, budowniczego królewskiego, nazwanego "Murano" od weneckiej wysepki, skąd pochodził Bellotti. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Muranów zamieszkiwało z górą 90% Żydów i tu po zajęciu Warszawy naziści utworzyli getto. Weneckie pochodzenie nazwy Muranów jest w tym kontekście gorzką ironią historii, bowiem słowo "getto" zostało użyte po raz pierwszy właśnie w Wenecji w 1516 roku. Warto zauważyć, że w 1939 roku w Warszawie zamieszkiwało prawie 360.000 Żydów, co stanowiło około 27% całej ludności stolicy. Wojna przyniosła zagładę warszawskim Żydom. Większość z nich straciła życie w komorach gazowych Treblinki i innych obozów zagłady, bądź poległa w czasie powstania w getcie wiosną 1943 roku. W końcu 1945 roku społeczność żydowska w stolicy liczyła zaledwie około 18.000 osób. Liczba ta stopniowo zmniejszała się w wyniku emigracji i dziś szacuje się, że w Warszawie mieszka około 5.000- 6.000 Żydów.
Na terenie Warszawy znajdują się obecnie trzy cmentarze żydowskie - na Woli, Bródnie i w Radości. Najstarszym z nich jest cmentarz na Bródnie, który powstał w 1780 roku. Największym - i najbardziej znanym jest cmentarz przy ulicy Okopowej na Woli. Po cmentarzu łódzkim jest to druga co do wielkości nekropolia żydowska w Polsce. Cmentarz został założony w 1806 roku za wałami miejskimi u wylotu ulicy Gęsiej. Do roku 1939 pochowano na nim około 150.000 osób, ale liczba spoczywających tu ludzi jest znacznie większa, jako że pochówki odbywały się także w okresie okupacji, zarówno przed jak i po utworzeniu przez okupantów getta, w którym zamknięto żydowską ludność z Warszawy i innych miast. Powierzchnia cmentarza wynosi dziś 33,4 ha. Jest to już jeden z ostatnich czynnych cmentarzy żydowskich w Polsce. Nekropolia wolska jest zarówno zabytkiem sztuki sepulkralnej, jak i świadectwem kultury materialnej Żydów polskich. Jest zarazem jednym z nielicznych cmentarzy żydowskich, który przetrwał zniszczenia wojenne. Można znaleźć tu nagrobki w formie tradycyjnych, pionowych płyt - macew, okazałe i oryginalne grobowce odchodzące w stylu od żydowskiej tradycji, ohele - kryjące groby cadyków i znanych rabinów czy wreszcie współczesne groby, których forma nie odbiega od nagrobków, spotykanych na polskich cmentarzach. Wiele pomników, których autorami byli m. in. Abraham Ostrzega, Feliks Rubinlicht, Bolesław Syrewicz, Henryk Stifelman, Mark Antokolski czy Mieczysław Lubelski stanowi prawdziwe dzieła sztuki. Wśród pochowanych tu Żydów znajdziemy zarówno mistrzów chasydyzmu jak i działaczy różnych prądów świeckich: asymilacji, syjonizmu, liberalizmu czy socjalizmu. Swój wieczny spoczynek znaleźli tu także krzewiciele języka hebrajskiego, literatury, dziennikarze, inżynierowie, lekarze, przemysłowcy, artyści, ludzie sztuki i teatru i naukowcy. Wielu znich, to ludzie zasłużeni również dla rozwoju polskiej kultury i gospodarki. Znajdziemy tu także kwatery Żydów - żołnierzy Wojska Polskiego poległych w kampanii wrześniowej 1939 roku i innych miejscach a także bezimienne mogiły ofiar terroru hitlerowskiego w getcie warszawskim.
Od początku istnienia cmentarza był on własnością Gminy Żydowskiej, a opiekę nad nim sprawowało bractwo pogrzebowe (chewra kadisza). Dawniej na cmentarzu wznosił się dom przedpogrzebowy i późnoklasycystyczna synagoga. Obecnym właścicielem nekropolii jest Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego w Polsce.
