Pierwszy na naszej trasie zabytek, przy którym się zatrzymujemy i zwiedzamy. Robi wrażenie. Ogromne "soboty" otaczające kościół, ciche wnetrze. A przede wszystkim to, że jest drewniany - u nas drewniany zabytek z XVII w. to rzecz niespotykana (zbyt często odwiedzali nas Tatarzy...).
Kościół parafialny pw. św. Wojciecha w Gawłuszowicach jest drugim co do wielkości drewnianym obiektem kultu religijnego w Polsce, jedynie synagoga w Białymstoku jest większa, poza tym jest jednym z najważniejszych zabytków klasy 0 powiatu mieleckiego. Należy on także do budynków szlaku architektury drewnianej. Kościół jest jednonawowy, konstrukcji zrębowej. Zbudowany jest z drzewa modrzewiowego i kryty gontem.
Kościół zbudowany został w 1677 roku pod kierunkiem cieśli Stanisława Karkutowicza z pieniędzy Maksymiliana i Sieciecha Ossolińskich i jest trzecim w historii parafii. W 1871 r. kościół przebudowano: Zbudowano wolnostojącą dzwonnicę w kształcie arkady, a pełniącą do tej pory tę funkcję wieżę kościoła rozebrano i postawiono w jej miejscu kruchtę. W latach 1968-1975 kościół przeszedł generalny remont.
W kościele znajdują się polichromia dekoracyjna z 1924 roku malarstwa Vlastimila Hofmana, trzy rokokowe ołtarze z drugiej połowy XVIII wieku oraz obraz Chrystusa na krzyżu z XVIII wieku. Dzwony na dzwonnicy pochodzą z 1946 roku.
