Drogą nr 8 wróciłem na autostradę, po czym w Budziszowie Wielkim skręciłem w stronę Lubina. W Kawicach skręciłem do Lubiąża. Tutaj znajduje się największe opactwo cysterskie na świecie. Arcydziełem śląskiego baroku. Jeden z największych zabytków tej klasy w Europie, Zespół klasztorny jest drugim co do wielkości obiektem sakralnym na świecie (pierwszym jest kompleks pałacowo-klasztorny Eskurial w Hiszpanii). Kompleks ma powierzchnię dwa i pół razy większą od zamku na Wawelu i posiada ponad 600 okien. Powierzchnia samych dachów zajmuje ok. 2,5 ha, a długość fasady wynosi 223 metry i jest to najdłuższa fasada barokowa w Europie. W skład zespołu klasztornego wchodzą: bazylika wniebowzięcia NMP z lat 1307-40. Zbudowana na pozostałościach romańskiego kościoła Wniebowzięcia NMP z XII w. Klasztor, pałac opatów z XVII/XVIII w.,pomocniczy kościół św. Jakuba, zabudowania gospodarcze. W krypcie pod gotycką bazyliką znajdują się nagrobki Piastów Śląskich (m.in. Bolesława Wysokiego) oraz mumie opatów cysterskich i zakonników. Do dziś w dobrym stanie zachowało się 98 mumii. Okres największej świetności klasztoru kończy się w I poł. XVIIIw., gdy po latach władania Śląskiem przez cesarzy austriackich, w 1740 tereny te zdobyli Prusacy. Król pruski w 1810 skasował zakon cystersów, przywłaszczając sobie jego dobra. Zniszczono sporo zabytków, przepadły zasoby cysterskiej biblioteki, a w klasztorze urządzono szpital. W 1936 Lubiąż odwiedził Adolf Hitler. W czasie II wojny światowej w lochach klasztoru Niemcy prawdopodobnie uruchomili produkcję części do rakiet V1 i V2, zatrudniając do niej więźniów. Dewastacji klasztoru dokończyli w 1945 Rosjanie - szukając skarbów zniszczyli trumny Piastów śląskich (przypuszcza się, że skradli insygnia władzy Piastów - jabłka, berła, miecze). Mumie porozrzucali po posadzce - dlatego też historycy i archeolodzy w późniejszych latach nie byli w stanie rozpoznać, które szczątki do kogo należą. Wojsko radzieckie stacjonowało w Lubiążu do 1948, później urządzono w klasztorze szpital psychiatryczny dla czerwonoarmistów. Od 1950 w pomieszczeniach klasztornych składowano książki i zbiory muzealne. Od 1989 prowadzone są intensywne prace renowacyjne. Od 1996 można zwiedzać najbardziej imponującą Salę Książęcą, dwupoziomową, o powierzchni ponad 400 m² i wysokości 13,4 m. W sali znajdują się między innymi rzeźby wrocławskiego mistrza Józefa Mangoldta oraz plafon i malowidła ścienne malarza Christiana Bentuma. Sala ta uważana jest za jeden z najwybitniejszych zabytków śląskiego baroku. Odbywają się w niej wybrane koncerty corocznego Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans.
Ukończono również renowację i udostępniono zwiedzającym refektarz opata oraz refektarz letni (2005). Udostępniono także były kościół Najświętszej Marii Panny . W 1997 roku był tu Michael Jackson. Ja też tu byłem, i raczej się nie zachwycałem. Jest jeszcze tyle do zrobienia. A prace idą bardzo wolno. W takim tempie to co najmniej kilkadziesiąt lat. Warto tu jednak przyjechać, chociażby po to aby zobaczyć jak taki śliczny zespół klasztorny można szybko doprowadzić do ruiny. Zwiedzanie z przewodnikiem zajęło ponad 2 godziny.
Ocena – 8 za same mury, 10 za odnowione sale
