Bolonia, w której byłem na całodniowej wycieczce w marcu 1998 roku, jest stolicą regionu Emilia Romagna. Słynie z wyśmienitej, aczkolwiek dość kalorycznej kuchni, przez niektórych uważanej za najlepszą we Włoszech. Dlatego też bywa nazywana La Grassa (tłusta). W Bolonii są najlepsze we Włoszech mortadele, wędliny, tortellini i lasagne. A któż nie zna spaghetti alla bolognese? Miłośnicy kulinariów na pewno znają ulice Via Clavature, Via Pescerie Vecchie i Via Draperie, w rejonie których rozciąga się wielki, wypełniony sklepami i straganami targ z żywnością, na którym można kupić dosłownie wszystko czego dusza, a właściwie czego podniebienie zapragnie. Trudno też przejść obojętnie obok otwartych do późnej nocy bolońskich barów i restauracji...
Miasto jest też znanym ośrodkiem kulturalno-naukowym. To właśnie w Bolonii ma siedzibę najstarszy na naszym kontynencie uniwersytet, założony już w 1088 roku, akademia sztuk pięknych, ośrodek badań jądrowych i wielkie biblioteki. Dlatego też Bolonia nazywana jest La Dotta (uczona). Warto wspomnieć, że na bolońskim uniwersytecie studiowali m. innymi Wincenty Kadłubek, Mikołaj Kopernik, Bernard Wapowski, Wojciech Oczko i Jan Kochanowski, a 12 rektorów uczelni było Polakami.
Bolonia jest też ważnym centrum przemysłu spożywczego, maszynowego, skórzano-obuwniczego, środków transportu, elektrotechnicznego, chemicznego i innych branż.
Jest ona też bez wątpienia jednym z najpiękniejszych włoskich miast. Bogata w zabytki, pełna parków i skwerów, starych pałaców, kościołów (jest ich ponad 200), ceglanych kamienic pokrytych czerwoną dachówką, charakterystycznych portyków, ciągnących się kilometrami wzdłuż śródmiejskich ulic ma niepowtarzalną atmosferę, która przyciąga wielu turystów z całego świata.
Niewątpliwie punktem centralnym Bolonii jest staromiejski Piazza Maggiore i sąsiadujący z nim Piazza del Nettuno. To tu wznoszą się najważniejsze budowle bolońskiej Starówki - bazylika św. Petroniusza (San Petronio), Pałac Podesty (Palazzo del Podesta) i piękna XIV-wieczna fontanna Neptuna, będąca symbolem miasta. Bazylika San Petronio to największa ceglana świątynia w Italii. Zbudowana w latach 1390-1650, miała być w zamyśle większa od Bazyliki św. Piotra w Rzymie. Zamysłu nie zrealizowano, gdyż część pieniędzy legat papieski przeznaczył na rozbudowę uniwersytetu, lecz i tak ogrom bazyliki przytłacza i wtapia w siebie wystrój świątyni. Główna nawa ma długość 132 m i wysokość 44 m co czyni bazylikę jednym z największych kościołów na świecie. Główny portal ozdabiają piękne płaskorzeźby Jacopa della Quercii, a we wnętrzu można obejrzeć wiele dzieł innych artystów. Pałac Podesty (Palazzo del Podesta) stojący naprzeciw bazyliki jest od niej starszy. Pochodzi z 1200 roku i był siedzibą władz miejskich. W roku 1245 dobudowano do niego tzw. Pałac Króla Enzo (Palazzo Re Enzo), nazwany tak od imienia króla Sardynii więzionego w jego murach w latach 1249-1272. W 1453 roku fasada Pałacu Podesty została przebudowana przez Arystotelesa Fioravantiego (architekta, który zbudował m. innymi Sobór Uspieński na moskiewskim Kremlu). Nieco dalej, na Via dell' Indipendenza można obejrzeć katedrę p.w. św. Piotra (Cattedrale di San Pietro). Kościół jest wprawdzie starszy od bazyliki San Petronio (pochodzi z XI wieku), lecz późniejsze przebudowy nadały mu barokowy charakter. Również w centrum Bolonii, przy Piazza Ravegnana wznoszą się dwie ciekawe, średniowieczne budowle - wieże Asinellich i Garisendów (Torri degli Asinelli e della Garisenda). Zostały zbudowane w latach 1109-1119. Wyższa (wieża Asinellich) wznosi się na wysokość 97,2 m, niższa (wieża Garisendów) liczy 48 m wysokości. Z wieży Asinellich można podziwiać wspaniały widok na miasto. Co ciekawe, obie wieże są odchylone od pionu - wyższa o 2 m, niższa o 3,22 m. Średniowiecznych wież i bram jest zresztą w Bolonii ponad dwadzieścia, a w epoce było ich około dwustu. Oprócz opisanych wyżej miejsc udało mi się jeszcze zobaczyć gotycką bazylikę św. Franciszka (Basilica di San Francesco) zbudowaną w większej części w latach 1236-1263. Niestety, nie starczyło mi czasu na Uniwersytet, zabytki rzymskie (termy, ruiny akweduktu i amfiteatru) i wiele innych zabytków. Również bolońskie muzea czekają na następną podróż.
http://www.youtube.com/watch?v=2yMryOuTYqg
I tradycyjnie, kilka słów o historii Bolonii. Osada o nazwie Felsina została założona w tym miejscu przez Etrusków lub Umbrów. W IV wieku p.n.e. została zajęta przez celtyckie plemię Bojów, a po bitwie pod Telamonem w roku 225 p.n.e. popadła w zależność od Rzymu. Ponieważ w czasie II wojny punickiej Bojowie wsparli Hannibala, to po klęsce Kartaginy Rzymianie zdobyli miasto i w roku 189 p.n.e. założyli tu kolonię Bononia. Po zbudowaniu dróg Via Aemilia, Via Flaminia i Via Aemilia Altinate miasto uzyskało połączenia z Akwileją i Arretium (dzisiejsze Arezzo) i stało się ważnym centrum handlowym i jednym z największych miast Italii. W I wieku n.e., za panowania Klaudiusza, Bolonia została zniszczona przez pożar, a za czasów Nerona - odbudowana. Walki z Germanami u schyłku cesarstwa przyniosły miastu długotrwały upadek. Świetność zdołał jej przywrócić jej biskup, św. Petroniusz, który zbudował klasztor p.w. św. Szczepana i odbudował wiele innych zniszczonych budowli.
Po upadku cesarstwa Bolonia znalazła się w państwie Odoakra, a potem - Teodoryka Wielkiego. Od VI do VIII wieku była włączona do bizantyjskiego Egzarchatu Rawenny i jako miasto graniczne - ufortyfikowana i otoczona murami. W 728 roku została zdobyta przez Longobardów i włączona do ich królestwa. Od roku 756 była w granicach Państwa Kościelnego. Na początku XII wieku Bolonia stała się niezależną republiką miejską i zaczęła przeżywać okres szybkiego rozwoju. Nieco wcześniej, w 1088 roku w mieście powstał pierwszy w Europie uniwersytet. W 1168 roku Bolonia przystąpiła do antycesarskiej Ligi Lombardzkiej. Po przegranej bitwie pod Zappolino stoczonej z procesarską Modeną w 1325 roku oddała się pod opiekę papieża. W 1348 roku epidemia "czarnej śmierci" pochłonęła niemal połowę mieszkańców Bolonii. W II połowie XIV i przez cały XV wiek miasto było niezależne lub w pewnych okresach podlegało Mediolanowi. W latach 1506-1796 Bolonia ponownie znalazła się pod władzą papieży. W okresie rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich była najpierw stolicą Republiki Cispadańskiej (1796-1797), potem została włączona do Republiki Cisalpińskiej (1797-1802), a następnie do zależnych od Napoleona Republiki Włoskiej (1802-1805) i Królestwa Włoch (1805-1815). Po upadku Napoleona powróciła do Państwa Kościelnego.
W roku 1860 Bolonia weszła w skład jednoczącego się Królestwa Włoch. W czasie II wojny światowej walki w rejonie Bolonii toczyli żołnierze 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, którzy po zdobyciu miasta zakończyli tu swój szlak bojowy. W 1980 roku na dworcu w Bolonii skrajnie lewicowi terroryści Rewolucyjnych Komórek Zbrojnych (Nuclei Armati Rivoluzionari) dokonali zamachu bombowego, w którym zginęło 85, a rannych zostało ponad 200 osób. Był to największy akt terroru w powojennej historii Włoch.
