Kolejne miasto na moim belgijskim szlaku to Gandawa. Wybraliśmy się tam na półdniową wycieczkę z Brukseli, siłą rzeczy zwiedzanie było raczej pobieżne, ale i tak Gandawa zrobiła na mnie spore wrażenie.
Miasto leży w niderlandzkim obszarze językowym i stanowi ważny ośrodek przemysłowy, turystyczny i akademicki. Jego nazwa pochodzi od celtyckiego słowa "ganda", oznaczającego miejsce zbiegu rzek (w tym wypadku Leie i Skaldy). Jego założenie wiąże sie z osobą św. Amanda z Maastricht (584-675), francuskiego mnicha, ewangelizującego Flandrię. Wraz ze swym przyjacielem św. Bawonem (589-654) założył on dwa klasztory, noszące dziś imiona św. Bawona (Sint-Baafs) i św. Piotra (Sint-Pieters). Oba klasztory przeżywały okres świetności za panowania Karola Wielkiego i jego następcy - Ludwika Pobożnego. Wokół nich rozrastało się stopniowo miasto.
W IX wieku, Gandawa została całkowicie zniszczona w wyniku najazdów Wikingów. Odbudowa i wzrost znaczenia miasta nastąpiły za sprawą hrabiów Flandrii - Baldwina I Żelazne Ramię i jego syna Baldwina II Łysego. Miasto szybko bogaciło się, a okres jego świetności datuje na XI-XII wiek, kiedy to stało się centrum lokalnego sukiennictwa. W 1180 roku hrabia Filip van de Elzas wybudował twierdzę Gravensteen - siedzibę hrabiów Flandrii. W XIII i XIV wieku, Gandawa była jednym z największych miast Europy. Na początku XIV wieku cechy rzemieślnicze otrzymały prawo do przedstawicielstwa w radzie miejskiej. W czasie wojny stuletniej Gandawa - wbrew woli hrabiego Flandrii - poparła Anglików, a król Anglii Edward III zostal tu koronowany na króla Francji. W końcu XIV wieku, Gandawa przeszła we władanie książąt Burgundii, którzy znacznie ograniczyli swobody mieszkańców miasta. Kolejnymi władcami byli Habsburgowie.
W XVI wieku, Gandawa była widownią waśni i zamieszek na tle religijnym, związanych z rozprzestrzenianiem się reformacji i reakcją katolickiej inkwizycji. W czasie tzw. rewolty ikonoklastów w 1566 roku bardzo ucierpiały dzieła, zgromadzone w kościołach i klasztorach. Zawarty pomiędzy południowymi i północnymi prowincjami Niderlandów w 1576 roku układ, zwany Pacyfikacją Gandawską, wprowadził pokój religijny w prowincjach i zjednoczył je we wspólnej walce przeciwko Hiszpanom. Na początku XVII wieku odbudowano zniszczone kościoły i klasztory oraz zbudowano wiele nowych. Zbudowano także kanał łączący Gandawę z Brugią. Mimo to, czasy wojny trzydziestoletniej przyniosły miastu wyraźny regres ekonomiczny, który trwal do połowy XVIII wieku.
Później, pod rządami cesarzowej Marii Teresy, Gandawa zaczęła podnosić się z upadku. W 1814 roku, w Gandawie podpisano traktat, kończący wojnę o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W XIX wieku Gandawa przeżywała intensywny rozwój przemysłu i infrastruktury miejskiej (linia kolejowa, komunikacja tramwajowa itd.). W roku 1913 Gandawa była gospodarzem wystawy światowej (Expo). Zarówno w czasie I, jak i II wojny światowej miasto nie doznało większych zniszczeń. Warto pamiętać, że w walkach o wyzwolenie Gandawy we wrześniu 1944 roku, brała udział polska I Dywizja Pancerna pod dowództwem generała Stanisława Maczka, zaś w tzw. powietrznej bitwie nad Gandawą, stoczonej 1 stycznia 1945 roku uczestniczyły polskie dywizjony lotnicze 302, 308 i 317.
Dziś Gandawa cieszy się ogromną popularnością wśród turystów, będąc prawdziwą perłą dla wielbicieli zabytków europejskiego średniowiecza i renesansu. W Katedrze św. Bawona można podziwiać ołtarz Baranka Mistycznego, autorstwa braci van Eyck, uznawany za czołowe dzieło flamandzkiego malarstwa gotyckiego. Zamek Gravensteen łączy w sobie dwie epoki - zbudowano go w IX, a zmodernizowano w XVI wieku, czyniąc architektonicznym rówieśnikiem Ratusza. W całym mieście znajduje się wiele kościołów i kamienic, których daty powstania rozciągają się na stulecia, od XII do XIX wieku. Współczesną atrakcją jest natomiast doroczny festiwal kwiatów, Floralies Gantoises.
