W czasie moich czterech podróży służbowych do Manili w latach 80-tych miałem okazję trochę zobaczyć miasto, w którym wyraźnie da się odczuć wpływy kultury iberyjskiej. Mimo, że orientalne oblicze Manili jest oczywiście też widoczne, to ponad 300-letnia kolonizacja hiszpańska pozostawiła niezatarte ślady. W religii, zwyczajach, strojach, architekturze, nazewnictwie a nawet w kuchni. Filipiny są jedynym krajem azjatyckim o zdecydowanej przewadze katolików (prawie 63%). Dużą grupę stanowią też protestanci (prawie 22%). Stąd też świątynie chrześcijańskie i kapliczki spotyka się na każdym kroku. Ich architektura, zwłaszcza tych katolickich, zdradza wyraźne wpływy hiszpańskie. Również ludowe stroje, tańce i muzyka wykazuje dużo cech wspólnych z kulturą dawnej metropolii. I choć dziś niewielu Filipińczyków mówi w języku Cervantesa, to nazwy wielu miejscowości i ulic są czysto hiszpańskie. Również waluta filipińska nosi nazwę "peso".
Charakterystycznym elementem manilskiej ulicy są tzw. "jeepneys". Są to pojazdy kursujące po określonych trasach, zabierające około 10 pasażerów, które można zatrzymać w dowolnym miejscu. Przypominają nieco jeepy, ale są dłuższe i niezadaszone. Mają masę różnych ozdóbek, bo każdy właściciel chce by jego "jeepney" odróżniał się od innych.
Rzuca się również w oczy religijność Filipińczyków. Już w okresie adwentu bożonarodzeniowe szopki widuje się wszędzie. W hotelach, restauracjach, sklepach, na dachach domów, a nawet w takich miejscach jak... szalety publiczne. W Manili silnie zaznaczają swą obecność także Chińczycy, którzy są właścicielami wielu sklepów i restauracyjek.
Choć sama Manila liczy ok. 1,7 mln mieszkańców, to ludność całej aglomeracji, zwanej Metro Manila, wskład której wchodzą również Quezon City, Caloocan, Pasay, Pasig i Makati sięga 12 mln. W centrum miasta warto zobaczyć fragmenty XVI-wiecznych fortyfikacji, kościół św. Augustyna z początków XVII wieku, rezydencję prezydenta (pałac Malacanang) czy neogotycki kościół św. Sebastiana. Na wzgórzach umiejscowiony jest piękny cmentarz żołnierzy, poległych w czasie II Wojny Światowej podczas walk z Japończykami, który jest oazą ciszy i spokoju.
Oprócz wizyty Manili, miałem okazję odbyć ciekawą wycieczkę do odległych o około 100 kilometrów od stolicy wodospadów Pagsanjan (niegdyś znanych jako Magdapio Falls), usytuowanych niedaleko miejscowości Cavinti w prowincji Laguna, na którą zabrał nas nasz partner handlowy. Wodospady są jedną z największych atrakcji turystycznych regionu. Są położone na rzece Bumbungan, na stokach gór Sierra Madre. Najwyższy z nich mierzy 120 m. Samochodem dojeżdża się do miejsca odległego o kilka kilometrów od samych wodospadów. Dalsza podróż odbywa się łodziami, a każdą z nich kieruje dwóch wioślarzy. Na początkowym odcinku koryto rzeki jest dość szerokie a nurt niezbyt wartki. Po przepłynięciu 2-3 kilometrów rzeka zwęża się, brzegi stają się strome, pojawiają się skaliste, nachylone ściany, po których spływają wody płynących przez dżunglę potoków. Nurt rzeki staje się coraz bardziej wartki, pojawiają się bystrza. Rzeka płynie teraz skalnym wąwozem o prawie pionowych ścianach. Od czasu do czasu mija się małe wodospady, spadające ze skalnych urwisk. Na drzewach porastających górną część wąwozu można wypatrzeć wiele ptaków i baraszkujące małpy. Wreszcie dopływa się do niewielkiego jeziorka u stóp wysokiego skalnego progu, z którego spada z hukiem główny wodospad Pagsanjan. Za wodospadem jest niewielka grota, do której można dostać się tratwą, zamocowaną przy pomocy stalowej liny. Miejsce jest przepiękne. Warto zrobić zdjęcia i pospacerować brzegami rzeki. Można też powspinać się na wielkie głazy leżące w jej nurcie. Powrotna droga zajmuje dużo mniej czasu, jako że płynie się z prądem rzeki. Wracając do Manili warto zatrzymać się jeszcze przy malowniczych polach ryżowych pod miejscowością San Pedro. Tę podróż do Pagsanjan Falls miałem okazję odbyć trzykrotnie - w grudniu 1980, 1982 i 1983 roku.
Zamieszczone zdjęcia są skanami slajdów z podróży na Filipiny w grudniu 1983 roku (większość) oraz w czerwcu 1980 roku.
