Opactwo Mont Saint-Michel (Abbaye du Mont-Saint-Michel) położone jest na skalistej wyspie pływowej w Zatoce Wzgórza Świętego Michała (Baie du Mont Saint-Michel), połączonej ze stałym lądem groblą długości 1800 metrów. Zabytek leży w departamencie Manche w Dolnej Normandii, tuż przy granicy z Bretanią.
Na wspomnianej wyżej wyspie wzniesione zostało sanktuarium św. Michała Archanioła. Jego oryginalna nazwa łacińska to Mons Sancti Michaeli in periculo mari (Wzgórze Świętego Michała w niebezpiecznym morzu). Architektura sanktuarium oraz zatoka z dużymi pływami morskimi sprawiają, iż jest to jedno z najchętniej odwiedzanych miejsc w Normandii (rocznie ok. 3,2 mln osób). Od 1979 roku stanowi część Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.
Wokół obecnego Mont Saint-Michel rozciągał się w starożytności las Scissy, wówczas jeszcze niezalany morzem, stanowiący siedzibę dwóch plemion celtyckich. Zdaniem opata Gillesa Derica, historyka bretońskiego z XVIII wieku, w tamtych czasach wzgórze było poświęcone Belenowi, galijskiemu bogu Słońca. W czasach rzymskich zbudowana została sieć dróg przecinających całe terytorium Armoryki (krainy na terenie Galii, obejmującej tereny między Loarą i Sekwaną): jedna z nich, łącząca Dol-de-Bretagne z Fanafmers (Saint-Pair), biegła na południe od Mons Belenus (Góry Belena). Wyspa w tym okresie była znana, jako Mont Tombe (Góra Cmentarna). Mieszkający w pobliżu Rzymianie rozwijali kult boga słońca, nazywanego przez nich Mitrą. Według miejscowej legendy z tego okresu, na wzgórzu pochowano w złotych butach i trumnie Juliusza Cezara. Gdy około IV wieku na terenach tych pojawiło się chrześcijaństwo, w połowie wysokości wzgórza została wzniesiona kaplica poświęcona św. Szczepanowi, pierwszemu męczennikowi. Po niej pojawiła się u stóp skały następnia kaplica ku czci św. Synforiana, pierwszego męczennika Galów. Kaplice pozostawały pod opieką proboszcza z Astériac (Beauvoir).
Według legendy, w 709 roku biskupowi Avranches, św. Aubertowi, objawił się Michał Archanioł, prosząc o zbudowanie kościoła na skale. Biskup dwukrotnie zlekceważył prośbę aż do momentu, kiedy św. Michał, dotknąwszy palcem biskupiej głowy, wypalił w niej dziurę, ale pozostawił nieszczęśnika przy życiu. Czaszka św. Auberta z owym otworem przechowywana jest do dziś w katedrze w Avranches. Krótko potem została zbudowana pierwsza kaplica w grocie, a poprzednia nazwa Mont-Tombe została zastąpiona łacińską nazwą Mons Sancti Michaeli in periculo mari (Wzgórze Świętego Michała w niebezpiecznym morzu) i jej francuskim odpowiednikiem - Mont-Saint-Michel-au-péril-de-la-Mer. Legendy wspominają, że podczas budowy doszło do rzekomych cudów - poranna rosa wyznaczyła zarys fundamentów, skradziona krowa ukazała się nagle tam gdzie powinien lec pierwszy złom granitu, trzymane na rękach niemowlę odsunęło stopami głaz zagradzający drogę oraz ukazał się św. Michał, który wskazał źródło słodkiej wody.
Bogactwo i siła nowego opactwa, jak też i prestiż sanktuarium, przyciągały tłumy pielgrzymów, co trwało aż do okresu reformacji. U stóp sanktuarium powstało miasteczko oferujące pielgrzymom gościnę. Opactwo nieprzerwanie cieszyło się względami książąt normandzkich, a następnie królów Francji.
Dziś dwa razy w roku - w pierwszą niedzielę maja i 29 września - do Mont Saint-Michel przybywają tłumy pielgrzymów. W te dni odbywają się uroczystości związane z kultem św. Michała Archanioła.
Tłumy turystów z całego świata są tu zawsze...
