Kolejnym przystankiem w naszej drodze do Galicji był Tarnogród. To niewielkie miasto w obecnym powiecie biłgorajskim zostało założone przez wojewodę sandomierskiego Stanisława Spytka Tarnowskiego (1514-1568), a jego lokacji dokonał król Zygmunt II August (1520-1572) na sejmie walnym w Piotrkowie w dniu 14 maja 1567 roku. Wybudowano je na płaskowyżu poprzecinanym głębokimi wąwozami, w pobliżu dawnego grodziska Cierniogród. Wokół dużego nieforemnego rynku postawiono domy mieszkalne oraz drewniany ratusz z salami na obrady i wyszynk napojów, budynkami gospodarczymi oraz wieżą więzienną. Do najstarszych budowli Tarnogrodu tego okresu należały również szpital (dom starców), kościół p.w. św. Ducha z 1569 roku, kościół parafialny z 1591 roku i łaźnia miejska. Miasto zamykały trzy bramy, z których jedynie Brama Korchowska przetrwała w obecnym nazewnictwie tarnogrodzkich ulic. Ludność, której liczbę w końcu XVI wieku szacuje się na 800 - 1500 osób, stanowili głównie Polacy i Rusini oraz nieliczni wówczas Żydzi. W Tarnogrodzie odbywały się tygodniowe targi i roczne jarmarki.
W 1588 roku kanclerz i hetman wielki koronny Jan Sariusz Zamoyski (1542-1605) otrzymał za zasługi kompleks dóbr starostw krzeszowskiego i zamechskiego, łącznie z Tarnogrodem. Ordynacja Zamojska stała się de facto głównym właścicielem tych terenów. W XVII wieku w Tarnogrodzie przybyło wiele nowych drewnianych domów i innych budowli użytku publicznego, głównie świątyń: wotywny kościół p.w. św. Rocha z lat 1600-1624, pierwsza cerkiew prawosławna oraz synagoga. W latach 1632-1634 odbudowano spalony w 1629 roku łaciński kościół parafialny (zastąpiony w 1771 roku, zachowanym do dziś murowanym kościołem p.w. Przemienienia Pańskiego). Ludność Tarnogrodu XVII i XVIII wieku dziesiątkowały liczne epidemie oraz częste wrogie szarże, m.in. Tatarów, Kozaków i Szwedów oraz Węgrów pod dowództwem księcia Jerzego II Rakoczego (1621-1660). W roku 1715 w mieście zawiązała się zainspirowana przez Rosję tzw. konfederacja tarnogrodzka, skierowana przeciwko królowi Augustowi II Mocnemu (1670-1733) i pobytowi wojsk saskich w Polsce.
W wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej, w roku 1772 Tarnogród znalazł się w granicach Austrii. W 1809 roku wojska polskie pod wodzą księcia Józefa Antoniego Poniatowskiego (1763-1813) zdobyły miasto, które do 1815 roku wchodziło w skład Księstwa Warszawskiego. Po klęsce Napoleona Tarnogród włączono do zależnego od Rosji Królestwa Polskiego. W ramach reformy administracyjnej w 1870 roku odebrano Tarnogrodowi prawa miejskie. Władze prowadziły wówczas intensywną politykę rusyfikacyjną - wyznawcom obrządku greckiego nakazano korzystać z cerkwi prawosławnej, a księżom katolickim zabroniono udzielać jakichkolwiek posług religijnych. Utworzono też rosyjską szkołę miejską.
W sierpniu 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Front rosyjski w Galicji załamał się i do Tarnogrodu wkroczyli Austriacy. Okupacja trwała zaledwie miesiąc, po czym Austriacy pod groźbą okrążenia wycofali się. Rosjanie ponownie przejęli władzę, lecz w toku dalszych działań wojennych musieli opuścić osadę w czerwcu 1915 roku i do końca wojny Tarnogród był pod kontrolą austriacką. Reaktywowano wówczas szkołę polską i sąd, w 1916 roku założono straż pożarną, a w 1917 roku - progimnazjum. Po odzyskaniu niepodległości Tarnogród znalazł się w granicach powiatu biłgorajskiego.
15 września 1939 roku, dwa tygodnie po wybuchu II wojny światowej, do Tarnogrodu dotarły wojska niemieckie. Tego samego dnia doszło tu do starcia pomiędzy oddziałami gen. Antoniego Szyllinga (1884-1971) i Mieczysława Boruty-Spiechowicza (1894-1985) z Armii „Kraków” i Niemcami, którzy 16 września spalili część osady. 27 września 1939 roku do Tarnogrodu wkroczyły wojska radzieckie, a po ich wycofaniu po dwóch tygodniach, władze przejęli Niemcy. W czasie okupacji w okolicy działały różne organizacje ruchu oporu, z których najsilniejszą była Armia Krajowa. Tragiczny był los bardzo licznej ludności żydowskiej. W maju 1942 roku utworzono tu getto, które zlikwidowano w listopadzie tego samego roku. W czasie tej akcji rozstrzelano ok. 800-1000 osób, a pozostałych przy życiu mieszkańców getta przepędzono pieszo do Biłgoraja, skąd zostali przewiezieni do obozu zagłady w Bełżcu. W sumie, w czasie wojny i okupacji zginęło ok. 2.600 Żydów tarnogrodzkich.
Pierwsze lata po wyzwoleniu w 1944 roku były bardzo trudne. Do 1947 roku działali tu powstańcy z oddziałów UPA, którzy napadali i grabili osadę. W okresie PRL powstały główne zakłady produkcyjne Tarnogrodu, m.in. Spółdzielnia Mleczarska, Spółdzielnia Pracy Metalowiec (obecnie firma Tarmet), cegielnia, piekarnia i inne mniejsze zakłady. Biorąc pod uwagę rolniczy charakter regionu, przemysł ciężki odgrywał tu zawsze małą rolę. Od wieków Tarnogród słynął natomiast z kowalstwa, popularne było też szewstwo, garbarstwo, rymarstwo, a przede wszystkim kuśnierstwo. Dużą rolę odgrywało też rzeźnictwo i olejarstwo. Obecnie ważną branżą przemysłową jest przetwórstwo zbożowe.
W 1987 roku, dzięki staraniom gminy, Tarnogród po 117 latach odzyskał prawa miejskie.
W 1588 roku kanclerz i hetman wielki koronny Jan Sariusz Zamoyski (1542-1605) otrzymał za zasługi kompleks dóbr starostw krzeszowskiego i zamechskiego, łącznie z Tarnogrodem. Ordynacja Zamojska stała się de facto głównym właścicielem tych terenów. W XVII wieku w Tarnogrodzie przybyło wiele nowych drewnianych domów i innych budowli użytku publicznego, głównie świątyń: wotywny kościół p.w. św. Rocha z lat 1600-1624, pierwsza cerkiew prawosławna oraz synagoga. W latach 1632-1634 odbudowano spalony w 1629 roku łaciński kościół parafialny (zastąpiony w 1771 roku, zachowanym do dziś murowanym kościołem p.w. Przemienienia Pańskiego). Ludność Tarnogrodu XVII i XVIII wieku dziesiątkowały liczne epidemie oraz częste wrogie szarże, m.in. Tatarów, Kozaków i Szwedów oraz Węgrów pod dowództwem księcia Jerzego II Rakoczego (1621-1660). W roku 1715 w mieście zawiązała się zainspirowana przez Rosję tzw. konfederacja tarnogrodzka, skierowana przeciwko królowi Augustowi II Mocnemu (1670-1733) i pobytowi wojsk saskich w Polsce.
W wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej, w roku 1772 Tarnogród znalazł się w granicach Austrii. W 1809 roku wojska polskie pod wodzą księcia Józefa Antoniego Poniatowskiego (1763-1813) zdobyły miasto, które do 1815 roku wchodziło w skład Księstwa Warszawskiego. Po klęsce Napoleona Tarnogród włączono do zależnego od Rosji Królestwa Polskiego. W ramach reformy administracyjnej w 1870 roku odebrano Tarnogrodowi prawa miejskie. Władze prowadziły wówczas intensywną politykę rusyfikacyjną - wyznawcom obrządku greckiego nakazano korzystać z cerkwi prawosławnej, a księżom katolickim zabroniono udzielać jakichkolwiek posług religijnych. Utworzono też rosyjską szkołę miejską.
W sierpniu 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Front rosyjski w Galicji załamał się i do Tarnogrodu wkroczyli Austriacy. Okupacja trwała zaledwie miesiąc, po czym Austriacy pod groźbą okrążenia wycofali się. Rosjanie ponownie przejęli władzę, lecz w toku dalszych działań wojennych musieli opuścić osadę w czerwcu 1915 roku i do końca wojny Tarnogród był pod kontrolą austriacką. Reaktywowano wówczas szkołę polską i sąd, w 1916 roku założono straż pożarną, a w 1917 roku - progimnazjum. Po odzyskaniu niepodległości Tarnogród znalazł się w granicach powiatu biłgorajskiego.
15 września 1939 roku, dwa tygodnie po wybuchu II wojny światowej, do Tarnogrodu dotarły wojska niemieckie. Tego samego dnia doszło tu do starcia pomiędzy oddziałami gen. Antoniego Szyllinga (1884-1971) i Mieczysława Boruty-Spiechowicza (1894-1985) z Armii „Kraków” i Niemcami, którzy 16 września spalili część osady. 27 września 1939 roku do Tarnogrodu wkroczyły wojska radzieckie, a po ich wycofaniu po dwóch tygodniach, władze przejęli Niemcy. W czasie okupacji w okolicy działały różne organizacje ruchu oporu, z których najsilniejszą była Armia Krajowa. Tragiczny był los bardzo licznej ludności żydowskiej. W maju 1942 roku utworzono tu getto, które zlikwidowano w listopadzie tego samego roku. W czasie tej akcji rozstrzelano ok. 800-1000 osób, a pozostałych przy życiu mieszkańców getta przepędzono pieszo do Biłgoraja, skąd zostali przewiezieni do obozu zagłady w Bełżcu. W sumie, w czasie wojny i okupacji zginęło ok. 2.600 Żydów tarnogrodzkich.
Pierwsze lata po wyzwoleniu w 1944 roku były bardzo trudne. Do 1947 roku działali tu powstańcy z oddziałów UPA, którzy napadali i grabili osadę. W okresie PRL powstały główne zakłady produkcyjne Tarnogrodu, m.in. Spółdzielnia Mleczarska, Spółdzielnia Pracy Metalowiec (obecnie firma Tarmet), cegielnia, piekarnia i inne mniejsze zakłady. Biorąc pod uwagę rolniczy charakter regionu, przemysł ciężki odgrywał tu zawsze małą rolę. Od wieków Tarnogród słynął natomiast z kowalstwa, popularne było też szewstwo, garbarstwo, rymarstwo, a przede wszystkim kuśnierstwo. Dużą rolę odgrywało też rzeźnictwo i olejarstwo. Obecnie ważną branżą przemysłową jest przetwórstwo zbożowe.
W 1987 roku, dzięki staraniom gminy, Tarnogród po 117 latach odzyskał prawa miejskie.
