Sewastopol - miasto bohater 3 wojen: wojny krymskiej 1854-1855 oblegane przez wojska angielskie, francuskie i sardyńskie, wojny bolszewickiej - najdłużej bronione przed bolszewikami przez "białą gwardię" i ostatniej wojny światowej. Za każdym razem pomimo bohaterskiej obrony zdobywane i znajdujące się pod okupacją.
Miasto powstało na ruinach Chersonezu Taurydzkiego, kolonii greckiej zbudowanej w V wieku przed narodzeniem Chrystusa. Szybko stało się dużą osadą na wybrzeżu Morza Czarnego i pomimo ogromnych murów jakimi otoczyli je starożytni Grecy zdobyte zostało za panowania Galby przez legiony rzymskie. Najeżdżane przez Hunów, Chazarów i Słowian trwał Chersonez w Bizancjum dzięki olbrzymim umocnienieniom rozbudowanym przez Rzymian. W 1654 rhetman Bohdan Chmielnicki oddaje Krym pod opiekę Rosji. Znaczenie, ale pod nazwą Sewastopol (poprzednio Achtiar) odzyskuje dopiero za czasów carycy Katarzyny II, która poleca wybudować na miejscu dawnej greckiej osady, nowoczesny port. Sprzyja temu doskonałe położenie miasta, nad morzem z wieloma naturalnymi głębokimi zatokami. Za czasów sowieckich miasto zamknięte, była tu baza floty wojennej. Od 1954 roku razem z Krymem "oddane " przez Chruszczowa Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej dokładnie w 300 lat po powierzeniu przez Chmielnickiego Krymu Rosji.
Sewastopol - z greckiego "święte miasto" - to największe miasto Krymu położone w południowo-zachodniej jego części na półwyspie Heraklejskim. Miasto liczy ponad 400 tys. mieszkańców, jego powierzchnia to 1079 km kw., z czego 20% zajmuje część morska. Jest więc większe od Moskwy, Nowego Jorku a nawet Szanghaju. Sewastopol to przede wszystkim port i główna baza floty Czarnomorskiej Ukrainy. Miasto położone jest nad 25 zatokami, które dzielą je na 4 dzielnice: Nachimowską, Gagarińską, Leninowską oraz Bałakławską. Mimo, że znajduje się na terenie Krymu, nie jest jego częścią. Miasto podporządkowano bezpośrednio Radzie Ministrów Ukrainy i stanowi wyodrębniony region Ukrainy. Nie działa tu konstytucja Krymu, a mieszkańcy miasta nie uczestniczą w wyborach do Parlamentu Krymskiego. Nawet rejestracje samochodów w Sewastopolu są inne. Rejestracja krymska to 01, a właściciele aut z Sewastopola mają na tablicach 27.
Odbudowane po wojnie budynki są białe, miasto miało być elegancką wizytówką ZSRR. Znajduje się tu najstarsze akwarium, pałac młodzieży i pomnik żołnierza i marynarza, którzy zwróceni są twarzami w stronę morza, w przeciwieństwie do umieszczonego na pomniku dowódcy rosyjskiej marynarki wojennej i wojsk lądowych podczas oblężenia Sewastopola, admirała Pawła Stiepanowicza Nachimowa. Stoi on plecami do morza, a w ręce zamiast szabli trzyma lunetę. Niewystarczającą zasługą było rozgromienie floty Imperium Osmańskiego w 1853 roku, zatopił wówczas 13 tureckich okrętów i wziął do niewoli dowódcę floty tureckiej Osmana Paszę. Zginął w 1855 roku jako dowódca bohaterskiej obrony Sewastopola. Ale był oficerem carskim, a tego władza sowiecka promować nie miała zamiaru.
Znaczną rolę w założeniu Sewastopola odegrał wybitny rosyjski marszałek polowy Aleksander Suworow, który nie tylko docenił dobre warunki dla przyszłej bazy floty morskiej, ale i przyczynił się do umocnienia pozycji ekonomicznej przyszłego miasta. Sewastopol wyrósł na pustym miejscu w nieznanym i niezagospodarowanym kraju, kraju niebezpiecznym i dalekim od kwitnącej stolicy Imperium. Ale miasto szybko się rozwijało i od samego początku powstawało jako baza floty morskiej. Po dwóch latach, Rosja, która dopiero uzyskała dostęp do Morza Czarnego, miała już dość dużą i potężną flotę. I w 1787 właśnie Sewastopol stał się punktem docelowym długiej i dobrze nagłośnionej w Europie podróży carycy rosyjskiej Katarzyny II. Nie była to tylko podróż na nowe ziemie, lecz dobra okazja do pokazania Europie potęgi rosyjskiej, która w tych czasach osiągała kulminację. Rozwój miasta odbywał się bardzo szybko, szybko też rosła liczba ludności zarówno miasta, jak i całego Krymu.
Było tak do września 1853 roku, kiedy to Imperium Osmańskie wypowiedziało wojnę Imperium Rosyjskiemu. Nie mając szansy na zwycięstwo Turcja zwróciła się o wsparcie do Francji, Sardynii i Wielkiej Brytanii . Siły sprzymierzyły się , aby powstrzymać ekspansję Rosji w kierunku południowo-wschodnim. Rozpoczęła się wojna krymska, ktora doprowadziła do całkowitej ruiny miasto. Musiało minąć trochę czasu, aby Sewastopol znów powstał z "upadku". Na początku XX stulecia Rosja prowadziła nieudaną wojnę z Japonią. Wewnątrz państwa rośnie niezadowolenie z reżimu carskiego, naród buntuje się, co skutkuje rewolucją robotniczą 1905 r. Sewastopol znów staje się centrum wydarzeń. Na jednym z okrętów dochodzi do buntu marynarzy. Bunt ten otrzymuje wsparcie od sewastopolskich robotników i jego zasięg rośnie z każdym dniem. Stanowi to poważne niebezpieczeństwo dla całości imperium rosyjskiego, dlatego też władze carskie dokonują interwencji. W nocy z 15 na 16 listopada mieszkańcy Sewastopola są świadkami zablokowania okrętu i rozstrzelania załogi w samym centrum zatoki Sewastopolskiej. Bunt został stłumiony, ale był początkiem walki z caratem, która na nowo rozpoczęła się w 1914 r. (po wybuchu I wojny światowej) i przyniosła rewolucję 1917 roku w wyniku ktorej zniesiono carat. Wybuchła wojna domowa. Ofiarami jej były miliony ludzi. W czasie wojny domowej 1917-1920 miasto często przechodziło z rąk do rąk. Reżim carski, Rząd Tymczasowy, Biała Gwardia, wojska niemieckie, wojska Ententy i władza komunistyczna. Każdy nowy właściciel wprowadza swoje prawo, niszczy i rabuje. Ludność miasta zmniejsza się kilkakrotnie i po ustaleniu władzy sowieckiej miasto musi długo się odnawiać. Nie trwa jednak długo spokój sprzyjający rozwojowi miasta.
W 1939 r. zaczyna się II wojna światowa. Wojna niemiecko - radziecka rozpoczyna się 21 czerwca 1941 roku, a w 4 miesiące później wojska niemieckie docierają do Krymu. Pomimo wielkiego bohaterstwa i oddania słabo uzbrojonych i wyszkolonych żołnierzy radzieckich, Niemcy opanowują większość terytorium Krymu i zbliżają się do Sewastopola. Rosjanie nie zamierzają opuszczać miasta. Przeciwko największej bazie floty wojskowej, niezwykle silnie ufortyfikowanej i obsadzonej przez 106 tys. żołnierzy i 8 tys. marynarzy zostały ściągnięte wyborowe siły Wermahtu, dowodzone przez ulubionego marszałka Hitlera, Mansztejna. Siły przeciwnika były kilkakrotnie większe od sił obrońców. Jednakże obrona miasta trwała 250 dni. W walkach o Sewastopol zginęło ponad 300 tys. Niemców. Liczba ofiar wśród obrońców była znacznie mniejsza, ale też osiągnęła dziesiątki tysięcy. Miasto zostało opanowane przez Niemców 12 lipca 1942 dopiero po wykorzystaniu najnowocześniejszego osiągnięcia tego czasu czyli największego działa kolejowego zwanego "Gustawem". Po wielu miesiącach oblężenia postanowiono zmieść Sewastopol z powierzchni ziemi przy wykorzystaniu zmasowanego ostrzału artyleryjskiego. Było to najbardziej „klasyczne” oblężenie podczas całej II wojny – z wykorzystaniem wielkiej ilości dział i ciągłym ostrzeliwaniem silnych fortyfikacji. 3 czerwca 1942 r. Niemcy rozpoczęli ostrzał miasta i twierdzy przy użyciu 1300 dział różnego kalibru, w tym 33 najcięższych dział i moździerzy kalibru od 28 cm do 80 cm - był to prawdziwy huragan ognia i stali. Wtedy właśnie "Gustaw" nazywany przez obsługę „Dorą” przeszedł swój chrzest bojowy, oddając swoje pierwsze strzały. „Gustaw” potrafił wystrzeliwać w ciągu godziny od 2 do 3 pocisków o masie 4,75 tony na odległość 47 km lub dwa pociski o „monstrualnej” masie 7,1 tony na odległość 38 km. Podczas oblężenia Sewastopola wystrzelono w ciągu 5 dni 48 pocisków kalibru 802 mm z odległości ponad 30 km. Szczególnie spektakularnym osiągnięciem „Dory” było zniszczenie wielkiego rosyjskiego magazynu amunicji, mieszczącego się pod dnem zatoki Siewiernaja. W tym celu wystrzelono 9 pocisków, które przebiły się przez niezwykle grubą 30 - metrową warstwę ziemi i kompletnie zniszczyły magazyn. Niejako „przy okazji” pociski „Dory” zatopiły też niewielki okręt rosyjski znajdujący się w pobliżu.
Miasto znajdowało się w rękach Niemców przez niespełna 2 lata. Rozkaz Hitlera był jednoznaczny : bronić miasto za wszelką cenę. Ale szybko nacierająca armia radziecka, nielicząca się z dużymi stratami, już 9 maja 1944 wyzwoliła miasto. I jeszcze podczas wojny zaczęła się jego odbudowa. Z tego czasu - Sewastopol staje się nie tylko bazą floty wojennej, ale i największą tajemnicą ZSRR. Miasto zostaje zamknięte, ruch w nim ogranicza się do minimum. W tym okresie w okolicznych górach budowane są groty, w których rozmieszczone zostają utajnione bazy wojenne, fabryki oraz magazyny głowic jądrowych. W takim stanie Sewastopol dotrwał do 1991 r. Po rozpadzie Związku Radzieckiego - Sewastopol staje się miastem ukraińskim i bazą floty ukraińskiej. Równocześnie znajduje się tutaj baza floty czarnomorskiej Rosji. Stwarza to dużo problemów w porozumiewaniu się. Ciekawy jest również fakt, iż po przyłączeniu Krymu do Ukraińskiej Republiki Radzieckiej w 1954 r. nie był określony status Sewastopola. Nie był on już wtedy częścią Krymu, a więc Ukraina po 1991 faktycznie w spadku po ZSRR dostaje tylko Krym - bez Sewastopola. Problem ten został rozstrzygnięty dopiero w 1997 po podpisaniu porozumienia między Ukrainą i Rosją.
Dzisiejszy Sewastopol jest miastem wojskowym, ale już nie posiada broni jądrowej, gdyż Ukraina jest państwem bez broni jądrowej. Mieszczą się tutaj, obok siebie, bazy ukraińskie i rosyjskie, a na jego terenie często odbywają się spotkania przedstawicieli obu państw. A dzień floty rosyjskiej (ostatnia niedziela lipca) - jest ulubionym świętem mieszkańców.
