Podróż Zatoczone " kółko " w Stronę Granicy cykl II - Pieniężno, Henrykowo



2012-06-13

Najstarsza znana nazwa związana z miejscowością jest pochodzenia staropruskiego i brzmiała Melcekuke (od "malte", "malko" – drzewo, zarośla, las i "kuke", "kauks" – diabeł, czart, czyli "czarci las"). Niemieccy koloniści osadzeni tu po lokacji miasta przez Krzyżaków przyswoili ją fonetycznie jako Mehlsack ("worek mąki"). Osadnictwo mazurskie w Prusach Książęcych w następnych wiekach sprawiło, że pojawiła się także równoległa forma polska Melzak. Po przyłączeniu do Polski zmieniono nazwę na Mąkowory. W 1947 na mocy rozporządzenia ministrów administracji publicznej i ziem odzyskanych z 12.11.1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości nazwę ponownie zmieniono i odtąd miasteczko nosi nazwę Pieniężno, na cześć Seweryna Pieniężnego juniora – wydawcy przedwojennej polskiej "Gazety Olsztyńskiej".

Prusowie założyli w tym miejscu gród obronny, który nazywał się Melcekuke. Ostatnim księciem staropruskim był prawdopodobnie Wewa. W połowie XIII w. stoczył krwawy bój z Krzyżakami ponosząc klęskę. W efekcie, zgodnie z umową między Krzyżakami a papieżem Innocentym IV, Warmię otrzymał biskup, a Terra Wewa przekazana została kapitule. Pierwsze zapiski w kronikach zakonu krzyżackiego podają datę 1282 r., kiedy to biskup warmiński przekazał posiadłości Wewy kapitule z poleceniem założenia parafii i wzniesienia kościoła. Krzyżacy nazywali miasto Mehlsack.

Nie jest dokładnie znana data nadania praw miejskich, niektóre źródła podają 1295 r., jednak w dokumentach po raz pierwszy nazwy civitas (łac. – miasto) użyto w 1312 r., gdy kapituła warmińska wystawiła przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim. Prawa ze względu na około 90% zniszczenie miasta podczas II wojny światowej zostały w 1945 r. utracone. Ponownie Pieniężno odzyskało prawa miejskie dopiero w 1973 r.

Pod Pieniężnem zginął radziecki generał Iwan Czerniachowski, na cześć którego nadano nazwę Czerniachowsk miastu Wystruć w północnej części obwodu kaliningradzkiego (byłe Prusy Wschodnie) a w Pieniężnie stanął pomnik upamiętniający radzieckiego generała. Wiosną 2001 roku na cokole pomnika pojawiły się napisy KAT AK i MORDERCA[2].

 

 

Henrykowo (niem. Heinrikau)wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 507.

 

Wieś założona została około 1304 najprawdopodobniej przez Henryka Laberyka i wymieniana była już z kościołem roku 1312 i 1316. Ponownej lokacji w roku1326 na obszarze 113 włók dokonała kapituła warmińska. Sołtysem Henrykowa został wówczas Gerard.

Wieś została zniszczona w czasie wojny głodowej i wojny trzynastoletniej.

W roku 1656 w Henrykowie użytkowane było 107 włók. W tym roku było tu trzech sołtysów, 23 gospodarstwa chłopskie i kilku zagrodników.

 

Obecny kościół był wybudowany w drugiej połowie XIV wieku. Kościół pw. św. Katarzyny był ponownie konsekrowany w 1501 r. Drewnianą wieżę wymieniono na murowaną w roku 1715. Odnawiany był w latach 1721, 1795, 1886 i w roku 1960. Ten ostatni remont związany był z usuwaniem skutków zniszczeń z 1945 roku. Jest to kościół salowy z gotycką zakrystią od północy i kruchtą od południa.

Ołtarz główny z około 1800 wykonany w pracowni Christiana Beniamina Szultza. Ołtarz ten i ołtarze boczne poświęcone były w 1805 przez biskupa pomocniczego Andrzeja von Hattena. W ołtarzu głównym znajdują się obrazy J. Pipera: "Koronacja św. Katarzyny, św. Maria Magdalena, św. Józef z Dzieciątkiem. W kościele znajduje się klasycystyczna ambona z około 1800 roku oraz znacznie starsza granitowa chrzcielnica. W kościele znajdują się także barokowe obrazy m.in. Zdjęcie z Krzyża oraz św. Antoni uzdrawiający chorego z autoportretem wykonawcy Piotra Kolberga. Na uwagę zasługuje tu barokowy krucyfiks z około 1700 roku oraz gotycki kielich z XV w.

  • Pieniężno Kłania Się
  • Kościół św. piotra i Pawła W Pieniężnie
  • Kościół św. piotra i Pawła W Pieniężnie
  • Zastygła Renowacja Ratusza W Pieniężnie
  • Zamek Biskupów Warmińskich, Skrzydło Zachodnie  W Pieniężnie
  • Zamek Biskupów Warmińskich, Skrzydło Zachodnie   W Pieniężnie
  • Poznani Podróżnicy Podczas Deszczu Przy Ulicy Rynek
  • Mariola Jan i Ja
  • Cerkiew Przy Ulicy Dworcowa - Królewiecka
  • Panorama Pieniężna
  • Bociani Sejmik Za Pieniężnem
  • Kościół  pw. św. Katarzyny W Henrykowie
  • Henrykowo Żegna