- decyzję o budowie kolei która połączyłaby europejską część Rosji z Syberią podjął car Aleksander III w 1886 roku
- w 1891 roku powołano komitet dla budowy syberyjskich linii kolejowych
- finansowanie tego olbrzymiego projektu odbyło się wyłącznie z pieniędzy państwowych
- prace budowlane były prowadzone jednocześnie z dwóch stron – od Czelabińska (Linia Zachodniosyberyjska biegnąca do rzeki Ob) i od Władywostoku (Linia Ussuryjska)
- 12 maja 1891 roku odbyła się we Władywostoku uroczystość położenia kamienia węgielnego, w której uczestniczył przyszły władca imperium rosyjskiego – Mikołaj II
- położony najdalej na zachód odcinek Kolei Zachodniosyberyjskiej został oddany do użytku w październiku 1896 roku po 4 latach prac
- odcinek Kolei Ussuryjskiej, czyli położonej najdalej na wschód i łączący Władywostok z Chabarowskiem został ukończony w 1894 roku, po zaledwie 3 latach budowy. Jednak pociągi na tym odcinku kursowały dopiero od roku 1897.
- prace nad odcinkiem położonym na wschód od rzeki Ob (Kolej Środkowosyberyjska) rozpoczęto w roku 1893 i ukończono dwa lata później. Połączono tym samym Kolej Zachodniosyberyjską z Irkuckiem niedaleko jeziora Bajkał
- odcinek Kolei Zabajkalskiej, czyli położonej na wschód od jeziora Bajkał i łączący go z rzeką Amur rozpoczęto budować w 1895 roku, a skończono w 1901.
- budowa odcinka Kolei Amurskiej rozpoczęta została w roku 1908. Zadaniem tego odcinka było połączenie Kolei Zabajkalskiej z miejscowością Chabarowsk.
- na początku nie było kolei wzdłuż jeziora Bajkał. Ludzi przewożono dwoma promami po jeziorze, a zimą saniami. Promy zbudowano w Szkocji, i przetransportowano w 1900 roku na Syberię. Tam ochrzczono je jako „Bajkał” i „Angara”.
- w związku z powolnym transportem po jeziorze, w latach 1902-1905 wybudowano trasę kolejową wzdłuż południowo-zachodniego brzegu jeziora (Kolej Krugobajkalska). Był to jednocześnie odcinek najbardziej trudny i pracochłonny ze wszystkich odcinków Kolei Transsyberyjskiej. Jego budowa pochłonęła najwięcej zaplanowanego na nią budżetu. Na 1 km torów zużyto około jeden wagon materiałów wybuchowych w celu wykopania tuneli i przeprowadzenia torów przez skalisty brzeg
- większość prac wykonywano ręcznie przy pomocy najprymitywniejszych narzędzi – topora, piły, łopaty, kilofa i taczek.
- w początkowej fazie robót w roku 1891 zostało zaangażowanych około 9,6 tysiąca osób, a w najintensywniejszym okresie – w latach 1895-96 – pracowało przy budowie około 90 tysięcy chłopów, więźniów, zesłańców i żołnierzy.
- budowa przebiegała przez tereny prawie całkowicie bezludne i niezamieszkałe.
- dzięki budowie kolei transsyberyjskiej więzienia w Rosji pozwalniały się, więźniowie byli motywowani do pracy skracaniem kary. Liczni więźniowie byli zmuszani do pracy niemalże niewolniczej, aż do skrajnego wyczerpania.
- po 14 latach budowy, w październiku 1904 roku, ukończono cały projekt, od Czelabińska do Władywostoku. Tym samym Pacyfik został połączony koleją z Atlantykiem
- cała trasa, od Moskwy do Władywostoku liczy 9332 km
- średnia prędkość budowy linii wynosiła wówczas około 740 km rocznie.
- dane z 1903 roku mówią, że przekopano 100 milionów m3 ziemi, przygotowano i położono ponad 12 milionów podkładów kolejowych, około 1 miliona ton szyn i złącz, wybudowano około 100 km mostów i tuneli.
- na terenach budowy wybuchały często epidemie, w związku z czym wielu pracowników zmarło. Roboty utrudniały latem uciążliwe insekty, przed którymi należało chronić twarz specjalnymi przezroczystymi maskami.
- dzięki budowie kolei transsyberyjskiej postawiono olbrzymie stalowe mosty na rzekach syberyjskich, w tym największy i najsłynniejszy na rzece Jenisej niedaleko Krasnojarska. Konstruktorem mostu był Ławr Proskurjakow, który za to osiągnięcie zdobył złoty medal na wystawie światowej w Paryżu w 1900 roku, podobnie jak konstruktorzy Wieży Eiffela
- po wybudowaniu kolei, władze carskie zdecydowały o wielkie akcji zasiedlania Syberii. W latach 1900-1910 na Syberię przeprowadziło się mniej lub bardziej dobrowolnie około 3 milionów obywateli Rosji, przede wszystkim chłopów.
- kolej przebiega przez dwa kontynenty: Europę i Azję. Jako symboliczną granicę przyjęto kilometr 1778 w pobliżu miejscowości Pierwouralsk. W tym miejscu znajduje się pomnik wyznaczający granicę dwóch kontynentów.
- cała trasa wiedzie przez 89 miast
- na trasie wybudowano mosty na 16 wielkich rzekach. Zaliczamy następujące rzeki: Wołga, Wjatka, Kama, Tobol, Irtysz, Ob, Tom, Czulym, Jenisej, Oka, Selenga, Seja, Bureja, Amur, Chor i Ussuri.
- najdłuższym mostem na trasie jest wybudowany w latach 1913-1916 most na rzece Amur, Na Dalekim Wschodzie, wówczas o długości 2568 m. Na jego miejscu powstał w latach 1991-1999 wielki kolejowo-samochodowy most żelazny o długości 2612 m.
- tory kładzione na trasie kolei transsyberyjskiej, tak jak w całej Rosji i w krajach byłego ZSRR mają rozstaw 1520 mm. W większości miejsc na świecie występuje rozstaw tzw. standardowy, liczący 1435 mm. Z tego względu jadąc koleją transmongolską lub transmandżurską w kierunku Chin pociąg na dłuższą chwilę (nawet kilka godzin) zatrzymuje się na granicy, gdzie dokonuje się wymiany podwozia na węższe
Mapa trasy kolei transsyberyjskiej z wszystkimi odgałęzieniami oraz strefami czasowymi:
Pojęcie kolei transsyberyjskiej (Transsib) nie oznacza tylko i wyłącznie trasy na odcinku Moskwa – Władywostok. W szerszym znaczeniu kolej transsyberyjska to także jej dwie, równie mocno, jak nie bardziej popularne, odnogi:
Kolej Transmongolska (od Ułan Ude, przez Ułan Bator i całą Mongolię do Pekinu)
Kolej Transmandżurska (od miejscowości Czita, przez Harbin w Chinach do Pekinu)
Oprócz tych dwóch odnóg, z głównej trasy kolei transsyberyjskiej odchodzą także dwie mniej popularne linie:
- Kolej Turkiestan-Syberia (od Nowosybirska na południe przez Azję Środkową, przez tereny dawnych republik radzieckich, aż do Taszkentu, stolicy Uzbekistanu)
- Kolej Bajkalsko-Amurska (od miejscowości Tajszet równolegle do głównej linii Transsibu, ale znacznie bardziej na północ, linia biegnie przez Komsomolsk nad Amurem aż do leżącego nad Pacyfikiem miasta Sowieckaja Gawań)
Krasnojarsk - 4105 km od Moskwy
Na zdjęciach poniżej Krasnojarsk z okien pociągu:
