Bazylika Świętego Krzyża powstała w latach 1679-1696. Pierwotnie w tym miejscu stała kaplica pod wezwaniem Świętego Krzyża z 1510r. W 2003r. papież Jan Paweł II podniósł Kościół Świętego Krzyża do godności Bazyliki Mniejszej. W latach 1945-53 po ogromnych wojennych zniszczeniach świątynię odbudowano.W filarach świątyni wmurowane są urny z sercami F. Chopina (1882) i Wł. Reymonta. W kościele znajdują się liczne epitafia m.in. B. Prusa, J. I. Kraszewskiego, J. Słowackiego, Wł. Sikorskiego.
W 1558r. przed kościołem stanęła odlana w cemencie figura Chrystusa dźwigającego krzyż. Po kilku latach na rzeźbie pojawiły się pęknięcia. W 1889r. w Rzymie wykonano odlew figury z brązu który umieszczonego na cokole z czarnego granitu. Natomiast cementową figurę Chrystusa przewieziono do Kruszyny i umieszczono na grobowcu Lubomirskich. Obecnie znajduje się ona przed tamtejszym kościołem parafialnym św. Macieja Apostoła.
