Podróż Warszawa - Lubawa - Bieżuń (1)



Bieżuń to niewielkie miasteczko na północnym Mazowszu, niedaleko Żuromina. Swoje początki zawdzięcza położeniu przy trakcie, który łączył miasta pomorskie z Rusią i Litwą. Najstarsza niewielka osada powstała na lekko wyniesionym terenie, przy drodze Rypin-Raciąż i skupiała się wokół placu targowego. Najwcześniejszą wiadomość o Bieżuniu zawiera akt lokacyjny z roku 1406, w którym Siemowit IV, książę mazowiecki, zezwala Jędrzejowi z Gulczewa, kasztelanowi płockiemu, założyć miasto na prawie chełmińskim na terenie jego wsi Bieżuń.

Bieżuń już jako miasto został dwukrotnie zniszczony przez Krzyżaków. Dopiero II pokój toruński w 1466 roku umożliwił jego rozwój. W roku 1504 lokacja Bieżunia została potwierdzona przez króla Aleksandra Jagiellończyka. W 1634 roku Bieżuń zaliczono do grodów magnackich. Stanowił wówczas włąsność rodu Kretkowskich. Powstał tu wówczas pałac, który stanowił bardzo interesujący przykład ogrodu sprzężonego z fortyfikacjami. Uchroniły go one od całkowitego zniszczenia podczas najazdu Szwedów. Jednakże uszkodzenia były tak duże, że kolejny właściciel, Andrzej Zamoyski podjął w XVIII wieku decyzję o wzniesieniu nowego pałacu. Ufundował on również kościół murowany, którego budowę ukończono w 1778 roku, a także przeprowadził rozbudowę miasta. Nowy właściciel - książę Józef Poniatowski inwestował tylko w remont pałacu. Projektowano wówczas wprawdzie budowę kościoła ewangelicko-augsburskiego dla całego powiatu mławskiego, ale nie zrealizowano tego zamiaru. Następnie Bieżuń miał jeszcze wielu właścicieli.

W roku 1793 Bieżuń znalazł się w granicach zaboru pruskiego, w latach 1807-1815 należał do Księstwa Warszawskiego, a po kongresie wiedeńskim został włączony do zależnego od Rosji Królestwa Polskiego. W 1869 roku, w ramach represji po Powstaniu Styczniowym miejscowość utraciła prawa miejskie. Zostały one przywrócone dopiero w 1994 roku. Okres międzywojenny nie zostawił śladu w ukształtowaniu przestrzennym miasta. W czasie II wojny światowej zginęło około 1000 mieszkańców, w tym wszyscy Żydzi. Zabudowa, chociaż prawie całkowicie drewniana, ocalała.

Bieżuń związany był z targami i stanowił lokalny ośrodek handlowy. Obecnie jest to miejscowość typowo rolnicza. W miasteczku i jego okolicy istnieją fermy hodowlane drobiu, szklarnie oraz drobny przemysł spożywczy i rzemiosło.

Miejscowość ma dwa godne uwagi zabytki: XVIII-wieczny pałac Zamoyskich z zespołem parkowym i fortyfikacjami wodnymi nad Wkrą oraz barokowy kościół p.w. św. Trójcy. W pobliżu rynku, nad Wkrą mieści się Miejski Ośrodek Kultury, który zajmuje budynek dawnej synagogi z 1904 roku. Została ona wzniesiona na miejscu wcześniejszej drewnianej bożnicy, pochodzącej z połowy XVIII wieku. Zaprojektowana była prawdopodobnie przez S. Kmitę. Świątynia została jednak całkowicie zdewastowana w czasie II wojny światowej. Obok zachował się dom rabina.

  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń
  • Bieżuń