Po dwóch tygodniach postanowiliśmy wybrać się do Kwidzyna. Główną atrakcją turystyczną miasta jest wspaniały zamek kapituły pomezańskiej i sąsiadująca z nim monumentalna gotycka katedra. Warto zobaczyć także ładne, klasycystyczne i secesyjne kamieniczki, stary spichrz i szereg neogotyckich budowli (poczta, dworzec kolejowy) oraz imponujący kompleks dawnych XIX-wiecznych koszar wojskowych. Uroku dodaje ładne położenie miasta na wysokiej skarpie, z której roztacza się wspaniały widok na dolinę przepływającej nieopodal Wisły. Do Kwidzyna dotarliśmy przez Iławę, Susz i Prabuty. W drodze powrotnej wybraliśmy trasę przez Gardeję, Łasin i Kisielice.
Pomezańskie grodzisko o nazwie Kwedis (wymieniane w zapiskach jako Quedin lub Queden) istniało tu już w XI wieku. Zostało ono jednak zniszczone w czasie walk, toczonych jeszcze przed podbojem tych ziem przez rycerzy Zakonu NMP. Początki obecnego miasta wiążą się z krzyżackim zamkiem Ordensburg, zbudowanym w 1232 roku i osadą założoną rok później. Nowy gród uzyskał prawa miejskie po lokacji na prawie chełmińskim, co miało miejsce prawdopodobnie około 1235 roku. W roku 1243 został on zniszczony podczas walk, toczonych przez Krzyżaków z plemionami pruskimi, lecz wkrótce został odbudowany. W trakcie drugiego powstania pruskiego (1260-1273) miasto, stanowiące już wówczas własność biskupów pomezańskich, zostało dwukrotnie spalone i spustoszone. W latach 1285-1587 Kwidzyn, który po ponownej lokacji w 1336 roku nosił nazwę Marienwerder (Ostrów Maryjny), był siedzibą biskupstwa pomezańskiego. Przy zamku kapituły katedralnej w Kwidzynie istniała szkoła katedralna. Po przegranej w bitwie grunwaldzkiej, mieszczanie kwidzyńscy i biskup pomezański złożyli przysięgę wierności królowi polskiemu Władysławowi II Jagielle, jednak już wkrótce, po zawarciu pierwszego pokoju toruńskiego (w 1411 roku), przywrócono zwierzchnictwo krzyżackie nad miastem. W trakcie kolejnego konfliktu z Polską, rozpoczętego w 1414 roku, ogromne zniszczenia dotknęły także Kwidzyn. Po zawarciu traktatu pokojowego z Polską zakon krzyżacki zmuszony był zwiększyć obciążenia fiskalne, które ponosiły także miasta pruskie. W roku 1440 w Kwidzynie została zawiązana konfederacja szlachty i miast pruskich, skierowana przeciw Krzyżakom, zwana Związkiem Pruskim (Preußischer Bund lub Bund vor Gewalt), powstała na bazie istniejącego wcześniej Związku Jaszczurczego (Eidechsenbund). Po wojnie trzynastoletniej, zakończonej w roku 1466 tzw. II pokojem toruńskim, Kwidzyn pozostał w granicach Prus Zakonnych, a po sekularyzacji Zakonu NMP wszedł w skład tzw. Prus Książęcych.
W okresie średniowiecza Kwidzyn był otoczony murami o kształcie pięcioboku. Dostępu do miasta i wyjazdu z niego strzegły początkowo cztery, a następnie trzy bramy. Na środku rynku znajdował się dom kupiecki, zbudowany przed 1336 rokiem, który pełnił funkcję ratusza. Na drugą połowę wieku XVI przypadło wprowadzenie nowej techniki wznoszenia zabudowań mieszkalnych w konstrukcji ramowej (muru pruskiego) na podmurówce kamiennej oraz kamienic murowanych. Układ parcel miejskich, ulic oraz zabudowa w obrębie murów miejskich nie uległy zasadniczej zmianie do końca XVIII wieku, pomimo licznych pożarów, trawiących miasto, w tym szczególnie groźnej pożogi z 1719 roku, gdy spaleniu uległa ponad 1/3 zabudowy.
Po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego, miasto cieszyło się pokojem przez okres około 100 lat, jednak już w okresie wojny Szwecji z Polską o ujście Wisły, zakończonej rozejmem w Sztumskiej Wsi (1635 rok), stało się miejscem pobytu dla wojsk obu walczących stron. W trakcie "potopu szwedzkiego” (lata 1655-1660) działania operacyjne toczyły się także na terenie Prus Książęcych. Już w grudniu 1655 roku, Kwidzyn został zajęty przez wojska szwedzkie, które nałożyły nań kontrybucję i pozostały na leże zimowe. Miasto padło też ofiarą Szwedów w roku 1658, gdy zostało przez nich zdobyte i splądrowane. W pierwszej połowie XVIII wieku Prusy pozostały poza zasięgiem wojen. Ów względny spokój zakończył się w drugiej połowie tego stulecia, kiedy to wojska rosyjskie zajęły całe Prusy Wschodnie, w tym Kwidzyn na okres 4 lat (1758-1762). Od 1772 roku miasto było siedzibą departamentu, a od 1818 roku- rejencji w prowincji Prusy Zachodnie (Westpreußen). Po klęsce Prus w wojnie z Francją, w Kwidzynie kwaterowały francuskie wojska okupacyjne, nakładając na miasto kontrybucję (1807 rok), zaś niedobitki wojsk napoleońskich, wracające spod Moskwy, przyniosły ze sobą epidemię cholery, w wyniku której życie straciła 1/10 ludności Kwidzyna.
Wiek XIX był dla miasta okresem prosperity i przyniósł znaczące zmiany w infrastrukturze. Wprowadzono wodociągi, kanalizację, nowe rozwiązania i połączenia komunikacyjne, gaz i elektryczność. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej, na podstawie postanowień traktatu wersalskiego oraz w wyniku plebiscytu i dokonanych po nim zmian administracyjnych, rejencja kwidzyńska została w poważnym stopniu okrojona - część jej obszaru włączono do Rzeczypospolitej Polskiej, część - do Wolnego Miasta Gdańska. Sam Kwidzyn pozostał w granicach, należących do Niemiec, Prus Wschodnich.
Pod koniec stycznia 1945 roku opustoszałe miasto zostało zajęte przez oddziały Armii Czerwonej, która zorganizowała tu szpital polowy dla ok. 20.000 rannych żołnierzy. Opuszczając miasto, Rosjanie spalili zabytkową starówkę wraz z ratuszem. Po przejęciu Kwidzyna przez administracje polską wypalone kamienice zostały rozebrane, a uzyskane cegły zostały wykorzystane do odbudowy Warszawy. Działalność polskich władz administracyjnych oraz polskich instytucji w Kwidzynie w pierwszych miesiącach ich istnienia była bardzo utrudniana przez sowietów. Po przejęciu władzy przez Polaków miasto w dużej części zostało zasiedlone przez polskich repatriantów z Grodna. Przystąpiono do odbudowy, organizowano szkolnictwo, odradzało się życie gospodarcze. Budowa Zakładów Celulozowo-Papierniczych w latach 70-tych XX wieku przyczyniła się do dynamicznego rozwoju miasta. Po roku 1989 przemiany ustrojowe przyniosły Kwidzynowi wolność gospodarczą. Zrestrukturyzowane Zakłady Celulozowo-Papiernicze, dofinansowane przez kapitał amerykański i przemianowane na International Paper Kwidzyn, stały się wizytówką miasta i symbolem jego nowoczesności.
