Podróż Terra Lubavia - Lubawa



Z Lubawą jestem związany od ponad 30 lat. Stad pochodzi moja żona i tu od 2 lat mieszkam i pracuję.

Ziemia Lubawska, określana niekiedy w dawnych dokumentach jako "Terra Lubavia", obejmuje tereny położone na lewym brzegu Drwęcy, sąsiadujące z historyczną Ziemią Chełmińską, tą którą syn Kazimierza Sprawiedliwego, książę Konrad I Mazowiecki, nękany najazdami plemion pruskich, przekazał w lenno rycerzom Zakonu Szpitala NMP Domu Niemieckiego w Jerozolimie, zwanych Krzyżakami. Na terenie historycznej Ziemi Lubawskiej leżą miasta Lubawa, Lidzbark Welski oraz Kurzętnik, który wszakże dziś nie ma już praw miejskich. Pobliskie Nowe Miasto Lubawskie leży już na terenie Ziemi Chełmińskiej. Mimo, że tytuł mojej podróży to "Terra Lubavia", jej zakres wykracza poza to historyczne pojęcie. Włączyłem do niej również miejscowości, które wprawdzie leżą poza granicami tej historycznej krainy, ale które znajdują się w odległości nie przekraczającej 30 km od Lubawy. Stąd znajdziecie tu Grunwald, Dąbrówno, Iławę czy wreszcie Ostródę.

Pierwsza wzmianka źródłowa na temat grodu w Lubawie pochodzi z roku 1216. Jest nią dokument papieża Innocentego III, potwierdzający biskupowi misyjnemu Prus Chrystianowi z Oliwy posiadanie ziemi lubawskiej, otrzymanej od nowo nawróconego władcy pruskiego imieniem Surwabuno. Kilkadziesiąt lat później, w roku 1257 Lubawa i okolice przeszły na własność biskupów chełmińskich. Wybudowali oni w Lubawie okazały zamek, z którego dziś pozostały, niestety, jedynie skromne ruiny (warto pamiętać, że na zamku tym w latach 1535-1539 czterokrotnie przebywał Mikołaj Kopernik). Pierwszy, nie zachowany do naszych czasów, dokument lokacyjny Lubawy został wydany przez biskupa Hermana na początku XIV stulecia. Wspomina o nim kolejny przywilej lokacyjny wydany w 1326 roku przez biskupa Ottona.

W roku 1440 Lubawa przystępuje do Związku Pruskiego, zrzeszenia miast, przeciwstawiających się Zakonowi Krzyżackiemu. Po wojnie trzynastoletniej, na mocy tzw. II pokoju toruńskiego, Lubawa weszła w skład Polski, w granicach której pozostała do I rozbioru w 1772 roku, kiedy to przeszła pod panowanie pruskie. W dobie napoleońskiej, na mocy traktatu tylżyckiego z 1807 roku miasto zostało przyłączone do Księstwa Warszawskiego. Wojny spowodowały duże zniszczenia i zahamowały rozwój Lubawy. Do gospodarczego regresu przyczyniło się też ponowne włączenie miasta do Prus w 1815 roku. Władze pruskie prowadziły politykę germanizacyjną i wspierały osadnictwo niemieckie. Pomimo tego Ziemia Lubawska zachowała polski charakter a sama Lubawa stała się w połowie XIX wieku ważnym ośrodkiem polskiego ruchu narodowego w zaborze pruskim. Kompania ochotników lubawskich uczestniczyła w Powstaniu Styczniowym w 1863 roku. II połowa XIX wieku przyniosła rozwój gospodarczy Lubawie i okolicy. Samo miasto stało się ośrodkiem usługowym dla rolnictwa.

Po zakończeniu I wojny światowej, na mocy traktatu wersalskiego, powiat lubawski został włączony w granice odrodzonej Rzeczypospolitej. 19 stycznia 1920 roku do miasta wkroczyły, entuzjastycznie witane przez mieszkańców, oddziały tzw. "Błękitnej Armii" generała Józefa Hallera. W okresie międzywojennym Lubawa była siedzibą powiatu.

Okupacja hitlerowska w latach 1939-1945 przyniosła prześladowania ludności polskiej. Tragicznych zniszczeń miasto doznało jednakże w dniach przejścia II Frontu Białoruskiego. Pastwą pożaru, wywołanego przez wkraczających Rosjan, padło ok. 80% budynków. Na szczęście, ocalały zabytkowe kościoły, stanowiące do dziś chlubę miasta. 

W swoich dziejach Lubawa była zawsze silnym ośrodkiem kultury i oświaty. Na przełomie XV i XVI wieku biskup chełmiński Mikołaj Chrapicki założył w Lubawie klasztor franciszkanów, których sprowadził z Saksonii. Podarował im zakupiony przez siebie egzemplarz Biblii Gutenberga, którą w XIX wieku przeniesiono do Pelplina. Ziemię Lubawską opiewali poeci Teofil Ruczyński i ks. prof. Janusz Stanisław Pasierb, a obecnie czyni to ks. Artur Szymczyk. W Lubawie działa Miejski Ośrodek Kulturalny, a od 3 lat co roku odbywa się tu ogólnopolski Festiwal Piosenki Innej prezentujący wykonawców tzw. "poezji śpiewanej".

W mieście działa kilka zakładów przemysłu meblarskiego, spożywczego  oraz spółka giełdowa "Lubawa SA" produkująca sprzęt na potrzeby służb mundurowych.

Informacje o lubawskich zabytkach zamieszczam w opisie zdjęć.

  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa - Lipy
  • Okolice Lubawy
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa - Lipy
  • Lubawa - Lipy
  • Lubawa
  • Mortęgi pod Lubawą
  • Lubawa - Lipy
  • Lubawa - Lipy
  • Lubawa - Lipy
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa - Lipy
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Okolice Lubawy
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa
  • Lubawa