Le Puy-en-Velay to urocze miasto leżące na skraju Masywu Centralnego w regionie Owernia, w departamencie Górna Loara. Jest ośrodkiem kultu maryjnego. Znajduje się tam figura Matki Boskiej Czarnej Madonny. Jest to również jeden z trzech początkowych punktów na szlaku pielgrzymkowym do Santiago de Compostela.
Przeciętnemu wspólczesnemu Francuzowi miasto kojarzy się z koronkami, wzmiankowanymi po raz pierwszy już w 1408 roku, zieloną soczewicą uprawianą w regionie Velay, oraz z "verveine" - likierem z lippii trójlistnej, zwanej też werbeną cytrynową. Jednakże w Średniowieczu było obok Chartres najstarszym i najważniejszym ośrodkiem kultu maryjnego.
Jednak historia tego miejsca jest znacznie starsza. W latach 53-51 p.n.e. Owernia została podbita przez Juliusza Cezara, stając się częścią Galii Celtyckiej. Na terenach dzisiejszego Le Puy, na górze Anis, Rzymianie założyli miasto Anicium. Po upadku Cesarstwa, miasto zostało spustoszone, mieszkańcy zmasakrowani, rzymskie domy zniszczone. W późniejszym okresie Owernia była wielokrotnie celem najazdów Gotów, Burgundów i Franków. W V wieku dostała się pod panowanie Wizygotów, a w 507 roku Chlodwig włączył ją w granice swego państwa. Już wcześniej dzisiejsze Le Puy było siedzibą biskupstwa, aczkolwiek jego początki są legendarne. Według spisu męczenników sporządzonego przez lotaryńskiego biskupa Ado z Vienne w 858 roku i uzupełnionego w połowie X wieku przez Gauzberta z Limoges, pierwszy biskup Périgeux, noszący imię Front został wysłany w rejon dzisiejszego Le Puy wraz z kapłanem Jerzym. Mieli oni prowadzić działalność misyjną i reorganizować życie chrześcijan w tej części Galii po prześladowaniach, które miały miejsce za rządów cesarza Trajana Decjusza ok. 250 roku. Ów ksiądz Jerzy (uznany potem za świętego) miał zbudować pierwszy tutejszy kościół, nazwany Vetula in pago Vellavorum. Późniejsza tradycja średniowieczna podaje także listę biskupów tego miasta w rejonie Velay (Vellavi). Od imienia jednego z nich, Paulinusa, miejscowość przyjęła nazwę Saint-Paulien. W IX wieku kult maryjny był już tak silny, że miasto zaczęto nazywać Le Puy Notre-Dame. Począwszy od X wieku, Velay staje się hrabstwem-biskupstwem, a Le Puy zostaje jego stolicą.
Prestiż miejsca wzrósł, gdy król Ludwik IX Święty ofiarował świątyni figurkę Czarnej Madonny. Le Puy bogaciło się, dzięki ogromniej liczbie pielgrzymów przybywających tu przez całe średniowiecze. W latach 1220-1240 miasto zostało otoczone murem obronnym, który będzie stanowić jego granicę aż do XVIII wieku. W średniowieczu Le Puy było nie tylko centrum religijnym, ale także prestiżowym ośrodkiem literatury w języku oksytańskim.
Region Velay od 1377 roku aż do rewolucji francuskiej należał do Langwedocji, jako niezależna seneszalia. Miasto skutecznie opierało się atakom hugenotów, a następnie przez długie miesiące odmawiało uznania Henryka IV, jako króla Francji mimo jego przejścia na katolicyzm.
W czasie rewolucji francuskiej dobra należące do Kościoła, a także duża część wyposażenia świątyń została zniszczona, bądź rozgrabiona. Mimo wszystko, zachowało się sporo zabytków, pamiętających czasy świetności miasta.
Do Le Puy-en-Velay warto przyjechać też ze względu na bardzo malownicze położenie miasta. Leży ono w zagłębieniu wulkanicznego stożka. Odnosi się wrażenie, że zostało zawieszone na skalnych występach i olbrzymich bazaltowych filarach. Ma trzy wierzchołki, a każdy z nich zwieńczony jest kościołem lub pomnikiem. Ciekawostką jest, że możemy je zobaczyć w filmie o przygodach Jamesa Bonda p.t. „Diamenty są wieczne”.
Przeciętnemu wspólczesnemu Francuzowi miasto kojarzy się z koronkami, wzmiankowanymi po raz pierwszy już w 1408 roku, zieloną soczewicą uprawianą w regionie Velay, oraz z "verveine" - likierem z lippii trójlistnej, zwanej też werbeną cytrynową. Jednakże w Średniowieczu było obok Chartres najstarszym i najważniejszym ośrodkiem kultu maryjnego.
Jednak historia tego miejsca jest znacznie starsza. W latach 53-51 p.n.e. Owernia została podbita przez Juliusza Cezara, stając się częścią Galii Celtyckiej. Na terenach dzisiejszego Le Puy, na górze Anis, Rzymianie założyli miasto Anicium. Po upadku Cesarstwa, miasto zostało spustoszone, mieszkańcy zmasakrowani, rzymskie domy zniszczone. W późniejszym okresie Owernia była wielokrotnie celem najazdów Gotów, Burgundów i Franków. W V wieku dostała się pod panowanie Wizygotów, a w 507 roku Chlodwig włączył ją w granice swego państwa. Już wcześniej dzisiejsze Le Puy było siedzibą biskupstwa, aczkolwiek jego początki są legendarne. Według spisu męczenników sporządzonego przez lotaryńskiego biskupa Ado z Vienne w 858 roku i uzupełnionego w połowie X wieku przez Gauzberta z Limoges, pierwszy biskup Périgeux, noszący imię Front został wysłany w rejon dzisiejszego Le Puy wraz z kapłanem Jerzym. Mieli oni prowadzić działalność misyjną i reorganizować życie chrześcijan w tej części Galii po prześladowaniach, które miały miejsce za rządów cesarza Trajana Decjusza ok. 250 roku. Ów ksiądz Jerzy (uznany potem za świętego) miał zbudować pierwszy tutejszy kościół, nazwany Vetula in pago Vellavorum. Późniejsza tradycja średniowieczna podaje także listę biskupów tego miasta w rejonie Velay (Vellavi). Od imienia jednego z nich, Paulinusa, miejscowość przyjęła nazwę Saint-Paulien. W IX wieku kult maryjny był już tak silny, że miasto zaczęto nazywać Le Puy Notre-Dame. Począwszy od X wieku, Velay staje się hrabstwem-biskupstwem, a Le Puy zostaje jego stolicą.
Prestiż miejsca wzrósł, gdy król Ludwik IX Święty ofiarował świątyni figurkę Czarnej Madonny. Le Puy bogaciło się, dzięki ogromniej liczbie pielgrzymów przybywających tu przez całe średniowiecze. W latach 1220-1240 miasto zostało otoczone murem obronnym, który będzie stanowić jego granicę aż do XVIII wieku. W średniowieczu Le Puy było nie tylko centrum religijnym, ale także prestiżowym ośrodkiem literatury w języku oksytańskim.
Region Velay od 1377 roku aż do rewolucji francuskiej należał do Langwedocji, jako niezależna seneszalia. Miasto skutecznie opierało się atakom hugenotów, a następnie przez długie miesiące odmawiało uznania Henryka IV, jako króla Francji mimo jego przejścia na katolicyzm.
W czasie rewolucji francuskiej dobra należące do Kościoła, a także duża część wyposażenia świątyń została zniszczona, bądź rozgrabiona. Mimo wszystko, zachowało się sporo zabytków, pamiętających czasy świetności miasta.
Do Le Puy-en-Velay warto przyjechać też ze względu na bardzo malownicze położenie miasta. Leży ono w zagłębieniu wulkanicznego stożka. Odnosi się wrażenie, że zostało zawieszone na skalnych występach i olbrzymich bazaltowych filarach. Ma trzy wierzchołki, a każdy z nich zwieńczony jest kościołem lub pomnikiem. Ciekawostką jest, że możemy je zobaczyć w filmie o przygodach Jamesa Bonda p.t. „Diamenty są wieczne”.
