18-tysięczne miasto na Równinie Warmińskiej od 800 lat strzeże ujścia Pasłęki, tyle że dziś zamiast starych murów otaczają je poligony i koszary wojsk pancernych. Mimo długiego rodowodu Braniewo jest młode - rok 1945 przetrwało zaledwie kilkanaście obiektów. Mieszkańcy szanują jednak tradycję - w pustawym centrum wyrastają nowoczesne budynki, zgrabnie komponujące się z pozostałościami starówki.
Miasto powstało około 1240 r. na miejscu dawnego staropruskiego grodu Brusebergue, który w 1260 r. podczas powstania pruskiego uległ całkowitemu zniszczeniu. W 1274 r. Braunsberg (po polsku nazywany Brunsbergą) zbudowano na nowo i 1 kwietnia 1284 r. otrzymał z rąk biskupa Henryka Fleminga lokację na prawie lubeckim. Już od XIV w. Braniewo należało do Hanzy, a jego rosnące znaczenie polegało również na tym, że było jedynym warmińskim portem morskim. Rozwijało się wspaniale, a jego prestiż wzrósł dodatkowo, gdy utworzono tu pierwszą siedzibę biskupów warmińskich i kapituły warmińskiej. Niestety, wojny szwedzkie i związane z nimi grabieże przyniosły upadek. W czasie rozbiorów miasto znalazło się w granicach zaboru pruskiego. W 1945 r. uległo znacznemu zniszczeniu i zostało splądrowane przez Armię Radziecką.
Braniewo Wita 
Miasto powstało około 1240 r. na miejscu dawnego staropruskiego grodu Brusebergue, który w 1260 r. podczas powstania pruskiego uległ całkowitemu zniszczeniu. W 1274 r. Braunsberg (po polsku nazywany Brunsbergą) zbudowano na nowo i 1 kwietnia 1284 r. otrzymał z rąk biskupa Henryka Fleminga lokację na prawie lubeckim. Już od XIV w. Braniewo należało do Hanzy, a jego rosnące znaczenie polegało również na tym, że było jedynym warmińskim portem morskim. Rozwijało się wspaniale, a jego prestiż wzrósł dodatkowo, gdy utworzono tu pierwszą siedzibę biskupów warmińskich i kapituły warmińskiej. Niestety, wojny szwedzkie i związane z nimi grabieże przyniosły upadek. W czasie rozbiorów miasto znalazło się w granicach zaboru pruskiego. W 1945 r. uległo znacznemu zniszczeniu i zostało splądrowane przez Armię Radziecką.