• 4

Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP.

Podróż: Gdzieś Tam w Polsce cz. II ...
Miejsce: Płock, Mazowieckie , Polska, Europa

• 
• Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP w Płocku – najstarsza świątynia rzymskokatolicka i najcenniejszy zabytek Płocka, położona na wznoszącym się 60 m nad Wisłą Wzgórzu Tumskim, miejsce spoczynku władców Polski.
  
  
  
  Katedra jest siedzibą parafii, której patronem jest św. Zygmunt.
  
  
  
  Katedra romańska
  
  
  
  W 1130 na miejscu pierwszej, zburzonej katedry, którą wzniósł zapewne Bolesław Śmiały lub jego brat Władysław Herman, biskup płocki Aleksander z Malonne przystąpił do budowy nowej, okazałej świątyni. Została ona konsekrowana w 1144. Została ona wzniesiona ze starannie opracowanych ciosów granitowych (ciosy licowe były kwadratowe lub prostokątne o wymiarach: w warstwie niższej do 36 cm długości i do 21 cm wysokości, oraz w warstwie wyższej do 65 cm długości i do 32 cm wysokości). Była to trójnawowa, zapewne dwuchórowa bazylika z transeptem i prezbiterium zakończonym apsydą. Chór zachodni flankowały dwie wieże. Schematyczny obraz romańskiej katedry znajduje się na pieczęci katedry z 1289.
  
  
  
  W trakcie przebudowy katedry w 1901 odnaleziono oryginalne głowice romańskie i wmurowano je w ściany przylegającego do katedry Muzeum Diecezjalnego. Podczas badań archeologicznych w roku 1980 odsłonięto fundament wschodniej apsydy.
  
  
  
  Do katedry płockiej przeznaczone były dwuskrzydłowe drzwi z brązu, zwane drzwiami płockimi. Zostały one odlane w Magdeburgu w latach 1152-1156. W niewyjaśnionych do dziś okolicznościach znalazły się one w Nowogrodzie Wielkim i tam do dziś zdobią sobór św. Zofii.
  
  
  
  Katedra gotycka
  
  
  
  Burzliwy w Polsce XIII w. dał się we znaki katedrze płockiej. W 1233 została ona zniszczona przez pożar, w 1243 została zniszczona przez Prusów, a w latach 1288-1289 Litwinów. Ogromne zniszczenia domagały się prac zabezpieczających i renowacyjnych. Największą zmianą była dobudowa gotyckich wież zachodnich. Powstały one najpóźniej na przełomie XIII i XIV w. Stare zapiski z archiwum katedry informują, iż w tym czasie w ich przyziemnej części były dwie kaplice wieżowe.
  
  
  
  Prace remontowe w tym czasie były jednak prowadzone wyłącznie dorywczo i zniszczenie świątyni postępowało. Kazimierz Wielki nakazał, aby kościół został gruntownie odnowiony po jego śmierci, czego jednak nie uczyniono. Spowodowało to dalszą dewastację katedry. Nadal prowadzono prowizoryczne naprawy. Dopiero w 1442 pokryto katedrę nową dachówką i dokonano jej gruntownego remontu, który jednak okazał się nietrwały, gdyż w 1492 dzwony katedralne, z obawy przed zawaleniem się wież, zostały przeniesione do wieży zegarowej pobliskiego zamku.