• 6

Czaru wspomnień... Lublin

Podróż: Gdzieś Tam w Polsce cz. II ...
Miejsce: Lublin, Lubelskie , Polska, Europa

• 
• Plac po farze.
  
  Kościół św. Michała Archanioła był najważniejszą świątynią Lublina, a jego historia była nierozerwalnie związana z historią tego miasta. Dziś fara jest kościołem niewidzialnym, o którym Józef Czechowicz pisał: „Na zielonym skwerze gwiazdy przeświecają przez gotyckie żebra kościoła z powietrza”.
  
  
  
  Jan Długosz w Rocznikach wiązał powstanie kościoła z legendą o cudownym śnie Leszka Czarnego. W 1282 roku podczas wyprawy przeciw Jadźwingom Czarny zatrzymał się w Lublinie. Podczas odpoczynku pod dębem miał sen, w którym Archanioł Michał wręczając miecz królewski, zachęcił go do walki. Po odniesionym zwycięstwie książę ufundował kościół usytuowany w miejscu, w którym miał sen. Pień dębu stanowiący jakoby podstawę ołtarza miał zostać odnaleziony podczas rozbiórki kościoła.
  
  
  
  Pierwszy kościół
  
  Pierwotnie kościół składał się z kwadratowej nawy i prostokątnego prezbiterium. Pierwsza przebudowa miała miejsce w połowie XV wieku. Wtedy budowla otrzymała wieżę zwieńczoną baniastym hełmem, na szczycie którego umieszczono chorągiewkę i zegar. Widoczna w promieniu pięciu mil wieża stanowiła najwyższy punkt ówczesnego Lublina. Wygląd kościoła z tego okresu został utrwalony na polichromii znajdującej się w kamienicy Lubomelskich przy Rynku 8.
  
  W 1574 roku kościół zyskał miano kolegiaty, zaczęły przy nim działać liczne bractwa religijne, z których najsłynniejsze Arcybractwo Trójcy Przenajświętszej skupiało duchownych z miasta i okolic. Ponadto cechy kuśnierzy, złotników, szewców opiekowały się kaplicami. Niestety, w tym samym roku pożar poważnie uszkodził budynek. Spaliła się wysoka wieża, zegar został zniszczony. Ogień strawił część wyposażenia wnętrza. Naprawa szkód trwała do 1610 roku ponieważ związana była z częściową przebudową świątyni. Podwyższono mury nawy i nakryto nowym sklepieniem. Szczyt wschodniej ściany nawy zwieńczono sygnaturką. Zmieniono sklepienia w dwóch kaplicach i dobudowano kolejną. Przebito dodatkowe okna. W kolejnym pożarze z 1653 roku spłonął hełm wieży i jej drewniana konstrukcja. Remont wieży zakończono w 1654 roku, zawieszono trzy nowe dzwony, którym nadano imiona archaniołów: Gabriel, Rafał i Michał.
  
  
  
  W ostatniej fazie funkcjonowania świątynia składała się z trzech naw, długiego, wąskiego prezbiterium, siedmiu kaplic, wysokiej frontowej, gotyckiej wieży. Przy prezbiterium (zamknięcie wieloboczne, na narożnikach oskarpowane, bez okien) znajdowała się zakrystia ze skarbcem oraz pierwsza kruchta. Druga kruchta, wejściowa, była usytuowana w dolnej części wieży.
  
  Wieża w górnej, ośmiobocznej części mieściła trzy dzwony.
  
  Dach wieży miedziany, zakończony gałką i krzyżem. Dach nawy i prezbiterium stromy i wysoki, pokryty dachówką, kaplice kryte blachą lub gontem.
  
  Ściany kościoła otynkowane, oprócz ścian wieży. W bryle budynku znajdowało się szesnaście dużych i trzy małe okna.