• 6

Opactwo Ojców Cystersów.

Podróż: Gdzieś Tam w Polsce cz. II ...
Miejsce: Wąchock, Świętokrzyskie , Polska, Europa

• 
• Klasztor w Wąchocku został zbudowany na początku XIII wieku i jest jednym z najpiękniejszych przykładów architektury romańskiej w Polsce. Fundatorem opactwa był biskup krakowski Gedeon (Gedko). Historycy podają, że miało to miejsce w 1179 roku. Prawdopodobnie budowniczym opactwa był Włoch Simon, na co może wskazywać inskrypcja „SIMON” na zachodniej ścianie kościoła. W każdym klasztorze cysterskim przebywało ok. 40–60 zakonników. Przez pierwsze stulecia byli to jedynie cudzoziemcy. Jednak w połowie XVI wieku, w sejmie podjęto uchwałę, która zezwalała polskim nowicjuszom na wstęp do klasztorów. W 1538 roku na sejmie piotrkowskim postanowiono, że opatami mogą zostać jedynie osoby wywodzące się ze szlachty. W ten sposób doszło do szybkiego spolonizowania klasztorów cysterskich na ziemiach polskich.
  
  
  
  
  
  Opactwo wąchockie otrzymało przywilej pozwalający na poszukiwanie kruszców w księstwie krakowskim i sandomierskim. Dzięki temu budowali oni własne huty, co dało początek staropolskiemu zagłębiu hutniczemu. W XVII i XVIII wieku polscy cystersi prowadzili warsztaty budowy organów, z nich pochodzą m.in. organy w Wąchocku, Sulejowie, Jędrzejowie oraz najbardziej znane w Oliwie. Upadek zakonu cystersów nastąpił w Polsce w XIX wieku na skutek kasacji przez władze zaborcze. W 1818 roku rozwiązano także zakon cysterski w Wąchocku. Część klasztorów cysterskich odrodziła się dopiero po drugiej wojnie światowej. Wówczas dokonano rewindykacji klasztorów w Jędrzejowie, Oliwie, Henrykowie, a w 1951 roku także w Wąchocku.
  
  
  
  
  
  
  
  Kościół w Wąchocku jest trójnawową, czteroprzęsłową bazyliką z transeptem i prezbiterium z kaplicami po bokach. Przęsła przykryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Zachowało się wschodnie skrzydło klasztoru z zakrystią, kapitularzem, dormitorium i fraternią. W skrzydle południowym najbardziej okazałą, reprezentacyjną salą jest refektarz. Z kolei kapitularz, którego sklepienie krzyżowo-żebrowe wsparte jest na czterech kolumnach z bogato rzeźbionymi głowicami, uznawany jest za najpiękniejsze tego typu romańskie wnętrze w Polsce.