-
-
- Brama Floriańska (Brama św. Floriana) - średniowieczna brama z basztą, położona na u końca ulicy Floriańskiej, przy skrzyżowaniu z ulicą Pijarską. Stanowi pozostałość po dawnych murach miejskich. Jest jedną z ośmiu krakowskich bram obronnych obok sławkowskiej, grodzkiej, wiślnej, mikołajskiej-rzeźniczej, szewskiej, nowej i pobocznej. Brama Floriańska, o której źródła pisane wspominają od 1307 roku, była jedną z bram w murach obronnych. Przez bramę biegł trakt do Kleparza koło Kościoła św. Floriana, otwierała ona też Drogę Królewską (Via Regia) na Wawel. Przez nią do miasta wkraczali królowie po zwycięskich bitwach, dyplomaci, znane osobistości odwiedzające Kraków. Tędy prowadziła trasa pochodów koronacyjnych i pogrzebowych monarchów i ich rodzin. Jej nazwa pochodzi od pobliskiego kościoła św. Floriana. Bramę tą zwano także Porta Gloriae, czyli Bramą Chwały. Została wzniesiona z kamienia, a ceglaną kondygnację z machikułami (strzelniczym gankiem), wspartymi na kamiennych konsolach, dodano w XV wieku. Opiekę nad nią powierzono kuśnierzom. Brama połączona została warownym korytarzem - tzw. szyją - z ukończonym w 1499 roku Barbakanem. W latach 1565-1566 w pobliżu Bramy Floriańskiej zbudowany został Arsenał Miejski. W XVI wieku mieściły się w Bramie stajnie miejskie. Po zniszczeniach w wyniku najazdu szwedzkiego, brama otrzymała w 1657 roku nowy, zachowany do dziś, barokowy hełm. Na początku XIX wieku planowano zburzyć mury. W ich obronie stanął prof. Feliks Radwański (1756-1826). Bramę i część murów udało się ocalić. Podczas restauracji w XIX wieku w przejściu umieszczono ołtarzyk Matki Boskiej Piaskowej, zdobiący wcześniej rozebraną szyję. Podczas prac konserwacyjnych w 1889 roku na I piętrze urządzono niewielką kaplicę. Jej fundatorem był książę Władysław Czartoryski (1828-1894). Budowla liczy 34,5 m wysokości. Znajdującą się nad wejściem od strony Plant płaskorzeźbę z orłem piastowskim wykonał Zygmunt Langman według projektu Jana Matejki (1838-1893). Zastąpiła ona w 1820 roku wcześniejszego orła. Od strony miasta widnieje płaskorzeźba z XVIII wieku wyobrażająca św. Floriana. Przy portalu bramnym do dziś zachowały się prowadnice na kratę.
-
