I jeszcze trochę zdjęć z Żoliborza i Bielan. Te dzielnice są mi szczególnie bliskie, gdyż tu chodziłem do liceum i tu mieszkałem przez blisko 40 lat.
Żoliborz stanowi najmniejszą dzielnicę Warszawy, położoną w północno-zachodniej części miasta na lewym brzegu Wisły. W latach 1951-1994 w jego skład wchodziły również Bielany, obecnie będące odrębną dzielnicą. Jest to niewątpliwie jedna z najpiękniejszych i najbardziej klimatycznych warszawskich dzielnic.
Pierwsze wzmianki o będącej własnością książąt mazowieckich wsi Polikowo, zlokalizowanej pomiędzy obecnymi ulicami Mickiewicza, Małogoską, Promyka i Krasińskiego pochodzą z II połowy XIV wieku. Od XVI wieku wieś nazywano Polików, a od XVIII - Polków (Pólków). Polków pozostawał własnością książęcą do 1639 roku, kiedy to król Władysław IV darował kamedułom z podkrakowskich Bielan część lasu polkowskiego, a w 1641 roku cały Polków. Część swego terenu kameduli przekazali następnie Janowi III Sobieskiemu. Król wybudował tu dla Marysieńki letni pałacyk, dzieło Tylmana z Gameren. W 1775 roku cały obszar Polkowa sprzedany Adamowi Ponińskiemu podskarbiemu wielkiemu koronnemu, a potem trafił w ręce rodziny Myszkowskich.
W XVII wieku, tereny dzisiejszego Żoliborza, leżące w pobliżu folwarku średniowiecznego szpitala św. Ducha nazywano też "Faworami". Z czasem, nazwa ta objęła całą dzielnicę, która stała się zamożnym, tonącym w zieleni ogrodów przedmieściem Warszawy.
W XVIII wieku pojawiła się nazwa Żoliborz, związana z konwiktem pijarów. Budynki owego konwiktu, z ogrodem i parkiem położonym tarasowo na wysokiej, wiślanej skarpie były tak malownicze, że poczęto tę część Faworów nazywać Joli Bord - Piękny Brzeg. W okresie Królestwa Kongresowego nazwa ta przyjęła się dla całej dzielnicy. W końcu tego stulecia na Żoliborzu zbudowano nieistniejące już rogatki - tzw. powązkowskie i faworskie (marymonckie), wzniesione według projektu J.Kubickiego. Uporządkowano także ulice, kanały i ścieki.
W okresie insurekcji kościuszkowskiej 1794 roku na terenie Żoliborza miały miejsce walki z rosyjskim 4. batalionem grenadierów kijowskich, a tutejsze Koszary Gwardyjskie, zbudowane za czasów saskich, stały się największym szpitalem wojskowym Warszawy.
W 1820 roku na Marymoncie, w dawnym, przebudowanym pałacyku królowej Marysieńki Sobieskiej powstała pierwsza w Królestwie Polskim wyższa uczelnia rolnicza - Szkoła Agronomiczna. Zamknięta w czasach powstania listopadowego, została ponownie otwarta w 1835 roku i przeżywała, pod kierunkiem ówczesnego rektora M. Oczapowskiego okres rozkwitu. W 1862 roku szkołę - noszącą wówczas miano Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa, przeniesiono do Puław w związku z otwarciem tam Instytutu Politechnicznego i Rolniczo-Leśnego.
W czasach Królestwa Kongresowego, rozbudowa Żoliborza następowała głównie w kierunku Marymontu. Na ulicach położonych bliżej miasta osiedlali się rzemieślnicy i kupcy pracujący na potrzeby wojska. Ulice dalej położone zabudowywane były pałacykami i dworkami w ogrodach. Odrestaurowano też Koszary Gwardii, które od 1827 roku nazywano Aleksandrowskimi, a w przebudowanym, dawnym gmachu Cuchthauzu powstały koszary Mikołajewskie. W 1828 roku Żoliborz otrzymał połączenie drewnianym mostem z Pragą. Lata poprzedzające wybuch Powstania Listopadowego to okres nasilonego osadnictwa na Żoliborzu, powstawania tu rozmaitych zakładów i warsztatów przemysłowych. Podczas samego Powstania nie rozegrały się tu żadne ważniejsze wydarzenia.
Po Powstaniu Listopadowym w 1831 roku, car Mikołaj I powziął projekt wybudowania w Warszawie warowni, będącej koszarami dla wojska , magazynami broni, a przede wszystkim więzieniem politycznym i przeznaczył pod tę budowę tereny na Żoliborzu. Budowę cytadeli ukończono w 1834 roku. W latach późniejszych została ona jeszcze rozbudowana.
Po odzyskaniu niepodległości, w dwudziestoleciu międzywojennym Żoliborz stał się terenem bardzo intensywnej rozbudowy. Nowy Żoliborz, w takim kształcie, jaki znamy dziś zaprojektowano według koncepcji stworzonej przez Tony Garniera. Założenie urbanistyczne stworzył Antoni Jawornicki, nadając dzielnicy kształt trapezu. Głównymi osiami tego układu stały się ulica Mickiewicza z owalnym Placem Inwalidów i z następnym placem - Wilsona.Szczególnie rozwijało się budownictwo spółdzielcze, które wykorzystywało tereny poforteczne Cytadeli. Przeważała zabudowa willowa jedno- i dwurodzinna. Powstały wówczas osiedla tzw. Żoliborza Oficerskiego, Żoliborza Urzędniczego i Żoliborza Dziennikarskiego, których autorami byli architekci: Romuald Gutt, Rudolf Świerczyński, Tadeusz Tołwiński, Kazimierz Tołłoczko, Marian Kontkiewicz, Kazimierz Saski i Aleksander Bojemski. Osiedla te mogą poszczycić się wieloma sławnymi mieszkańcami, takimi jak: Lucjan Żeligowski, Aleksander Litwinowski, Stanisław Sosabowski, Władysław Bortnowski, Stefan Rowecki, Marian Kukiel, Józef Haller, Tadeusz Kurcyusz - generałowie i oficerowie WP, Melchior Wańkowicz - pisarz, Antoni Bolesław Dobrowolski - badacz polarny, Zdzisław Zmigryder-Konopka - filolog klasyczny oraz Mariusz Zaruski - żeglarz i taternik. Na liście mieszkańców figurował także marszałek Józef Piłsudski. Powstawały też osiedla czy nawet pojedyncze budynki małych spółdzielni środowiskowych (przed wybuchem wojny istniało ich około 20). Na terenie dzielnicy kwitły inicjatywy społeczne (powstawały liczne stowarzyszenia, przedszkola, biblioteki itp.) oraz rozwijała się działalność kulturalna i oświatowa. Istniał też i inny Żoliborz - w 1922 roku, powstało w okolicy Dworca Gdańskiego miasteczko baraków. Początkowo przeznaczono je dla reemigrantów i repatriantów, z czasem stało się osiedlem bezdomnych i bezrobotnych. Pozostawało pod opieką PCK.
1 sierpnia 1944 roku na Żoliborzu, w rejonie ul. Suzina (tuż obok dawnego kina "Tęcza"), stoczono pierwsze walki Powstania Warszawskiego.
W okresie PRL-u na dużym obszarze Marymontu wybudowano bloki w technologii wielkiej płyty. Podobne osiedla powstały również na terenie Bielan.
Bielany - niegdyś stanowiące część Żoliborza - są obecnie odrębną dzielnicą. To właśnie tu mieszkałem ponad 40 lat.
W XVI wieku część lasów w rejonie Młocin wydzielono, zakładając królewski zwierzyniec (czyli teren polowań). Na pograniczu puszczy żyzne gliny brunatne sprzyjały rolnictwu, lecz wraz z wycinką lasów wzrastał także obszar piaszczystych nieużytków. Erem kamedulski, ufundowany na przez króla Władysława IV w roku 1639 ,dał początek obecnej nazwie gminy, bowiem od białych habitów nazywano klasztor Bielanami. Od 1673 roku do kościoła klasztornego ciągnęły pielgrzymki, spowodowane przeniesieniem tu z kolegiaty warszawskiej, czczonego obrazu św. Bonifacego. Znaczącym założeniem przestrzennym była podmiejska posiadłość królowej Marii Kazimiery na Marymoncie (nazwa Marymont oznacza Górę Marii), zaprojektowana w 1691 roku przez Tylmana z Gameren. Relikty pałacyku przetrwały w murach obecnego kościoła przy ulicy Gdańskiej na Żoliborzu, ale północna część zwierzyńca pałacowego, założonego około 1750 roku i zwanego później Kaskadą, należy dziś do Bielan. Z tych czasów pochodzi także niewielki staw parkowy w pobliżu ulicy Kolektorskiej. Zwierzyniec został w ostatnich czasach przecięty Trasą Armii Krajowej, która stanowi granicę gminy Bielany. Najbardziej oddalonym od ówczesnej Warszawy był zespół rezydencji Henryka Brühla w Młocinach, którego relikty wraz z pałacem zachowały się do naszych czasów. Puste tereny pomiędzy Lasem Bielańskim, Powązkami i Wawrzyszewem, nazywano Bielańskim Polem Wojennym, pełniły one funkcję poligonu. Podwójny pierścień fortów, przekształcający Warszawę w miasto-twierdzę zaczął powstawać w 1883 roku. Na terenie Bielan Rosjanie zbudowali wówczas Fort I "Bielany" (w okolicach obecnego cmentarza włoskiego) oraz Fort II "Wawrzyszew". Po I wojnie światowej, tereny te straciły znaczenie militarne.
Pas osiedli przyłączonych do miasta (Czarny Dwór, Piaski, Słodowiec, Marymont, Ruda i Potok) rozplanowano po 1918 roku, wytyczając ulice i domy mieszkalne z których wiele przetrwało do dziś. Najwcześniej zaczęła budować spółdzielnia "Zdobycz Robotnicza", która po zabudowaniu kilku ulic domkami szeregowymi w stylu dworkowym przerzuciła się na wznoszenie większych domów wielorodzinnych. Do wybuchu II wojny światowej ciągi kilkupiętrowych kamienic powstały wzdłuż ulic: Marymonckiej, Podczaszyńskiego, Alei Zjednoczenia, Żeromskiego i Kasprowicza.
We wrześniu 1939 roku 30. pułk strzelców kaniowskich stoczył na terenach pomiędzy Młocinami a wsią Placówka krwawy bój z Niemcami, a podczas Powstania Warszawskiego północne tereny dzielnicy znalazły się w zasięgu działania Grupy AK "Kampinos". Krwawymi stratami zakończył się nieudany szturm powstańców na polowe lotnisko bielańskie.
W roku 1951 włączono do Bielan Wawrzyszew, Chomiczówkę, Radiowo, Wólkę Węglową, Placówkę i Młociny. W latach 50. XX wieku wybudowano na terenie Bielan największy zakład przemysłowy - Hutę "Warszawa" (obecnie Hutę Arcelor-Mittal), wytwarzającą różne gatunki stali szlachetnej. Na terenie dzielnicy powstało wówczas i później wiele nowych osiedli mieszkaniowych.
