Choć osadnictwo w okolicach dzisiejszej Agry sięga czasów starożytnych, to miasto to zostało założone dopiero na poczatku XVI wieku. Ćwierć wieku później, założyciel muzułmańskiej dynastii Wielkich Mogołów, Babur uczynił z Agry stolicę swego państwa. Miasto rozbudował, panujący w II połowie XVI wieku, najwybitniejszy władca z tej dynastii - Akbar. Powstał wówczas fort, liczne reprezentacyjne budowle, pałace, meczety i mauzolea. Miasto liczyło wówczas ok. 750 tys. mieszkańców i należało do największych metropolii ówczesnego świata. Oprócz meczetów, funkcjonowały w Agrze również światynie innych wyznań: hinduistyczne, buddyjskie, zoroastriańskie, dżinistyczne i chrześcijańskie.
Najbardziej znany zabytek Agry - Taj Mahal został wzniesiony przez cesarza Szahdżahana dla upamiętnienia ukochanej żony Mumtaz Mahal, która zmarła w 1631 roku przy porodzie 14. dziecka, w czasie wyprawy wojennej Szahdżahana do Dekanu. Mauzoleum wzniesiono na brzegu przepływającej przez Agrę Jamuny. Wejście do niego prowadzi przez ogromną Bramę Saraceńską, wykonaną z czerwonego piaskowca. Po obu stronach szerokiego kanału, przez rozległe ogrody, prowadzą do gmachu mauzoleum wyłożone marmurem schody. Stojący na platformie grobowiec o wysokości 74 m, zwieńczony jest ogromną kopułą centralną, otoczoną przez 4 mniejsze kopuły boczne. W jego narożach wznoszą się 4 wysmukłe okrągłe minarety. Sklepione łuki pokryte są mozaikami i wersetami z Koranu. Umieszczono tam również sentencję, której autorem jest według tradycji sam Szahdżhan: "Winny niech szuka tu schronienia. Niech będzie wolny od grzechu, jak ten, któremu wybaczono. Niechaj grzesznik podąża do tego przybytku - wszystkie jego grzechy zostaną tu zmyte. Jego widok wzbudza westchnienia smutku, a słońce i księżyc wylewają łzy ze swoich oczu. Gmach ten został wzniesiony na tym świecie, aby okazać chwałę Stwórcy".
Budowla naprawdę poraża pięknem, elegancją, subtelnością i harmonią kształtów. Nic dziwnego, że znalazła się ona na liście nowych cudów świata.
Drugim, przepięknym zabytkiem jest Czerwony Fort (Red Fort). Został zbudowany za panowania Akbara w II połowie XVI wieku. Jest położony około 2 km od Taj Mahal, również w pobliżu brzegów Jamuny. Fort był otoczony zachowaną częściowo do dziś fosą i potężnymi ponad 20-metrowymi, blankowanymi murami, których długość wynosiła około 2,5 km. Całość była wykonana z czerwonego piaskowca, stąd nazwa "Czerwony Fort". Droga do twierdzy prowadziła przez monumentalną bramę Amar Singh, zaś do jej wewnętrznej części - przez kolejną bramę, nad którą góruje dwupiętrowa, ośmioboczna Wieża Jaśminowa, kryta złoconą kopułą. W pobliżu wieży mieściły się najważniejsze pawilony cesarskiej rezydencji. Podobnie jak Taj Mahal, również Czerwony Fort pozostawia w pamięci przybysza niezatarte wrażenie. Chęci zwiedzania nie stłumił w nas nawet panujący w czasie naszego pobytu niemożebny upał (był wówczas początek czerwca), sięgający 45 stopni w cieniu. Wytchnieniem był obiad, spożywany w chłodnym, klimatyzowanym pomieszczeniu i powrót do Delhi klimatyzowanym autobusem.
Z drogi powrotnej pamiętam rolniczy krajobraz przemierzanego stanu Uttar Pradesh, intensywny i gęstniejący w miarę zbliżania sie do stolicy ruch uliczny i osobliwy indyjski hotel. Otóż w szczerym polu było ustawione w kilku rzędach obok siebie kilkadziesiąt łóżek polowych. Cały placyk był odgrodzony rozpiętą na palikach linką a przy wejsciu, nad którym widniał napis "hotel" ustawiono budkę, w której siedział stróż pobierający opłaty za nocleg.
Później, po powrocie do Delhi trochę żałowałem, że nie damy rady już zobaczyć zabytków stolicy, ale myślę, że Agra była jednak dobrym wyborem.
