Podróż Andaluzja 2016 - Sewilla - Z dziejów miasta

"Herakles mnie zbudował. Cezar otoczył murami i wieżami. Król Święty mnie zdobył". Te trzy zdania, zwięźle podsumowujące burzliwą historię miasta, wypisano dawno temu na bramie Jerez. 

A historia Sewilli jest długa i bogata. Założoną przez Iberów prawdopodobnie w II wieku p.n.e. osadę Ispal, następnie zajętą przez Fenicję i Kartaginę, Rzymianie nazywali Hispalis. W czasie II wojny punickiej, wojska rzymskie pod dowództwem Publiusza Korneliusza Scypiona Afrykańskiego Starszego (236-183 p.n.e.) odniosły decydujące zwycięstwo w 206 roku p.n.e. nad Kartaginą w Ilipa (obecnie miasto Alcalá del Río), co spowodowało wycofanie się Kartagińczyków z południowej części Półwyspu Iberyjskiego. Przed powrotem do Rzymu, Scypion założył niedaleko Hispalis osiedle weteranów o nazwie Italica. Z Italiki pochodziło dwóch późniejszych cesarzy rzymskich - Marek Ulpiusz Trajan (53-117) i Publiusz Eliusz Hadrian (76-138). W roku 45 p.n.e. Hispalis zostało zdobyte przez Gajusza Juliusza Cezara (100-44 p.n.e.), na którego polecenie wzniesiono mury obronne i przemianowano na Colonia Iulia Romana. Po podbiciu rzymskiej prowincji Hispania Baetica przez Wandalów, póżniej panowali tu Swebowie i Wizygoci. Latem 711 roku Tariq ibn Ziyad (670-720) pokonał wizygockiego króla Roderyka w bitwie pod Guadalete, a w następnym Musa ibn Nusair i jego syn Abd al-Aziz ibn Musa zdobyli Hispalis po długim oblężeniu. Ishbiliya, bo tak najeźdźcy nazwali miasto, stało się stolicą al-Andalus - nowej prowincji damasceńskiego kalifatu Umajjadów. Po upadku tego kalifatu w 750 roku, ocalały z pogromu Umajadów, zgotowanego im przez Abbasydów w Damaszku, Abd al-Rahman I (731-788) przejął miasto bez oporu w 756 roku i w tym samym roku ogłosił się emirem Kordoby. Gdy w roku 929 Abd ar-Rahman III (889-961) utworzył kalifat Kordoby, Ishbiliya stała się stolicą kūra (okręgu). Po upadku kalifatu, Ishbilya usamodzielniła się i była stolicą jednej z taif (muzułmańskich państw) w latach 1023-1091, pod rządami dynastii Abbadytów. Nie mogła jednak sprostać naporowi prowadzących rekonkwistę władców chrześcijańskich - Ferdynanda I Wielkiego (1016/1018-1065) i jego syna Alfonsa VI Mężnego (1040-1109) i ostatni władca z dynastii Abbadytów, Muhammad ibn Abbad al-Mutamid (1040-1095) musiał uznać zwierzchnictwo i płacić trybut Kastylii. Ponieważ rekonkwista postępowała, podbijając kolejne taify, ich arabscy władcy zwrócili się o pomoc do władcy Maroka Jusufa ibn Taszfina (1009-1106) z dynastii Almorawidów. Ten pomocy udzielił, pobił Alfonsa VI w bitwie pod Sagrajas, lecz później sam podbił taify. W 1091 roku Jusuf ibn Taszfin zajął Sewillę, skazując al-Mutamida na wygnanie. Po rozpadzie imperium Almorawidów w 1149 roku miasto zostało zajęte przez Almohadów. Ich panowanie było czasem gospodarczej i kulturowej prosperity dla Ishbilyi. W tym okresie zbudowano wielki meczet z minaretem, zwanym dziś Giraldą, pałac Almohadów Al-Muwarak (w miejscu obecnego alkazaru), most pontonowy przez Gwadalkiwir, Złotą Wieżę i inne obiekty. 

W roku 1248 król Kastylii Ferdynand III Święty (1199-1252) pobił Maurów pod Sewillą i zdobył miasto po długim 15-miesięcznym oblężeniu. Za panowania syna Ferdynanda, Alfonsa X Mądrego (1228-1284), Sewilla była jedną ze stolic królestwa, obok Toledo i Murcji. 
Epidemia "czarnej śmierci" w 1348 roku, wielkie trzęsienie ziemi z 1356 roku i demograficzne i gospodarcze konsekwencje kryzysu XIV wieku były katastrofalne dla miasta. Zaostrzenie istniejących konfliktów społecznych znalazło wyraz w antyżydowskich zamieszkach w 1391 roku, inspirowanych przez antysemickie kazania Ferrana Martine'a archidiakona Eciji. Dzielnica żydowska w Sewilli, jedna z największych na Półwyspie Iberyjskim, praktycznie zniknęła z powodu pogromów i przymusowych masowych konwersji. 

W 1480 roku w Sewilli rozpoczął działalność pierwszy Trybunał Świętej Inkwizycji. Miasto było też miejscem pierwszego "auto de fe" w Hiszpanii, po którym sześć osób spłonęło żywcem na stosie w dniu 6 lutego 1481 roku. 

Rok 1492 jest ważny dla miasta. Wtedy to Krzysztof Kolumb wypłynął właśnie z pobliskiego Palos do Indii. Zdobyte w Nowym Świecie złoto, srebro, wszelkie bogactwa przechodziły przez Sewillę, która miała królewski monopol na handel z koloniami, zapewniający miastu niesamowity rozwój. Aby zarządzać działalnością handlową, Królowie Katoliccy założyli Casa de Contratación (Dom Handlowy), którego dokumenty można dziś oglądać w Głównym Archiwum Indii (Archivo General de Indias). Z instytucją tą związanych było także wielu uczonych, kartografów i żeglarzy, między innymi Amerigo Vespucci (1454-1512), Sebastiano Caboto (1477-1557), Alonzo de Santa Cruz (1505-1567) i Juan Lopez de Velasco (ok. 1530-1598). Nieco później, w 1543 roku powstała gildia kupiecka - Consulado de Mercaderes. 

Od XVI wieku, kiedy monopol na handel przełamał Kadyks, rozwój już nie był tak spektakularny, a po epidemii dżumy w 1649 roku nastąpiło powolne słabnięcie potęgi gospodarczej miasta. Dodatkowo zamulenie rzeki Gwadalkiwir w początkach XVIII wieku prawie odcięło Sewillę od morza i spowodowało przeniesienie handlu morskiego do Kadyksu w 1717 roku. 

W okresie XIX i XX wieku miasto zaczęło się uprzemysławiać, co wraz z rozwojem turystyki wydatnie poprawiło jego sytuację ekonomiczną.