13 listopada 2016 piątek - dzień szósty.
Dzisiejszy dzień jest dniem w drodze. Na szczęście z Sziraz do Yazdu jest kilka ciekawych historycznie miejsc w ktorych zatrzymujemy się, aby je zobaczyć. W innym przypadku trasa 450 km okazałaby się męcząca.
Z Persepolis wyjeżdżamy ok. południa. Jedziemy do Pasargad, achemenidzkiej stolicy założonej przez twórcę potęgi państwa perskiego Cyrusa II Wielkiego w połowie 6 wieku pne. Drogę tę przemierzali wielokrotnie wielcy tamtego świata. Dariusz podróżował do Persepolis doglądając postępu prac przy nowej stolicy, a Kserkses z dworem odwiedzali Pasargady. Największy władca tej części świata, a była to część olbrzymia, zbudował tu wspaniałe królewskie pałace, jeden pełniący funkcje oficjalne służył przyjmowaniu gości, stąd wspaniała apadana, drugi był pałacem prywatnym. Wszystko w otoczeniu pięknych ogrodów, które zasilała woda z systemu nawadniania.
A piękne ogrody znane były na tych terenach od zamierzchłej przeszłości. Najstarsze, już 3000 lat przez Chrystusem zakładano w Babilonii. I były to zarówno ogrody świątynne na tarasach zigguratów, jak i zdobiące posiadłości. Najsłynniejsze były ogrodu Nabuchodonozora II, ktore jako ogrody Semiramidy uznane zostały za jeden z cudów świata starożytnego. Ze znalezionych tabliczek zapisanych pismem klinowym wynika, że drugim centrum rozkwitu sztuki ogrodowej była Mezopotamia. Królewskie ogrody starożytne wyposażone były w systemy nawadniania, stały w nich pawilony, a w niektórych znajdowały się zwierzyńce. Jeszcze zanim Arabowie w 7 wieku podbili Persję, zakładano tu ogrody, które były zupełnie inne od tych istniejących dotychczas. Osią ogrodu była szeroka główna aleja, wzdłuż której znajdował się kanał zasilający sadzawkę często ozdobioną fontanną. Sadzawka ta dochodzi do pawilonu lub pałacyku, po to aby odbijała się w niej jego elewacja. Równolegle do głównej alei biegną węższe alejki obsadzone drzewami rzucającymi cień, a więc figowcami, platanami i cyprysami. Między nimi sadzono drzewka pomarańczowe i inne cytrusy, ale rownież migdałowce. Trawniki między drzewami utrzymuwano dbając o nie szczególnie, obsadzano je kwiatami tworząc kolorowe plamy. Ogród miał zaspakajać zmysły; oczy widziały piękne kształty, zieleń i kolory kwiatów, nos czuł piękne zapachy, drzewka orzeźwiająco pachniały, a kwiaty nadawały powietrzu słodki aromat, do uszu docierały trele słowików. A całość otaczał wysoki mur dający poczucie bezpieczeństwa i prywatności. Ogród perski został wpisany na Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
... Wspaniałe platany rzucają cień na aleję prowadzącą do propylejów, których strzegą uskrzydlone lwy z ludzkimi twarzami. Schodami zdobnymi w plaskorzeźby wchodzimy do wielkiej sali audiencyjnej. Smukłe kolumny zwieńczone są kapitelami w formie 2 protom. Marmurowe łby byków mają złote rogi i uszy. W niszach ustawiono rzeźby, głowy kobiet i wojowników perskich a także niewielkie figurki zwierząt. Po audiencji przechodzimy do parku. Ściany pałacu prywatnego ozdobione są plytkami szkliwionymi z kolorowymi podobiznami wojowników, to Medowie i Persowie. Powietrze przesycone jest wonią kwiatów i słychać śpiew słowików.
Tak to mogło wyglądać:)
Patrzymy na kikuty kolumn wystające z ziemi, na kilka smukłych kolumn nieopodal. I to są te piękne Pasargady?
Zabudowania znajdowały się na dużym obszarze w parku w którym zainstalowano system nawadniający. Całość dla bezpieczeństwa otaczały mury. W 330 roku p.n.e. miasto zostało zdobyte i zniszczone przez Aleksandra Wielkiego. W Pasargadach znajduje się grobowiec Cyrusa II Wielkiego. Monumentalny grobowiec w którym został pochowany był centrum kultu imperialnego. Pochowany niezgodnie z tradycją, w złotym sarkofagu otoczony przedmiotami jakich używał za życia, gobelinami i kobiercami, garderobą w różnych kolorach i odcieniach, naszyjnikami, bułatami i kolczykami szamerowanymi złotem i wysadzanymi kamieniami, nie zaznał spokoju na długo. Grób został złupiony zanim przybył tu Aleksander Macedoński.
Aleksandra cechowała niezdrowa fascynacja Cyrusem, z jednej strony granicząca niemal z uwielbieniem jego osoby, jako znakomitego polityka i twórcy największego wówczas państwa znanego Aleksandrowi, z drugiej zaś niechęć do niego, bo był Persem. Po przybyciu do Pasargad zezwolił swoim wojownikom na wszelkie zniszczenia za wyjątkiem naruszenia grobu Cyrusa. Żył jeszcze pokonany przez niego król królów Dariusz III, ostatni z dynastii Achemenidów. Licząc na względy u nowego wladcy Persji jakiego widzieli w młodym Macedończyku satrapowie, jeden z nich targnął się na życie prawowitego króla, a jego żołnierze splądrowali grobowiec Cyrusa. Na wieść o tym, Aleksander wpadł w szał. Mimo, że opuścil już dawną stolicę Persji, to wrócił i satrapę, który podniósł rękę na swojego władcę oddał w ręce perskiego wymiaru sprawiedliwości, króla Dariusza pochował zgodnie z perskim obrządkiem, a grobowiec twórcy imperium zabezpieczył. Wówczas też okazało się, że w grobowcu, komorze o wymiarach 2m × 3m znajduje się tabliczka, mniej więcej takiej treści " Ja ,Cyrus I, z nadania Boga, król Medii, Babilonu, Persji, itd. itd. przeklinam każdego, kto naruszy mój spokój wieczny. Niech spotka go nieszczęście". Kiedy przybyli Arabowie przekonano ich, że w grobie spoczywa matka proroka Salomona, którego oni również uznają za proroka. Dlatego też nie zniszczyli grobowca, rozebrali zaś oba pałace, w kilka wieków później opatrując je arabskimi inskrypcjami i wykorzystując do budowy karawanseraju. Dopiero szah Reza Pahlavi rozebrał karawanseraj i palacowe kolumny wróciły na miejsce skąd zostały zabrane. I mimo wielu wojen i zaborow, grobowiec wygląda tak jak ponad 2500 lat temu.
Jadąc do Yazd, Pasargady mieliśmy po drodze. Słyszałam opinie, że nie warto tu przyjeżdżać, bo prawie nic nie ma. Ale to przecież tu jest początek Imperium i jeśli chce się oddać pokłon Cyrusowi w uznaniu jego wielkich talentów politycznych i organizacyjnych, to miejsce przed jego grobowcem jest najbardziej odpowiednie na chwilę zadumy nad wielkością człowieka.
Następna część III znajduje się tutaj: http://kolumber.pl/g/150329-Wszystko%20ju%C5%BC%20by%C5%82o%20czyli%20u%20%C5%BAr%C3%B3de%C5%82%20cywilizacji.%20Yazd%20-%20w%20kr%C3%B3lestwie%20wie%C5%BC.
