Pierwszym zwiedzanym Kościołem Rzymu jest bazylika św. Janów na Lateranie (często błędnie nazywana bazyliką św. Jana). Zanim do niej dotrzemy zatrzymujemy się przy Świętych Schodach składających się z 28 marmurowych stopni współcześnie pokrytych drewnianą wykładziną. Zgodnie z tradycją chrześcijańską są to schody pochodzące z pałacu Poncjusza Piłata w Jerozolimie po których stąpał Chrystus prowadzony do Piłata. Przywiezione zostały do Rzymu w 335 przez matkę cesarza Konstantyna Wielkiego, „pierwszego archeologa”, świętą Helenę. Obecnie znajdują się w dawnej kaplicy papieskiej z XVI wieku. Wierni pokonują schody na kolanach, a każdy przebyty w ten sposób stopień ma im gwarantować odpuszczenie 9 lat czyśćca. Schodami można dostać się do kaplicy, która mieści się w dawnym oratorium papieskim nazywanym Sancta Sanctorum, od nazwy skrzyni mieszczącej relikwie, podarowanej przez papieża Leona III. Szczególne miejsce w kaplicy zajmuje obraz widoczny przez zakratowane okienko. Wizerunek Chrystusa to Acheiropoieton (obraz nie wykonany ludzką ręką, ale z udziałem sił nadprzyrodzonych), miał być rozpoczęty przez św. Łukasza, a ukończony przez anioły. Na ścianie znajduje się napis „Non est in toto sanctior orbe locus” (nie ma na ziemi świętszego miejsca). Nieopodal znajduje się sala Leona III tzw. Triclinium Leonium. Przepiękna mozaika skrząca się złotymi łuskami przedstawia Chrystusa wśród apostołów. Mozaika powstała w 800 roku i uświetniła koronację Karola Wielkiego na Cesarza Cesarstwa Rzymskiego. Z sali Leona III pozostała absyda z mozaiką na wolnym powietrzu.
Przed nami bazylika na Lateranie poświęcona świętym Janom: Chrzcicielowi i Ewangeliście. Jak głosi łaciński napis na fasadzie Omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput - "Matka i głowa wszystkich kościołów miasta i świata". Jest to jedna z czterech bazylik patriarchalnych (większych), katedra biskupa Rzymu . Bazylika była konsekrowana w I połowie IV wieku przez papieża Sylwestra I na ziemiach otrzymanych od cesarza Konstantyna Wielkiego.
Wg legendy Konstantyn Wielki ufundował kościół w tym miejscu w podzięce za uzdrowienie z trądu po przyjęciu chrztu. Zapowiedzieli mu to w śnie święci Piotr i Paweł. W czasie konsekrowania bazyliki zdarzył się kolejny cud - ukazało się oblicze Chrystusa.
Pierwotnie poświęcona była Najświętszemu Zbawicielowi. W IX w. papież Sergiusz III dedykował ją także św. Janowi Chrzcicielowi, a Lucjusz II dodał jeszcze w XII w. św. Jana Ewangelistę. Od IV do XIV wieku Lateran (pałac z bazyliką) był główną siedzibą papieży. W okresie, kiedy papieże przebywali w Avignonie opuszczone obiekty na Lateranie bardzo podupadły. Dopiero w 1377 roku Grzegorz XI, po napomnieniach Katarzyny Sieneńskiej wrócił do Rzymu, jednak z uwagi na zły stan budynków na Lateranie zamieszkał na Watykanie.
Potężne filary pomiędzy którymi ustawiono ogromne, pochodzące z początku XVIII wieku, figury 12 apostołów, dzielą bazylikę na 3 nawy. Sztukaterie przedstawiające sceny ze Starego i Nowego Testamentu umieszczone ponad figurami oraz malowidła proroków starotestamentowych w medalionach powyżej sztukaterii powodują, że kościół jest niezwykle dostojny i piękny. Kasetonowy utrzymany w tonacji starego złota sufit i wzorzysta mozaika na posadzce dopełniają całości nawy głównej. Na skrzyżowaniu nawy głównej i transeptu osłania ołtarz papieski cyborium czyli ażurowa ozdoba stanowiąca obudowę ołtarza. Na jego szczycie znajdują się umieszczone w relikwiarzu czaszki świętych Piotra i Pawła. Gotyckie cyborium świetnie wpasowuje się w barokowy wystrój kościoła. Jestem pod ogromnym wrażeniem piękna rzeźb i malowideł.
