Zaparkowaliśmy tuż obok katedry i ruszyliśmy na zwiedzanie. Na początek odwiedziliśmy, znajdujące się tuż obok parkingu, biuro informacji turystycznej, gdzie można otrzymać ciekawe foldery i publikacje na temat miasta, jego historii i zabytków. Ponieważ w katedrze trwała jeszcze poranna msza, obeszliśmy wokoło rynek i poczytaliśmy trochę o historii Łowicza.
Najstarsza wzmianka o nim pochodzi z bulli papieża Innocentego II z 1136 roku. Nie jest znana dokładna data otrzymania przez Łowicz praw miejskich, ale miało to miejsce jeszcze w XIII wieku, gdyż przywilej menniczy księcia płockiego Bolesława II, wydany w roku 1298, określa Łowicz jako "oppidum", czyli miasto. Około roku 1355, w miejscu starego grodu, arcybiskup Jarosław Bogoria Skotnicki zbudował gotycki, murowany zamek, który wkrótce stał się rezydencją arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski. W tym samym czasie, miała miejsce lokacja Nowego Miasta (obecnie Stare Miasto) na prawie magdeburskim. Jest ono położone wokół drewnianego kościoła, ufundowanego najprawdopodobniej jeszcze w roku 1100 przez księcia Władysława Hermana. Mimo formalnej przynależności kasztelanii łowickiej do Księstwa Mazowieckiego, spory o nią, toczone z książętami mazowieckimi przez biskupów gnieźnieńskich, trwały aż do czasu wcielenia Mazowsza do Korony w 1529 roku.
W roku 1398 król Władysław II Jagiełło nadał Łowiczowi przywilej solny, dzięki któremu mieszkańcy miasta mogli nabywać sól z żup wielickich i bocheńskich po niższej cenie. Po burzliwej II połowie wieku XIV, następuje dalszy rozwój miasta. W miejscu starego, drewnianego kościoła, na terenie Starego Miasta zbudowana została nowa świątynia w stylu gotyckim, która w 1433 roku podniesiona została do rangi kolegiaty. Wówczas też powstała Prymasowska Kapituła Łowicka, a przy Kolegiacie - najstarsza w kraju filia Akademii Krakowskiej. W 1424 roku, Władysław II Jagiełło nadał przywilej, zwalniający wszystkich obywateli łowickich z płacenia cła i podatku targowego. Przywilej ten był w następnych latach potwierdzany przez Kazimierza Jagiellończyka (w 1447 roku) i Jana Olbrachta (w 1495 roku). Nieco wcześniej, w 1419 roku, arcybiskup Mikołaj Trąba potwierdził przywilej lokacyjny Łowicza i przeprowadził unifikację prawa miejskiego według prawa średzkiego (tzw. "ius Novi Fori", "ius sredenses" - odmiany prawa magdeburskiego). Po jego nadaniu wybudowano na Starym Mieście ratusz. Pełnił on swą funkcję do roku 1443, kiedy to wybudowano ratusz nowomiejski.
Dzięki położeniu na ważnych szlakach handlowych i komunikacyjnych, oraz licznym przywilejom i jarmarkom, miasto bardzo szybko się rozwijało. Z początku XVI wieku pochodzą pierwsze wzmianki o próbach osadnictwa żydowskiego. Miało ono charakter czasowy, związany głównie z prowadzoną działalnością targową i jarmarkami, bez prawa do stałego pobytu. Nie istniała też tu gmina żydowska, a w roku 1526 arcybiskup Jan Łaski nadał miastu przywilej "De non tolerandis Judaeis", zakazujący Żydom osadnictwa w Łowiczu. Restrykcje te zniesiono dopiero w XVIII wieku i od tego czasu liczba ludności żydowskiej systematycznie wzrastała, osiągając w przededniu II wojny światowej około 25 % mieszkańców miasta. W XIX wieku powstała żydowska gmina wyznaniowa, a przedstawiciele społeczności żydowskiej odegrali ważną rolę w tworzeniu łowickiego przemysłu (Wacław Rosenblum, Mosze Żelechowski, Izaak Żelechowski, Anatol Wekstein).
Trzy lata po śmierci ostatniego z panujących Piastów mazowieckich, księcia Janusza III, staraniem króla Zygmunta I Starego, w roku 1529 ostatecznie włączono Mazowsze do Polski. Od 1572 roku, w okresach bezkrólewia, Łowicz pełnił funkcję drugiej stolicy Rzeczypospolitej, z racji tego, iż tutaj rezydował Interrex, którym zwyczajowo był arcybiskup gnieźnieński - prymas Polski.
Okres "potopu szwedzkiego" przyniósł Łowiczowi poważne zniszczenia i zapoczątkował upadek miasta, które pomimo utraty znaczenia, aż do rozbiorów pozostawało ważnym ośrodkiem kultury i szkolnictwa. Właśnie tu w 1668 roku powstało jedno z pierwszych w Rzeczypospolitej kolegiów pijarskich. Po II rozbiorze Polski Łowicz znalazł się w zaborze pruskim, a w roku 1807 wszedł w skład Księstwa Warszawskiego. Po upadku Napoleona, na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego, miasto znalazło się w granicach zależnego od Rosji Królestwa Polskiego. W roku 1820 właścicielami dóbr łowickich zostali - brat cara Aleksandra I, Wielki Książę Konstanty i jego żona Joanna Grudzińska. Dekretem cesarskim z 1822 roku ustalono formalne granice Księstwa Łowickiego (poprzednio nazwa ta, używana od czasów arcybiskupich, miała charakter jedynie zwyczajowy).
W czasie Powstania Listopadowego w Łowiczu zorganizowano Gwardię Narodową, a po jego upadku i śmierci księżnej łowickiej, Księstwo zostało przyłączone do dóbr koronnych, a począwszy od 1838 roku dobra łowickie stały sie własnością cara Mikołaja I, a potem kolejno Aleksandra II, Aleksandra III i Mikołaja II.
W II połowie XIX wieku nastąpił rozwój drobnego przemysłu, któremu sprzyjało uruchomienie połączeń kolejowych z Warszawą i Bydgoszczą. Obywatele Łowicza licznie wzięli udział w Powstaniu Styczniowym, za co miasto spotkały represje ze strony władz carskich. Nie zahamowały one jednak rozwoju gospodarczego i kulturalnego Łowicza.
Po zajęciu ziem Królestwa Kongresowego przez wojska państw centralnych w 1915 roku, Łowicz na mocy aktu z 5 listopada 1916 roku został włączony do terytoriów tzw. Regencyjnego Królestwa Polskiego.
Dramatycznym rozdziałem w życiu miasta była II wojna światowa. W jego pobliżu rozegrała się największa bitwa kampanii wrześniowej 1939 roku, znana jako bitwa nad Bzurą. Po klęsce armii polskiej, Łowicz został zajęty przez oddziały niemieckie. W marcu 1940 roku utworzono w Łowiczu getto, w którym zamknięto ludność żydowską. W następnym roku ludność tę przeniesiono do getta w Warszawie, gdzie podzieliła ona los swoich pobratymców (większość zginęła w Treblince w 1943 roku). Część polskiej ludności Łowicza aktywnie uczestniczyła w ruchu oporu. Okupacja miasta trwała do stycznia 1945 roku.
Po wojnie nastąpił dalszy rozwój Łowicza. W roku 1992 papież Jan Paweł II bullą "Totus Tuus Poloniae Populus" ustanowił diecezję łowicką, podnosząc tym samym tutejszą kolegiatę do rangi katedry. Podczas swej pielgrzymki do Polski w 1999 roku, papież odwiedził Łowicz i nadał katedrze tytuł bazyliki mniejszej.
Gdy ludzie zaczęli wychodzić z kościoła, przyszła kolej na zwiedzenie katedry i położonego w jej pobliżu barokowego kościoła pijarów. Nieco więcej informacji o tych zabytkach zamieszczam w podpisach pod zdjęciami. Miłym, aczkolwiek niespodziewanym, akcentem naszego pobytu w Łowiczu było spotkanie w katedrze księdza Józefa Zawitkowskiego, biskupa pomocniczego diecezji łowickiej, którego dobrze znaliśmy jeszcze z czasów, gdy był wikariuszem w parafii św. Zygmunta w Warszawie.
