81 lat dzieli dwa niezwykłe dokumenty o jednej z największych wypraw eksploracyjnych naszych czasów - próby pokonania wszerz Antarktydy przez Ernesta Shackletona. Z jednej strony ocalałe z katastrofy statku Endurance negatywy Franka Hurleya ukazują życie codzienne podróżników z taką precyzją i głębią, że Antarktyda z początku XX wieku zdaje się być na wyciągnięcie ręki. Z drugiej zaś nakręcony u progu nowego milenium dokument George’a Butlera głosem Liama Neesona i niezliczonych świadków odtwarza dramaturgię do dziś żywej legendy pierwszych podbojów bieguna południowego. Oba towarzyszą drugiemu polskiemu wydaniu “Antarktycznej podróży sir Ernesta Shackletona” Alfred Lansinga.
Antarktyczna podróż sir Ernesta Shackletona (The Endurance) 2000 93′
reżyseria: George Butler
narracja: Liam Nelson
kraj produkcji: Australia
Legendarna, niemalże antyczna na historię podboju ostatniego kontynentu wyprawa 28 śmiałków pod wodzą sir Ernesta Shackletona w przededniu I wojny światowej.
Południe (South, 1919) 88’
reżyseria: Frank Hurley
kraj produkcji: Australia/Anglia
Odrestaurowana wersja oryginalnego filmu Franka Hurley’a z wyprawy Shackletona z muzyką zakopiańskiego didżeja Mateusza “Goorala” Górnego. Opowieść o antarktycznej wyprawie Sir Ernesta Shackletona w latach 1914-16. Przełamujący lód statek płynący na południe w końcu więźnie z powodu szybko zmieniającej się pogody i zostaje zmiażdżony przez napierającą krę. Gdy 22 ludzi i 70 psów koczuje na Elephant Island, Shackleton i pięciu ludzi płynie 1300 km w 60-metrowej szalupie na Południową Georgię po pomoc.
90 Stopni Szerokości Południowej: Ze Scottem Na Antarktydę (90 Degrees South 1933) 70’
reżyseria: Alan Ravenscroft
muzyka: Rachel Portman
kraj produkcji: Anglia
Film zrekonstruowany przez British Film Institute’s National Film Archive, a nakręcony przez kamerzystę Herberta George’a Pontinga. ”90 Stopni Szerokości Południowej” to fascynująca kronika bohaterskiego i w rezultacie tragicznego wyścigu kapitana Roberta Scotta do Bieguna Południowego.
Ponting 20 lat po śmierci przyjaciela wyprodukował w 1933 roku i opatrzył narracją dźwiękową film ”90 Stopni Szerokości Południowej”, w którym wykorzystał własne oryginalne materiały filmowe. W filmie przytaczane są cytaty z dziennika Scotta, który znaleziono wraz z zamarźniętym ciałem podróżnika. Te śmiałe i wymowne zapiski opowiadają o łamiących serce ostatnich dniach nieszczęsnej wyprawy. Przepiękne zdjęcia Pontinga ukazujące lodowe jaskinie i dzikie życie na Antarktydzie to arcydzieła kinematografii. Dzisiaj hołd Pontinga, jaki złożył on swym zmarłym towarzyszom, wciąż głęboko wzrusza.
Śnieżna ślepota (Snowblind, 2009)’ 87
reżyser: Vikram Jayanti
kraj produkcji: USA
23-letnia niedowidząca Rachel Scdoris przygotowuje się do wzięcia udziału w wyścigu Iditarod, najbardziej morderczym wyścigu psich zaprzęgów na świecie.
Jesteśmy świadkiem dwutygodniowej euforii, niebezpieczeństwa i wyczerpania. Determinacja Rachel jest na przemian inspirująca i doprowadzająca do furii, w szczególności w kwestii traktowania zaprzęgniętych psów. Film Snowblind to przejmujące odkrywanie tego, co się dzieje kiedy przekraczasz wszystkie możliwe granice.
Tajemnice Umarłych: Tragedia na Biegunie (Secrets of the Dead: Tragedy at the Pole 2003) 50’
w ramach serii PBS
reżyseria: Henry Singer
kraj produkcji: Anglia/USA
Listopad, 1911 rok. Kapitan Robert Falcon Scott wraz z brytyjską drużyną rozpoczął marsz o długości około 1500 km ku Biegunowi Południowemu, do którego dotarli w styczniu 1912 roku. Miesiąc później niż Norwegowie Roalda Amundsena. W drodze powrotnej Scott i jego czterej towarzysze umierają, zaś nad ich spuścizną wciąż toczą się debaty. Na film, w którym odtwarzane są miejsca, dźwięki, legendy i okrutną pogodę, składają się dane meteorologiczne, dzienniki oraz rachunki tych, co przeżyli.
Wielkie Przygody: Ernest Shackleton – Na Krańce Świata (Great Adventurers: Ernest Shackleton - To the End of the Earth - 1999) 50’
reżyseria: Chris Gormlie
kraj produkcji: Anglia
Niewiarygodna historia podróżnika Ernesta Shackletona i jego próby poprowadzenia pierwszej wyprawy przez nieznany kontynent, Antarktydę (lata 1914-1916). Na tę historię o granicach niezrównanej ludzkiej odwagi składają się historyczne zdjęcia i rzadkie fragmenty filmów.
Wielkie Przygody: Robert Falcon Scott – Kto Pierwszy Zdobędzie Biegun (Great Adventurers: Robert Falcon Scott - The Race to the Pole) 48’
reżyseria: Henry Singer
kraj produkcji: Anglia
Wyścig Scotta i Amundsena w oczach Henry’ego Singera, który zasłynął nowojorskim dokumentem o tragedii 11 września “Spadający człowiek”. Solidnie opracowany materiał podkreśla patriotyczną motywację pierwszych zdobywców Antarktydy, Singer szeroko omawia kontrowersje otaczające do dziś wyprawę kapitana Scotta.
Iditarod: Odległe Miejsce (Iditarod: A Far Distant Place, 2000) 88’
rezyseria: Alice Bouvrie
narracja: Susan Sarandon
kraj produkcji: USA
Pełna wyzwań i odwagi podróż, w której trzech maszerów kieruje psim zaprzęgiem w wyścigu Iditarod przez dzikie ostępy Alaski. Przez ponad 1500 km Mike Williams (Eskimos ze szczepu Yup’ik), Lynda Plettner (48-letnia babcia zwana “Rozsądnym Maszerem”) i Mike Nosko (człowiek nastawiony na “dużą kasę”) stawiają czoła arktycznym temperaturom, wyczerpaniu i trudnemu terenowi, by poznać i odnaleźć samych siebie w tym Ostatnim Wielkim Wyścigu Na Ziemi.
Blok filmów poświęcony Markowi Kamińskiemu
Dwa bieguny w jednym roku. Arctica (Polska, 1996) 56’
Reżyseria: Jerzy Surdel
Lektor: Krzysztof Gordon, Tadeusz Mielczarek
Dwa bieguny w jednym roku. Antarctica (Polska, 1966) 54’
Realizacja: Jerzy Surdel
Lektor: Krzysztof Gordon, Jacek Labijak
Trzeci biegun – Przerwana wyprawa (Polska, 1997) 53’
Reżyseria: Jerzy Surdel
Mela i Kamiński . Razem na biegun (Polska, 2010) 26’
