Jeżeli będziecie w Warszawie, gorąco zachęcam do odwiedzenia Muzeum Powstania Warszawskiego. Jest to muzeum historyczne, urządzone w sposób bardzo nowoczesny, wykorzystujące w szerokim zakresie przy prezentacji swych zbiorów multimedia, komputery, animacje, ekrany plazmowe, światło i dźwięk.
Warszawa bardzo długo czekała na godne upamiętnienie największego zrywu patriotycznego i zarazem największej hekatomby w jej dziejach. Przez wiele lat budowa Muzeum Powstania była niemożliwa z powodów politycznych. O potrzebie jego utworzenia dyskutowano wprawdzie już po październikowej odwilży w 1956 roku, lecz żadne działania nie zostały podjęte aż do 1981 roku. Powołany wówczas Społeczny Komitet Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego zainicjował prace i rozpoczął gromadzenie powstańczych pamiątek, lecz wprowadzenie w grudniu tego roku stanu wojennego położyło kres tym zabiegom. Władzom PRL w tym okresie nie udało się jednak "zamieść sprawy muzeum pod dywan" i już w 1983 roku ówczesny komisarz Warszawy gen. Mieczysław Dębicki, powołał oddział Muzeum Historycznego m. st. Warszawy, który miał zrealizować zamysł. Planowano lokalizację Muzeum na ruinach Banku Polskiego - powstańczej reduty przy ul. Bielańskiej w pobliżu Placu Teatralnego. W 1986 roku rozstrzygnięto konkurs na projekt Muzeum Powstania, w którym zwyciężył pomysł Konrada Kuczy-Kuczyńskiego, Andrzeja Miklaszewskiego i Zbigniewa Pawłowskiego. Brak regulacji prawnych, dotyczących własności gruntów uniemożliwił jednak budowę gmachu Muzeum przy Bielańskiej.
Sprawa nie posunęła się naprzód aż do roku 2002, kiedy to prezydentem Warszawy został Lech Kaczyński. Nowy włodarz stolicy obiecał powstańcom, że Muzeum zostanie wybudowane na 60. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Słowa dotrzymał. Muzeum zostało otwarte w przeddzień tej rocznicy - 31 lipca 2004 roku.
Koncepcja Muzeum została opracowana w 2003 roku przez jego przyszłego dyrektora Jana Ołdakowskiego, Pawła Kowala, Lenę Dąbkowską-Cichocką i Joannę Bojarską. a na jego siedzibę przeznaczono zabytkowy budynek dawnej Elektrowni Tramwajowej przy zbiegu ulic Przyokopowej i Grzybowskiej na Woli. Postanowiono stworzyć muzeum nowoczesne, podobne do najlepszych tego typu obiektów na świecie, jak Holocaust Memorial w Waszyngtonie, Terror Háza w Budapeszcie, Imperial War Museum w Londynie, nowe Yad Vashem w Jerozolimie. Są to centra często nazywane "muzeami wnuków i dziadków", jako że opisują doświadczenia sprzed kilkudziesięciu lat językiem współczesnej młodzieży - i ich ekspozycje są w dużym stopniu właśnie do niej skierowane. Na konkurs architektoniczny adaptacji budynku na potrzeby Muzeum wpłynęło ponad 50 prac. Zwyciężył projekt krakowskiego architekta Wojciecha Obtułowicza. W architekturę fabryczną z początku XX wieku Obtułowicz w udany sposób wpisał nowoczesne sale ekspozycyjne, sklepiki muzealne, a nawet kaplicę i kino. W konkursie na opracowanie koncepcji plastycznej ekspozycji zwyciężył zespół w składzie: Jarosław Kłaput, Dariusz Kunowski, Mirosław Nizio.
Zgodnie z koncepcją twórców, ekspozycja muzealna wprowadza w nastrój, daje kontekst, ułatwia spotkanie z pamiątkami historii, pomaga je zinterpretować i zrozumieć, ale zarazem wywołuje emocje, ponieważ pokazuje prawdziwych ludzi z ich dniem codziennym, miłością, przyjaźnią, braterstwem broni, śmiercią, nadzieją i rozpaczą. Ważnym elementem Muzeum jest dźwięk. Przede wszystkim ten z epoki, który, dzięki współczesnej technice, udało się bądź utrwalić i zachować, bądź zrekonstruować. Bombardowanie, piosenka powstańcza czy modlitwa miewają siłę znacznie przewyższającą słowo pisane.
Istotnym elementem Muzeum jest część przeznaczona dla dzieci. W Sali Małego Powstańca - jedynej tego typu w Polsce - jasnej i kolorowej, dzieci uczą się historii oglądając teatrzyk powstańczy czy wcielając się w rolę harcerskich listonoszy i sanitariuszek. Najmłodsi goście mają do dyspozycji repliki dawnych zabawek, gry planszowe i puzzle.
Ekspozycja zlokalizowana jest na trzech kondygnacjach (parter, antresola i piętro), na całkowitej powierzchni ponad 3000 m2. Składa się na nią blisko 1000 eksponatów, 1500 fotografii, ponad 200 informacji biograficznych i historycznych, a także mapy, tablice, filmy, kroniki, zaaranżowane w porządkach chronologicznym i tematycznym. Kompozycja ekspozycji muzealnej oddziałuje obrazem, światłem i dźwiękiem. Aranżacja wnętrza i wykorzystanie efektów multimedialnych przybliżają powstańczą rzeczywistość. Wyróżnioną częścią jest Miejsce Pamięci, w którym znajdują się powstańcze mogiły.
Na terenie Muzeum znajduje się także kaplica, a obok - Park Wolności, którego centralnym punktem jest Mur Pamięci o długości 156 m, na którym wyryto blisko 11 tysięcy nazwisk żołnierzy Armii Krajowej poległych w Powstaniu. Lista ta jest nieustannie uzupełniana. W centralnej części Muru zawieszono ważący 230 kg dzwon "Monter", poświęcony gen. bryg. Antoniemu Chruścielowi (ps. „Monter”) - dowódcy sił Powstania Warszawskiego, trzykrotnemu kawalerowi Orderu Virtuti Militari i Krzyża Walecznych. Dzwon bije 1 sierpnia o "godzinie W", czyli o godzinie 17.00 w dzień wybuchu Powstania Warszawskiego. Na tyłach Muru Pamięci zwiedzić można plenerową galerię "Mur Sztuki", gdzie swoje prace prezentują artyści z Polski i z zagranicy.
Przez ponad sześć lat działalności, Muzeum odwiedziło ponad 3.000.000 gości, a ponad 120.000 uczniów wszystkich typów szkół wzięło udział w lekcjach muzealnych. Muzeum zgromadziło ponad 30.000 eksponatów, z czego jedynie część jest eksponowana. Muzeum gromadzi w swojej bibliotece kilkanaście tysięcy woluminów i prowadzi bogatą działalność wydawniczą. W 2004 roku zaczęto realizować projekt Archiwum Historii Mówionej. Jego głównym celem jest utrwalenie relacji kilku tysięcy żołnierzy Armii Krajowej - uczestników Powstania Warszawskiego, żyjących dzisiaj w Polsce i za granicą. W 2008 roku Muzeum podpisało umowę z właścicielem warszawskiego Fotoplastikonu - jedynego w Polsce i jednego z niewielu na świecie czynnych urządzeń tego typu. Dzięki temu, udostępniło mieszkańcom stolicy oraz turystom bogate zbiory fotograficzne gromadzone przez ponad sto lat. Będąc w Muzeum koniecznie trzeba zobaczyć krótki, kilkuminutowy, trójwymiarowy film "Miasto ruin" - komputerową animację lotu samolotem nad zburzoną po Powstaniu Warszawą.
Muzealny sklepik oferuje szeroki wybór publikacji historycznych, mapy, plakaty, wydawnictwa płytowe, filmy, pamiątki, gadżety, repliki przedwojennych zabawek.
Muzeum Powstania Warszawskiego jest czynne:
w poniedziałki, środy i piątki w godz. 8.00-18.00,
w soboty i niedziele w godz. 10.00-18.00,
w czwartki w godz. 8.00-20.00,
we wtorki - nieczynne
Bilety wstępu: normalny - 10 zł, ulgowy - 7 zł, grupowy - 5 zł od osoby, wstęp wolny w niedzielę (z wyjątkiem projekcji filmu "Miasto Ruin"), film "Miasto Ruin" - 2 zł (bilet do nabycia tylko w kasie Muzeum), dzienny limit widzów filmu "Miasto Ruin" to 1.800 osób.
