-
-
- Pomnik Mikołaja Kopernika (1473-1543) dłuta duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena (1770-1844), wykonany w 1822 roku. Ufundowany przez księdza Stanisława Wawrzyńca Staszica (1755-1826), odsłonięty został 11 maja 1830 roku przez Juliana Ursyna Niemcewicza (1757-1841). Stanął przed Pałacem Staszica w Warszawie - ówczesną siedzibą Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Brązowa rzeźba przedstawia siedzącego Mikołaja Kopernika z cyrklem w prawej dłoni i sferą armilarną (astrolabium) w lewej dłoni. Po obu stronach czarnego cokołu są wyryte i złocone napisy: z lewej strony po łacinie "Nicolao Copernico Grata Patria", z prawej strony - "Mikołajowi Kopernikowi Rodacy". W czasie II wojny światowej Niemcy zasłonili tę tablicę, inskrypcją w języku niemieckim. 12 lutego 1942 roku Maciej Aleksy Dawidowski (1920-1943) z Organizacji Małego Sabotażu "Wawer" oderwał płytę niemiecką. W 1944 roku pomnik został przeznaczony przez okupantów na złom i wywieziony do Nysy. Ocalał przed przetopieniem. Wierne kopie jego kopie znajdują się w Montrealu i Chicago. Pomnik Kopernika uznawany jest za granicę dwóch ulic Traktu Królewskiego - Krakowskiego Przedmieścia i Nowego Światu.
-
