• 5

Archikatedra - Lublin.

Podróż: Gdzieś Tam w Polsce cz. II ...
Miejsce: Lublin, Lubelskie , Polska, Europa

• 
• Archikatedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty – największy kościół w Lublinie, pełniący funkcję kościoła archikatedralnego Archidiecezji lubelskiej, jest perłą baroku na Lubelszczyźnie.
  
  
  
  Archikatedra powstała w XVI wieku na ziemiach należących do Andrzeja Tęczyńskiego. Sprowadził on do Lublina zakon jezuitów. Kościół ufundował Bernard Maciejowski. Budowę rozpoczęto w 1586 według projektów Jana Marii Bernardoniego i Józefa Bricca (Giuseppe Brizio).
  
  
  
  Ukończono ją w 1625. Została już zbudowana w barokowym stylu, mimo to w pewnych miejscach można się doszukać detali renesansowych. Jezuici postanowili wybudować kompleks budynków dla szkoły i kolegium, które postanowili prowadzić. Budynki usytuowane były wzdłuż ulicy Jezuickiej oraz wokół dzisiejszego placu Katedralnego. Stykały się z gmachem katedry, przez co wewnątrz utworzył się dziedziniec. Całość wkomponowana była w mury obronne, przez co okna katedry musiały znajdować się powyżej linii murów z powodów bezpieczeństwa. W tym okresie była to świątynia jednonawowa z ołtarzami bocznymi.
  
  
  
  W 1752 kościół został odbudowany w stylu barokowym po pożarze. W 1757 wnętrze świątyni pokryto iluzjonistycznymi freskami przez nadwornego malarza Augusta III Sasa, Józefa Meyera.
  
  
  
  Po kasacji zakonu w 1773 w wyniku utworzenia Komisji Edukacji Narodowej z Lublina ustąpili jezuici. Kościół i klasztor przejęli ojcowie trynitarze. Nie mieli oni jednak żadnych pieniędzy na utrzymanie świątyni, przez co kościół oraz dawne zabudowanie kolegium jezuickiego popadały w ruinę. W 1797 świątynia pełniła funkcję magazynu na zboże.
  
  W 1805 utworzono diecezję lubelską. Na jej siedzibę wybrano dawny kościół jezuitów. W 1815 rozpoczęto wyburzanie gmachów kolegium jezuickiego. Gruz użyto do budowy szosy zamojskiej (obecnie ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego). Gmachy znajdujące się przy ul. Jezuickiej oraz graniczące z furtą klasztorną, przeznaczono na szkołę wojewódzką. Swego czasu uczęszczał do niej Józef Ignacy Kraszewski, nie otrzymał jednak promocji do następnej klasy. Furtę klasztorną, która już w 1627 została podwyższona i umieszczono na niej dzwony przebudowano w stylu neogotyckim i nazwano Wieżą Trynitarską. W 1821 Antonio Corazzi zaprojektował nową fasadę, utrzymaną w klasycystycznym stylu. Przed wejściem do świątyni umieścił sześciokolumnowy portyk z balkonem.
  
  
  
  Kolejna przebudowa nastąpiła w 1878. Odnowiono wtedy wnętrze kościoła a sześciokolumnowy portyk zmieniono na czterokolumnowy. Balkon zastąpiono frontonem.
  
  W wyniku zniszczeń podczas II wojny światowej budynki dawnego kolegium ostatecznie przestały pełnić funkcje oświatowe i przez wiele lat stały puste. Obecnie znajduje się tam Archiwum Państwowe. Sama katedra straciła jedną z wież. Z inicjatywy kardynała lubelskiego Stefana Wyszyńskiego, katedrę odbudowano. Powrócono do projektu Corazziego z sześciokolumnowym portykiem i balkonem. Na froncie świątyni umieszczono sgraffito z biskupim wezwaniem Stefana Wyszyńskiego - Soli Deo (Bogu jedynemu). Na początku XXI wieku rozpoczęto renowację wnętrza archikatedry.