-
- Odwach,dawna wartownia. Budynek parterowy, klasycystyczny zdobiony boniowaniem, z 1837 r. Obecnie siedziba PTTK.
Na rozkaz margrabiego Aleksandra Wielopolskiego carscy żołnierze przeprowadzili brankę. Zabiły dzwony w katedrze. Polskie oddziały powstańcze zaatakowały odwach, ale szturm na carska strażnicę zakończył się niepowodzeniem. Dziś Płock rozpoczął plenerową inscenizacją obchody 150. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego.
W rolę powstańców wcieliły się grupy rekonstrukcyjne z Przasnysza i Mochowa, rolę obrońców posterunku policji, w mundurach carskich żołnierzy, odgrywali rekonstruktorzy z Radomia. Przymusowo wcielanych do wojska Polaków odegrali licealiści z płockiego liceum wojskowego.
Obroną odwachu dowodził carski generał dowodzący płockim garnizonem w rolę którego wcielił się Piotr Bała, będący także narratorem całej inscenizacji. Jej scenariusz napisał ks. Grzegorz Mierzejewski. Mimo siarczystego mrozu i padającego od rana śniegu spora grupa płocczan zgromadzona na pl. Narutowicza długo oklaskiwała uczestników inscenizacji.
Mieszkańców Płocka na inscenizację zaprasili wspólnie prezydent Płocka Andrzej Nowakowski i Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik.
Przypomnijmy, że w okresie Powstania Styczniowego Płock miał być siedzibą mającego się ujawnić Rządu Narodowego. Oswobodzenie miasta miało również ważne znaczenie strategiczne. Przy sprzyjającym rozwoju powstania można było liczyć na wyrzucenie wojsk carskich z północno-zachodniej części Królestwa Polskiego, między prawym brzegiem Wisły a kordonem pruskim. Niestety atak powstańców na garnizon rosyjski w nocy z 22/23 stycznia 1863 r. w Płocku został odparty. Rosjanie nie dali się zaskoczyć, a powstańcy dodatkowo zostali zdradzeni. W ciągu następnych dni carscy żołnierze wyłapali blisko 150 Polaków biorących udział w szturmie na odwach. W dniu 15 maja 1863 roku został rozstrzelany w Płocku generał Zygmunt Padlewski, powstańczy naczelnik województwa płockiego.
Tablica pamiątkowa ku czci żołnierzy 4 Pułku Strzelców Konnych im. Ziemi Łęczyckiej z garnizonu płockiego poległych i pomordowanych w latach 1939-1945 wmurowana w fasadę gmachu byłego odwachu w Płocku (obecnie siedziby Oddziału Miejskiego w Płocku Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego).