-
-
- Grób Władysława Gomułki ps. "Wiesław" (1905-1982), działacza komunistycznego, I sekretarza KC PPR (1943-1948), I sekretarz KC PZPR (1956-1970). Pochodził z rodziny robotniczej. W latach 1922-1925 działał w organizacji młodzieżowej PPS "Siła". W latach 1925-1926 należał do Niezależnej Partii Chłopskiej, a od roku 1926 - do Komunistycznej Partii Polski. Kilkakrotnie aresztowany za organizowanie strajków i działalność na szkodę państwa, a w interesie Sowietów. W latach 1934-1935 przebywał w Moskwie, gdzie ukończył szkołę partyjną - Międzynarodową Akademię Leninowską. Po powrocie do kraju mieszkał w Świętochłowicach. W roku 1936 został ponownie aresztowany i z przerwami przetrzymywany w więzieniu do wybuchu II wojny światowej. Po kampanii wrześniowej 1939 roku, przedostał się do Białegostoku, gdzie został kierownikiem schroniska dla byłych członków KPP. Na początku 1940 roku przyjechał do Lwowa. W 1941 roku został przyjęty do WKP(b). Publikował w radzieckiej prasie, w polskojęzycznym "Czerwonym Sztandarze". Po ataku Niemiec na ZSRR, wiosną 1942 roku wrócił w krośnieńskie, gdzie wstąpił do PPR. Zakładał jej komórki na Podkarpaciu, a w lipcu 1942 roku przyjechał do Warszawy, gdzie został jednym z przywódców PPR. Od listopada 1943 roku był jej I sekretarzem i autorem podstawowych dokumentów programowych. Był inicjatorem utworzenia KRN, członkiem rządu lubelskiego, a później TRJN (wicepremier i minister tzw. Ziem Odzyskanych). W roku 1948 podjęto decyzję o ostatecznym odsunięciu go za "prawicowe i nacjonalistyczne odchylenie" i zastąpieniu przez Bolesława Bieruta (1892-1956). W 1951 roku Gomułkę aresztowano i usunięto z partii. Więziony był do grudnia 1954 roku. Ponownie został przyjęty do partii w 1956 roku. 24 października 1956 roku wygłosił na wiecu ludności Warszawy na placu Defilad emocjonalne przemówienie, które zyskało mu powszechną sympatię. Po dramatycznych pertraktacjach z przybyłymi do Warszawy władzami sowieckimi, zdołał uzyskać wycofanie do baz zmierzających na Warszawę oddziałów radzieckich i częściową akceptację władz ZSRR dla umiarkowanych reform. Dekolektywizacja rolnictwa, poprawa stosunków z Kościołem i pierwsze próby uzyskania od Niemiec potwierdzenia granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej zyskały mu znaczne poparcie społeczne. Gdy zaczął się wycofywać z obietnic i reform, szybko stracił popularność. W latach 60. XX wieku nastąpiło pogorszenie stosunków Państwa z Kościołem, a zainicjowanie kampanii antysemickiej w 1968 roku, która spowodowała masową emigrację Żydów z Polski, przyczyniło się do osłabienia jego pozycji. Na uwagę zasługuje fakt, iż sam był mężem Zofii (Liwy) Szoken (1902-1986) - Polki pochodzenia żydowskiego. Gomułka poparł także interwencję LWP w Czechosłowacji w sierpniu 1968 roku. 7 grudnia 1970 roku doprowadził do podpisania pomiędzy Polską a RFN układu, w którym RFN oficjalnie uznała zachodnią granicę Polski. Korzystając z tego niewątpliwego sukcesu w polityce zagranicznej postanowił wprowadzić podwyżkę cen na mięso i jego przetwory, co w konsekwencji doprowadziło do protestów społecznych. Na jego polecenie krwawo stłumiono robotnicze manifestacje na Wybrzeżu. 20 grudnia 1970 roku, pod naciskiem zwolenników Edwarda Gierka (1913-2001), zmuszony został do ustąpienia ze stanowiska I sekretarza KC PZPR. Napisane przez niego później pamiętniki wydano drukiem po raz pierwszy w 1994 roku.
-
