-
-
- Nie mniej monumentalny od grobowca Juliana Marchlewskiego (1866-1925) jest sarkofag Bolesława Bieruta (1892-1956), komunistycznego polityka i czołowego stalinowca. Od 1910 roku należał on do kółka robotniczego prowadzonego przez marksistę Jana Hempla (1877-1937), zaś w roku 1912 wstąpił do PPS-Lewicy. Od grudnia 1918 roku, po zjednoczeniu PPS Lewicy z SDKPiL, należał do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (KPRP). Działał także w robotniczym ruchu spółdzielczym. W tym czasie przejściowo wraz Janem Hemplem wstąpił do PPS. W roku 1921 ponownie wstąpił do KPRP. Od maja 1925 roku do maja 1926 roku przebywał w Moskwie na kursach partyjnych, podczas których odbył szkolenie w zakresie zasad konspiracji, wywiadu i sabotażu. W latach 30. był aktywnym działaczem Kominternu na specjalnych misjach w Austrii, Czechoslowacji i Bułgarii. Od października 1932 roku do stycznia 1933 roku sprawował funkcję sekretarza komitetu KPP w Łodzi, następnie przeszedł do wydziału wojskowego KPP, działającego na rzecz wywiadu ZSRR. Prawdopodobnie wtedy został także agentem sowieckiego NKWD. W roku 1933 został aresztowany i po wyroku przebywał w więzieniu do 1938 roku, dzięki czemu udalo mu się przetrwać stalinowskie czystki w szeregach KPP. Po wybuchu wojny w 1939 roku uciekł na tereny okupowane przez ZSRR. Zrzekł się obywatelstwa polskiego i przyjął obywatelstwo sowieckie. Od lata 1941 roku przebywał w Mińsku, jako kierownik wydziału żywnościowego w urzędzie miasta, okupowanego przez Niemców. W lipcu 1943 roku został przerzucony do Polski, gdzie wszedł w skład KC PPR, a od 1 stycznia 1944 roku został przewodniczącym Krajowej Rady Narodowej (KRN). Zarysował się wówczas wyraźny konflikt Bieruta z ówczesnym szefem PPR Władysławem Gomułką (1905-1982) w kwestii metod wprowadzania nowego ustroju w Polsce. W sierpniu 1944 roku uczestniczył w moskiewskich rozmowach z premierem rządu RP Stanisławem Mikołajczykiem (1901-1966). Później, już po upadku Powstania Warszawskiego ponownie negocjował w Moskwie z Mikołajczykiem, jako przedstawiciel marionetkowego rządu PKWN. Bierut jednoznacznie zadeklarował rezygnację z polskich kresów wschodnich i zaakceptował instrukcję Józefa Stalina (1878-1953), dotyczącą pogłębienia represji wobec sił niepodległościowych. 28 czerwca 1945 roku powołał, jako szef KRN, Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, zdominowany przez lewicę i komunistów. Po I Zjeździe PPR, w grudniu 1945 roku wszedł w skład Biura Politycznego PPR, jako członek tajny (oficjalnie zachował status bezpartyjnego). W latach 1947-1952 pełnił urząd prezydenta RP. Po wchłonięciu resztek uzależnionej od komunistów PPS, gdy powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR), Bierut został jej I sekretarzem. Na stanowisku tym kierował czystką w aparacie partyjnym, doprowadzając do zdominowania partii przez skrzydło ściśle stalinowskie. Zwiększył również liczbę sowieckich doradców wojskowych w Polsce, jednocześnie powołując w 1949 roku 6 listopada 1949 marszałka ZSRR Konstantego Rokossowskiego (1896-1968) na stanowisko szefa MON i marszałka Polski. W 1951 roku doprowadził do aresztowania Władysława Gomułki, do procesu jednak nie doszło na skutek śmierci Stalina w 1953 roku. W czasie prac nad uchwaloną w 1952 roku stalinowską konstytucją, Bierut wraz z Jakubem Bermanem (1901-1984) zaproponowali zmianę hymnu i godła Polski, na co jednak Stalin nie wyraził zgody. W latach 1952-1954 Bolesław Bierut pełnił funkcję premiera. Był współodpowiedzialny za liczne zbrodnie systemu komunistycznego, terror i prześladowanie środowisk niepodległościowych. Był również odpowiedzialny za sfałszowanie wyników referendum ludowego w 1946 roku oraz wyborów do Sejmu w 1947 roku. Zmarł 12 marca 1956 roku w Moskwie, gdzie był gościem XX Zjazdu KPZR, na którym Nikita Chruszczow (1894-1971) wygłosił tajny referat, demaskujący zbrodnie stalinizmu. Miało to ponoć wstrząsnąć Bierutem, jednakże dokładne okoliczności jego śmierci pozostają niejasne.
-
