-
-
- XV-wieczny Żuraw - to symbol Gdańska i portowego charakteru miasta. Jego masywna sylwetka, lekko wychylona nad Motławę (tu widziana z Ołowianki, na przeciwległym brzegu rzeki), wyraźnie dominuje nad całą zabudową Długiego Pobrzeża. Pierwszy drewniany Żuraw stanął nad Motławą jeszcze w XIV wieku. Gdy spłonął w wielkim pożarze w 1442 roku, miasto postanowiło odbudować go z cegieł. Łamiąc sobie głowę nad tym, skąd wziąć środki na ten cel, Henryk Vorrath (ok. 1385-1443), ówczesny burmistrz Gdańska, wprowadził specjalny podatek. Z opłaty nie zwolniono nikogo - na Żurawia łożyła nawet kasa domu sierot po marynarzach. Budowę ukończono w 1444 roku. Gdański Żuraw to najstarszy zachowany dźwig portowy w Europie. Otoczony jest dwoma ceglanymi basztami - pełniły one funkcję obronną, w ich murach do dziś można dostrzec otwory strzelnicze. W środku Żurawia znajdują się dwie pary połączonych wałem kół, każda z nich mogła udźwignąć nawet dwutonowy ciężar. Dolne koła, które podnosiły towar na wysokość 11 metrów, służyły do przeładunku beczek z piwem, winem, kamieni młyńskich i innych ciężkich towarów. Górna para służyła do osadzania masztów na jednostkach wiślanych i pełnomorskich. Administratorem Żurawia był mistrz dźwigowy, do którego skarbca trafiała część wpływów z opłat za wyładunek i ważenie towarów. Mistrz dźwigowy, nazywany też dozorcą windy, miał obowiązek kierować się szczegółową instrukcją sporządzoną przed radę miejską, a przed objęciem obowiązków składał uroczystą przysięgę. Więcej informacji na temat tego zabytku podałem w poprzeniej relacji z Gdańska.
-
