-
-
- Archikatedralna Bazylika Mariacka p.w. Wniebowzięcia NMP, zwana często "koroną miasta Gdańska", zadziwia swym ogromem. Potężne jej mury i wieże wznoszą się wysoko ponad panoramą miasta oraz nad rozległą okolicą. Kościół jest największą ceglaną świątynią na świecie. Przypuszcza się, że w miejscu obecnej Bazyliki Mariackiej stał wcześniej drewniany kościół, wzniesiony przez księcia Świętopełka II Wielkiego (przed 1195-1266). Obecną świątynię zaczęto budować w 1343 roku. Kościół otrzymał od początku wezwanie Najświętszej Maryi Panny, o czym mówi łaciński napis na tablicy przy wejściu do zakrystii. Prace nad budową świątyni trwały praktycznie do końca XV wieku. Wraz z budową świątyni hojnie wyposażano poszczególne kaplice, umieszczając w nich cenne dzieła sztuki sakralnej, fundowane przez możne rody gdańskie oraz bractwa i cechy rzemieślnicze. W 1413 roku proboszcz mariacki Andrzej Slommow (ok. 1360 - po 1438) uzyskał zgodę wielkiego mistrza krzyżackiego Henryka V von Plauen (1370-1429) na założenie parafialnej biblioteki. W 1427 roku rada Głównego Miasta uzyskała od wielkiego mistrza Paula Bellitzera von Russdorffa (1385-1441), prawo nominacji rektora tworzonej szkoły przy kościele NMP. Rósł również prestiż religijno-społeczny świątyni. W jej podwojach witani byli, odwiedzający Gdańsk, królowie. W 1529 roku dominikanin Pankracy Klemme (ok. 1475-1546) wprowadził do świątyni nabożeństwa luterańskie. Do 1572 roku używana ona była symultanicznie. Nabożeństwa katolickie odprawiane były przy ołtarzu głównym, zaś protestanckie przy bocznym ołtarzu św. Mikołaja. W czasie bezkrólewia, po śmierci Zygmunta II Augusta (1520-1572), kościół całkowicie został przejęty przez protestantów. Aż do rozbiorów Polski kościół podlegał patronatowi królewskiemu. Po rozbiorach, gdy Gdańsk został wcielony do Prus, rozpoczęto częściową wyprzedaż dzieł sztuki sakralnej. Ponad Bramą Groblową (od strony ul. Grobla) na uwagę zasługuje, widoczny na zdjęciu zegar grobłowy. Wykonał go mistrz Jan Konnautke w latach 1635/37. Zegar ten miał połączenie z dzwonem umieszczonym na wielkiej sygnaturce. Kiedy w XVI wieku przestał odmierzać czas zegar astronomiczny Hansa Düringera (?-1477), a ponadto mieszkańcy ulic Groblowych nie widzieli zegara ratuszowego, pozbawieni praktycznie czasomierza, postanowili własnym sumptem ufundować duży zegar, który wybijałby godziny na dzwonie w wielkiej sygnaturce. Tarcza zegara jest dwunastogodzinna (półzegarze), zdobiona złoconymi gwiazdkami, a cyfry i wskazówki są pozłacane. W 1871 roku zegar przestał funkcjonować na przeszło sto lat. Ponownie uruchomił go inż. Walerian Janiszewski w 1984 roku. Przeprowadzono również konserwację tarczy zegarowej wraz z jej pozłoceniem. Prace te fundował honorowy senator Gdańska Hans-Lothar Fauth (1928-2012) z Lubeki.
-
