Podróż Szczyrzyc i okolice

Ziemia Szczyrzycka i okolice.

Dziś wybieram się Busem do Szczyrzyca i okolicznych wiosek śladami zabytków. 

Zespól klasztorny to rozległy kompleks z parkiem, terenami gospodarczymi - cyster­si tradycyjnie trudnią się uprawą roli i hodowlą, oraz budynkami z kościołem, klasz­torem i dawnym spichlerzem. W wybudowanym w 1620 r. na planie krzyża klasztor­nym kościele, z dawnych form gotyckich zachowało się tylko kilka portali. Wewnątrz, obok barokowych ołtarzy, zwracają uwagę rokokowe konfesjonały oraz stalle z rzeźbionymi lwami. Warta uwagi jest także okazała nowoczesna polichromia prezbiterium oraz piękne drzwi frontowe z XVI w. Bardzo cenne są także organy z 1892 r. Naj­ważniejsza w świątyni jest boczna kaplica otoczonej kultem Matki Boskiej Szczyrzyckiej, z XVI-wiecznym obrazem przystrojonym w blaszane sukienki i korony. Do kościoła przylegają budynki klasztorne z XVIIw. W dawnym spichlerzu, pełniącym obecnie funkcję bocznej bramy klasztoru, urządzono muzeum. Zebrano w nim militaria (szable, miecze i rapiery, kosy z po­wstania kościuszkowskiego), kolekcję dawnych monet, narzędzia i szaty liturgiczne. Mamy tu XIII-wieczne rękopisy i starodruki, a najcenniejszym eksponatem jest mapa świata z końca XIII w. Osobny dział to zbiory etnograficzne, w których znalazły się przedmioty rodzimej kultury materialnej, a także pamiątki z egzotycz­nych krajów. Warto również obejrzeć kolekcję sztuki ludowej i wystawę dotyczącą dziejów klasztornego browaru. Można napić się piwa firmo­wanego przez zakonników ze Szczyrzyca i reklamowany jako produkt sporządzony według starej klasztornej receptury.   

W odległości 3  km. Od Szczyrzyca znajduje się ciekawa wieś -  Góra Świętego Jana. Idąc tam po obu stronach drogi ciągną się sady. Kościół Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Górze Świętego Jana zbudowany w latach 1907-1913, znajdująca się w Górze Świętego Jana. Kościół wzniesiono z cegły, na planie krzyża, w stylu neoromańskim. Jest to budowla trzynawowa, w układzie bazylikowym. Prezbiterium jest tej samej szerokości co nawa główna i zamknięte wielobocznie. Przylegają do niego przybudówki zakrystii. Nad całością góruje smukła wieża składająca się z kilku poziomów: w przyziemiu znajduje się przedsionek, nad nim część na planie kwadratu, następnie część na planie ośmioboku. Nad nawą główną znajduje się druga, mniejsza wieżyczka z sygnaturką. Kościół otacza kamienny mur z lat 1860-1870.

Teraz wracając do Szczyrzyca, pójdę dalej zielonym szlakiem przez mała wioskę Janowice do Jodłownika. Wieś istniała już w średniowieczu. Pierwsza pisemna wzmianka o niej pochodzi z 1361r. W XIX wieku Jodłownik był własnością zakonu Cystersów z pobliskiego Szczyrzyca. Przeprowadzili oni wówczas generalny remont kościoła, założyli cmentarz i zbudowali most na rzece. Obecnie większość mieszkańców Jodłownika utrzymuje się z rolnictwa: sadownictwa, krzewiarstwa i hodowli bydła. Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Jodłowniku - zabytkowa świątynia , pełniąca pierwotnie funkcję kościoła parafialnego, a obecnie kościoła pomocniczego parafii pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Fundatorem modrzewiowego kościółka w Jodłowniku był w 1585 roku właściciel wsi – Przecław Niewiarowski. Jest to świątynia wzniesiona z drewna modrzewiowego, według zasad konstrukcji zrębowej. Jest w całości oszalowana pionowo i pokryta gontem. W jej założeniu architektonicznym można zauważyć elementy stylu gotyckiego. Jest to kościół jednonawowy, z węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium, do którego przylega niewielka zakrystia. Góruje nad nim kwadratowa wieża z nadwieszoną izbicą. Na dachu znajduje się również niewielka sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę, dobudowana w XVII wieku. Obok starego kościółka stoi gmach wybudowanego w latach 1981-1987 nowego kościoła. 

Pogoda nie sprzyja spacerom, słońce świeci bardzo ostro. Dalej wśród sadów zmierzam do Wilkowiska. Zabytkowy kościół p.w.św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Wilkowisku wzniesiono w latach 1923 – 1927 na miejscu poprzednich zniszczonych przez  pożary kościołów. Wewnątrz znajdują się elementy poprzednich kościołów:  krucyfiks z XVw, obraz Matki Boskiej Dobrej Opieki z przedstawieniem króla  z orszakiem – XVIIIw. Na wieży dwa dzwony z XVI i XVIIw. Naprzeciw kościoła plebania z XIXw. Zbudowana w stylu małopolskiego dworku. Krajobraz się zmienił teraz wokół łąki.

Przez dość ruchliwą drogą do malutkiej wioski Stróża. Kościół w Stróżach pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, zbudowany w 1923r. Kościół neogotycki z cegły, kryty dachówką i blachą. Jednonawowy, z węższym prezbiterium i dwiema kaplicami po bokach nawy: od frontu kwadratowa wieża. Wewnątrz sklepienia neogotyckie. Dachy siodłowe, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę. Na wieży hełm w kształcie iglicy.  

Ostatni odcinek po zabytkach to wieś Skrzydlna. Kościół św. Mikołaja Biskupa w Skrzydlnej – to zabytkowy kościół z XVI wieku, pierwotnie w całości drewniany, obecnie drewniano-murowany Jest to kościół jednonawowy, drewniany, konstrukcji zrębowej, do którego dobudowano z kamienia prezbiterium i zakrystię. Od południa posiada niewielką kaplicę.  Nawę przykrywa jednokalenicowy dach z wieżyczką na sygnaturkę. Góruje nad nim drewniana wieża z nadwieszona iglicą i barokowym hełmem. Obok kościoła znajduje się drewniana dzwonnica. Kościół stoi w otoczeniu kilku starych drzew, które są obecnie pomnikami przyrody. Otacza go kamienny mur, wzniesiony na przełomie XVIII i XIX wieku z trzema niewielkimi kapliczkami z I połowy XIX wieku. Obok ogrodzenia znajduje się kilka starych nagrobków, które są pozostałością po znajdującym się tu kiedyś cmentarzu parafialnym. Obecnie prowadzone są prace remontowe. Po wzniesieniu  nowego kościoła w 1993r, stara świątynia stała się kościołem pomocniczym i jest rzadko wykorzystywana.

I powrót do Kasiny Wielkiej. W upale to 22 km w ciągu 5,5 godziny.