Podróż Alandy

Nastepnego dnia około 13 (po 19 godzinach płynięcia) dobijamy do Nynashamn. Sprawnie zjeżdżamy na ląd i w godzinę dojeżdżamy pociągiem do Sztokholmu. Jesteśmy jeszcze przed godzinami szczytu, więc możemy przewieźć rowery pociągiem. 

Dojeżdżamy do Sztokholmu. Prawie nie gubiąc drogi znajdujemy terminal promowy Viking Line, kupujemy bilety i znów ładujemy się na prom. Przez pierwsze trzy godziny płyniemy jakby kanałem wsród wysp. Tuż przed północą w towarzystwie młodego, samotnego Francuza na rowerze zjeżdżamy z promu do Mariehamn – stolicy Alandów. Szybko znajdujemy camping, rozbijamy się i zasypiamy.

Alandy mają własną autonomię, flagę, parlament, rząd. Niestety Kolumber z urzędu wstawia flagę fińską, co bardzo uraziłoby alandczyków. Zamieszczam flagę alandzką i taka powinna pojawiac się przy każdym z następnych punktów.

Rano 19 sierpnia budzimy się na campingu w stolicy wysp i jedynym mieście. W miarę szybko się zbieramy zostawiając zwiedzanie na drogę powrotną. Jedziemy na wschód na archipelag.  Jedziemy wzdłuż brzegu Bałtyku najpierw droga rowerową, potem razem z samochodami. Drogi, lekko różowe od koloru miejscowych granitów, kierowcy jeżdżą spokojnie, żadnych szaleństw, bezpiecznie. Bałtyk zupełnie inny niż nasz polski, bardziej przypomina pojezierze. Kamienie ogromne, wygłaskane przez wiatr i wodę. I wszędzie lasy. Bardzo pięknie i spokojnie. 

W miarę sprawnie dojeżdżamy do portu w Svino i w pół godziny przepływamy promem do Degerby na wyspie Foglo. Piesi i rowerzyści korzystają z promów bez opłat. Gdy dopływamy do portu wita nas piękny zapach wędzonej ryby, bardzo kuszący. Czujemy głód, ale do campingu jeszcze kawałek, więc pedałujemy. CC camping jest podobno częściowo przeznaczony dla naturystów, ale nie wiemy, w której części – jesteśmy tylko my i Austriacy w camperze. Rano zwinęli się szybciutko i zostaliśmy sami. My też ruszyliśmy do portu na prom linowy i potem przez następne wysepki do portu w Overo. Zadzwoniliśmy wcześniej , by prom po nas skręcił. Mieliśmy szczęście, że mieliśmy tylko rowery, na samochód nie było miejsca. W porcie spotkaliśmy grupę polskiej młodzieży z Bydgoszczy. 

Pogodę mamy piękną, ciepło, słonecznie, troszkę wieje. Dopływamy do portu Snacko na Kumlinge. Mamy sporo czasu na przejechanie na drugi koniec wyspy do następnego promu. Za radą nauczyciela z Bydgoszczy (wielkie dzięki) przepływamy promem linowym na Seglinge i na drugim końcu wyspy znajdujemy poleconą plażę marzenie. Mała czyściutka przebieralnia, wygłaskane słońcem skały, pomost z drabinką, na morzu wysepki do skakania i nikogo. Rewelacja. Drzemka na rozgrzanych skałkach i powrót na nasza drogę. Po drodze oglądamy kościół i cmentarzyk i docieramy do portu . Tam znów spotykamy grupę z Polski i płyniemy na najdalej wysuniętą na północ część Alandów – Brando. Jeszcze 12 kilometrów pedałowania przez groble i mosty i docieramy do kempingu. Tam o zmierzchu następuje atak komarów. 

Brando – chyba najbardziej wysepkowa część Alandów. Ciągle mosty i groble, to z lewej, to z prawej albo z obu stron widzimy morze. Nawet port Torsholma położony jest jakby na środku morza i połączony groblą z następna troszkę większą wysepką. Na Brando spędziliśmy dwie noce i wycieczkę zrobiliśmy bez całego ekwipunku. Pogoda była troszkę gorsza, popołudniu nawet trochę popadało, ale było pięknie. Tylko z chwilą, gdy przychodził zmierzch następował zmasowany atak – moje spodnie z piaskowych robiły się w jednej chwili ciemno szare... Wycieczkę zrobiliśmy na wyspę Korso szukając jakiejś pięknej plaży, ale niestety nie znaleźliśmy. Zamiast tego zupełnie znienacka trafiliśmy na lądowisko helikopterów. Trzeba przyznać, że angielski jest powszechnie znany na wyspach i bez problemu, nawet w wiejskim sklepiku można się dogadać. Alandczycy są bardzo dumni ze swojej małej ojczyzny i w każdej rozmowie podkreślają swoją alandzkość. Następnego dnia zbieramy się wcześnie, wstajemy z budzikiem, żeby zdążyć na prom z Torsholma, którym w 2.5 godziny dopłyniemy do portu Hummelvik na wyspie Vardo. Niestety Brando jest najdalszym punktem naszej podróży i zaczynamy wracać.

Podróż, całkiem długa upływa bardzo miło, częściowo na pokładzie wystawiając buzie do słońca, częściowo w saloniku z barem pod pokładem. Płyną głównie Alandczycy, wszyscy się znają, gawędzą, czytają gazety, pracują na laptopach, drzemią.

W miarę szybko przejeżdżamy przez wyspę Vardo, oglądamy kościół na Vardo (tylko z wierzchu, bo akurat trwa msza). W Vargata droga prowadzi przez osadę z większymi domkami, należącymi kiedyś do kapitanów. Jeszcze jedna, druga wyspa, prom pomiędzy nimi, mostek i docieramy do Bomarsund. Przed nami ruiny carskiej twierdzy. Nigdy nie ukończone, zburzone przez wojska francusko-angielskie. Tuż obok camping na którym się rozbijamy. Jest dość wcześnie, więc jeszcze wypożyczamy łódkę (niestety nie było kajaków) i pływamy po Bałtyku. I właśnie ta zatoczka jest najbardziej zachwycająca, klifowe wybrzeże, ciemno różowe skały. Wchodzimy jeszcze na górę i oglądamy panoramę. Drzewa rosną niemal na gołej skale, wystarcza niewielka szparka i już z niej wyrasta rachityczna sosenka.

Dziś najdłuższy etap i najbardziej lądowy. Z Bomarsund przemieszczamy się z powrotem do Mariehamn. Rano jeszcze parę zdjęć na klifie, trochę chlapania się w morzu i ruszamy. Pierwszy przystanek do skansen Jan Karlsgården i jedyny zamek na Alandach - Kastelholm. W skansenie zabudowa podobna do tego co widzimy przez całą podróż, proste domy, w kolorze bordowo-brązowym, z dwuspadowymi dachami, białe wykończenia. Architektura ta sama, niezależnie, czy to dom, czy garaż, tylko wielkość inna. Ale jest w tym jakiś urok prostoty, skromność. Zamek z XIVw , pamiątka po szwedzkim panowaniu - no cóż w porównaniu z zamkami włoskimi, francuskimi taki sobie, ale jako jedyny w okolicy robi wrażenie. Zwiedzamy z przyjemnością. Dalej pedałujemy w kierunku Godby, gdzie wspinamy się na drewnianą wieżę widokową i podziwiamy Alandy z góry – lasy, lasy i morze. Ten dzień jest chyba najcięższy, w górę i w dół (w końcu to krajobraz polodowcowy) lekki wiatr w twarz. Jeszcze oglądamy kościół w Jomala – skromny jak wszystkie. Wokół kościoła cmentarzyk – taki jak cała okolica, prosty, żadnych „wypasionych" nagrobków. Wieczorem dojeżdżamy na znany już camping w Mariehamn. Następnego dnia mieliśmy płynąć do Szwecji, ale tak nam dobrze, że przedłużamy pobyt o jeden dzień a skracamy czas pobytu w Sztokholmie. Jest to jeszcze jedna zaleta jechania bez samochodu – mamy bilety typu open –zawsze z rowerami się zmieścimy. Jeżdżenie rowerem po Alandach to sama przyjemność, równiusieńkie drogi dla rowerów, na zwykłych drogach żadnej dziury, kierowcy jeżdżą bardzo kulturalnie i rower ma pierwszeństwo nie tylko na papierze.

Ostatnie półtora dnia na Alandach. Zaczynamy od pływania w Bałtyku, woda nawet nie taka zimna, ale wieje wiatr, więc gdy tylko się wynurzymy, robi się chłodno. Potem jeszcze wycieczka na południe na Jarso. Wracając zatrzymujemy się na kawę w małym urokliwym domku, w którym jednocześnie sprzedają miejscowe rękodzieło. Na mnie największe wrażenie robią kolory wełen. Wiszące bajecznie kolorowe motki. Teraz, gdy myślę o Alandach widzę te kolory. Po powrocie do Mariehamn zwiedzamy jeszcze zakotwiczony w porcie zachodnim żaglowiec muzeum Pommern. Jest to największy zachowany żaglowiec handlowy do przewozu zboża. Alandzcy armatorzy byli potęgą w tego rodzaju przewozach. Statek woził zboże z Australii do Europy i cały rejs trwał rok. Spacerujemy jeszcze po stolicy. Nie ma żadnych wieżowców, domy jedno, dwupiętrowe, często drewniane, kolorowe. Wszystko niewielkie. W porcie mnóstwo jachtów, statków, wyraźnie widać jak bardzo alandczycy są związani z morzem. Następnego dnia chmurzy się potem zaczyna padać. Zwiedzamy jeszcze Muzeum Morskie i Muzeum Alandzkie, potem dla przyjaciół w Polsce kupujemy przepyszny czarny chleb alandzki. No cóż, do sakw rowerowych muszą jeszcze się zmieścić wielkie bochenki. Na mężu wrażenie robią samochody. Podobno mają największy średni wiek samochodów w Unii Europejskiej. 

Na deser pobytu na Alandach rozpadało się. Ukryci pod daszkiem w porcie obserwujemy manewrujące wielkie promy. Obracają się te kolosy w miejscu, rufą dobijając do nabrzeża. Nieliczne samochody zjeżdżają i zaraz się zapala zielone światło i jako pierwsi (samochody dopiero za nami) wjeżdżamy długa rampą na pokład. Jeszcze patrzymy na deszczowe, mgliste Alandy, żegna nas Kobba Klintar. Wysepka, na której urzędowali piloci wprowadzający statki przez szkiery do portu. W folderze nazywają to Marienhamską Statuą Wolności – popatrzcie sami. Z czasem pogoda poprawia się. Na promie idziemy na Viking Bufet. Wyżerka, która powinna być prawnie zakazana. Chyba ze sto rodzajów przekąsek i dań, wszystko (no, prawie wszystko) pyszne. Nawet, jeżeli każdego chce się spróbować po ciut, ciut to... potem ciężko wstać od stołu. Pycha. Od strony Sztokholmu nadciąga burza, ale i ona przemija i parę godzin później Sztokholm wita nas słońcem. Do campingu mamy 12km. Po pobycie na spokojnych Alandach ścieżki rowerowe w wielkim mieście wydają się horrorem. Wszyscy pędzą, nie sposób się zatrzymać, bo ci z tyłu mogą nie wyhamować, co chwila skrzyżowania ścieżek z drogowskazami, na których nazwy nic nie mówią. Ale dojeżdżamy i nawet udaje nam się znaleźć miejsce na namiot. Uff.

Ostatnie pół dnia przed podróżą do Polski spędzamy w Sztokholmie. Wracamy do centrum i jedziemy do Muzeum Okrętu Waza. Trzeba przyznać, że robi na nas wrażenie. Okręt zbudowany w 1628r zatonął zaraz po wypłynięciu w dziewiczy rejs i został wydobyty w 1961r. Teraz stoi w specjalnie zbudowanym muzeum, ogląda się go, od dołu do góry chodząc po siedmiu poziomach galerii. Robi niesamowite wrażenie, zarówno sam statek, jak i organizacja ekspozycji. Rewelacja. Niedawno zrekonstruowano kolorystykę, jaka w oryginale miał okręt. Wymalowany bajecznymi kolorami, z aniołkami i gałązkami oliwnymi, a jednocześnie uzbrojony po zęby.

Wracamy na Gamla Stan – sztokholmska starówkę, krótki spacer zatłoczonymi uliczkami i wsiadamy do pociągu do Nynashamn.

W Nynashamn zjadamy w porcie rybki, krewetki i wsiadamy na prom do Polski. Tym razem mniej wieje, świeci słońce. I na tym kończy się nasza podróż.