2012-05-13
Podróż Strażnice i zamki Orlich Gniazd cz.IV
Opisywane miejsca:
Będzin
Typ: Album z opisami
Jadę do Będzina Miasta. Pogoda
paskudna, zimno i pada deszcz.
Gotycki zamek w Będzinie stanowił
najdalej na zachód wysuniętą część systemu obronnego Orlich Gniazd. Jednak
samo jego wzgórze zamieszkiwano już w okresie kultury łużyckiej (VII w.
p.n.e,). Inicjatorem budowy zamku był król Kazimierz Wielki. Wcześniej, za
panowania koła Bolesława Wstydliwego, istniał tu drewniano-ziemny gród spalony
przez Tatarów w 1241 r. Najstarszą częścią obiektu
jest cylindryczna wieża z II pół. XIII w. Na
jej szczycie znajduje się taras widokowy. Tuż obok wznosi się druga wieża i czterokondygnacyjny
dom mieszkalny. Zamek posiada podwójną linię murów obronnych oraz ozdobny mur
arkadowy. Dawniej od zach. przylegało do niego podzamcze z czworoboczną
basztą, wieżą bramną oraz trzecią linią murów będących już elementem
fortyfikacji miejskich. Dzisiejszy wygląd zamku jest wynikiem odbudowy i
rekonstrukcji. Od 1956 r. mieści się w nim
oddział Muzeum Zagłębia. W zamku prezentowana jest stała wystawa dawnej broni i
dziejów Będzina. Wśród ponad 340 eksponatów znajdziemy m.in. broń białą,
miotającą, palną oraz zbroje, tarcze i kolczugi. Przy zamku działa Bractwo
Rycerskie Kasztelanii Będzińskiej.
Z zamku udaję się do Pałacu Mieroszewskich.
Muzeum Zagłębia w Będzinie zostało utworzone w 1956
roku z inicjatywy Towarzystwa Opieki nad Górą Zamkową, Towarzystwa Muzeum
Zagłębia Dąbrowskiego w Będzinie i Miejskiego Społecznego Komitetu Odbudowy
Zamku. Otwarcie placówki nastąpiło z okazji 600. rocznicy uzyskania praw
miejskich przez Będzin. W latach 1945 – 1983 muzeum mieściło się tylko w zamku
i była to pierwsza placówka muzealna na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. W 1983
otwarto drugą placówkę w XVIII wiecznym zespole pałacowo-parkowym
rodziny Mieroszewskich w Będzinie – Gzichowie. W
skład struktury organizacyjnej muzeum wchodzą następujące działy:
historiiarcheologiietnografiibroni i uzbrojeniaupowszechnianiaplastyczno – technicznyfinansowo –
administracyjnybiblioteka
Teraz przez Sosnowiec jadę do Sławkowa.
Sławków jest z jednym z niewielu miast w Polsce, które
może pochwalić się ponad siedemsetletnią historią otrzymania praw miejskich,
które uzyskał najprawdopodobniej w 1286 r. Historia osady
sławkowskiej sięga jednak okresu dużo wcześniejszego o czym świadczą
różnorakie podania i zapisy historyczne, zabytki oraz sławkowska kultura.
Jak głosi legenda założycielem miasta
był rycerz o imieniu Sławko i od niego też powstała nazwa osady.
Sławków leżał przy szlaku handlowym z Wrocławia do Krakowa, dzięki czemu mógł
się systematycznie rozwijać. Jednak to nie jedyne związki z tymi znanymi i
potężnymi, zarówno przed wiekami, jak i teraz miastami. W XIII w. po tym jak
sławkowscy rzemieślnicy walnie przyczynili się do odbudowy Krakowa,
zniszczonego po najazdach tatarskich w latach 1241 i 1259 narodziło się
powiedzenie, że "o sławkowskim chlebie Kraków budowano. Miasto przez wieki
znane było także z wydobywania kruszców cynku i ołowiu, które przetapiane były
na miejscu. Sławków przez wszystkie wieki swojego istnienia przechodził zarówno
przez lata świetności, jak i okresy uśpienia, a w jego historii znalazło się
wiele wątków ciekawych, jak choćby opowieść o tym, jak w 1697 r. w sławkowskiej
karczmie król Polski August II Mocny wyginał podkowy. Były także wydarzenia
bohaterskie, jak proklamowanie w 1905 roku Republiki Sławkowskiej, jako
sprzeciwu wobec zaborcy carskiego. Obecnie Sławków to niewielkie, blisko
siedmiotysięczne miasto w województwie śląskim, leżące przy drodze krajowej 94 z Katowic do Krakowa. Wszystkich
odwiedzających urzeka niepowtarzalną atmosferą, wiekową historią i kulturą oraz
piękną, unikalną przyrodą.
Wyjątkowym miejscem w Sławkowie jest Rynek o średniowiecznym układzie architektonicznym, z przyległymi do niego
uliczkami, ciekawymi budynkami z dachami dwuspadowymi oraz podcieniami
wspartymi na kolumnach. Austeria Miejska w
Sławkowie Pierwochą Zwana - to
oficjalna urzędowa nazwa karczmy położonej w Rynku
Sławkowskim pod numerem policyjnym 2, używana od chwili jej wzniesienia, czyli
najprawdopodobniej w 1781 roku do utraty
przez Sławków praw miejskich w 1870 roku. Świadczy
ona dobitnie o komunalnej własności obiektu oraz o jego
miejskim charakterze.
Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża
Świętego, pierwotnie Jana Chrzciciela. Badania archeologiczne prowadzone przy
świątyni wskazują, iż świątynia zaczęła
być budowana w XIII w. w miejscu dwunastowiecznego cmentarza, na którym
grzebano ludzi z tzw. starego Sławkowa, czyli osady przedlokacyjnej. Wnętrze
prezbiterium jest dwuprzęsłowe, sklepione krzyżowo- żebrowo. Skrzyżowane żebra
zdobią tzw. zworniki sklepieniowe, pokryte płaskorzeźbami Baranka i róży. Prezbiterium
z nawą główną łączy gotycka arkada tworząc tzw. arkę tęczową. Nawa stanowiąca
zwarte wnętrze, przykryta jest drewnianym, otynkowanym stropem, ozdobionym
polichromią ze sceną ukoronowania Najświętszej Marii Panny i wizerunkami
czterech ewangelistów: św. Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. W wieży, której mury wynoszą 2,70 m grubości, i na
której zawieszone są dzwony, znajduje się kwadratowa kruchta. Miała ona
dawniej, tak jak i cały budynek kościoła charakter obronny. Obecnie przykrywa
ją hełm barokowy z podwójną glorietą. Do ściany zachodniej nawy przylega empora
chóru muzycznego, wspartego na 4 drewnianych słupach i 2 przyściennych
kolumnach z kamienia, z szesnastogłosowymi organami, wybudowanymi w 1954 r.
Zamek biskupów krakowskich jest jednym z najstarszych
murowanych założeń obronnych w Polsce
południowej, datowany na drugą połowę XIII wieku. Jest jednym z najstarszych
reliktów przeszłości i cennym zabytkiem. Do dnia
dzisiejszego oprócz ruin wieży
mieszkalnej, budynku bramnego i pozostałości murów pierwotnego
założenia zachował się wał ziemny i fosa oraz odkopane przy pracach
archeologicznych tajemne przejście. Odkryte relikty stanowią jeden z
najcenniejszych zabytków tego typu w Polsce, a zarazem jeden z najstarszych
przykładów murowanej architektury obronnej na terenie Polski. Pierwotne
założenie zamku było bardzo nowatorskie, gdyż analogie tego typu obiektów nie
występują w Małopolsce, a dopiero w architekturze obronnej książąt śląskich
m.in. zamek na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu i zamek na Ostrówku w Opolu.
To już koniec wycieczki wracam Busem do Sosnowca i PKP do Częstochowy.