Podróż Zielona Słowenia z włoskim akcentem

Izola była naszą bazą wypadową. Mieszkaliśmy w hotelu Belvedere    http://belvedere.si/, który oferował również bardzo dobrze wyposażony camping. Ze względu na bliską odległość do Włoch wyskoczyliśmy też do Triestu i zwiedziliśmy małe miasteczko portowe - Muggię. Ze względu na to, że w Słowenii 1 i 2 maja to Święto Pracy trafilismy na spory tłok w miasteczku. Oprócz rodowitych Słoweńców sporo turystów z Niemiec i oczywiście z Włoch. Plaże w Izoli nie należą do najfajniejszych, są głównie betonowe lub żwirowe, ale i tak z tego co opowiadali miejscowi w sezonie trudno znależć wolne miejsce na leżak czy kocyk. W końcu dostęp do morza to raptem 47 km pasa nadbrzeżnego całej Słowenii. Izola położona jest w krainie zwanej Primorje. W Primorje możemy wyróżnić cztery główne podregiony: Istria, Kras, Primorska Środkowa oraz dolina rzeki Soczy (Soča). 

Izola może poszczycić się bogatą historią. Tereny te były zamieszkiwane już w II wieku p.n.e. Miasto założone zostało na wyspie w VII wieku n.e. przez mieszkańców miasta Akwileja - stąd też jego nazwa, która pochodzi od włoskiego słowa "wyspa". W XIII wieku Izola staje się częścią Republiki Weneckiej. W czasach napoleońskich weszła w skład tzw. Prowincji Iliryjskich. Później miasto znalazło się pod panowaniem Monarchii Austro-Węgierskiej, a następnie zostało wcielone do Zjednoczonego Królestwa Włoch. Na początku XX wieku doprowadzono tutaj tory kolejowe z Triestu, co przyczyniło się do rozwoju turystyki.

Pierwsze podejście aby zwiedzić Piran - 1 maja - nie udało się ! Trzy parkingi przy wjeździe do tego zabytkowego miasteczka totalnie zastawione. 

3 maja - już spokój i bez problemu zostawiamy auto na parkingu. Wjazd do miasta tylko na przepustki dla miejscowych. My zwiedzamy miasteczko spacerowym krokiem. 

Piran to perła weneckiej architektury gotyckiej, z wieloma wąskimi uliczkami, jest oblegana latem przez niezliczone tłumy turystów. Panuje tu opinia, że najlepszą rzeczą w Piranie, o tej porze roku, jest możliwość szybkiego wyjazdu - mieliśmy próbkę tego co dzieje się w sezonie 1 maja !!!

Piran to starożytna osada, której nazwa pochodzi prawdopodobnie od greckiego słowa pyr, co znaczy ogień. Na krańcu półwyspu rozpalano wielkie ognisko wskazujące statkom drogę do portu w Aegidzie (obecnie Koper). Rzymianie, po zwycięstwie nad plemionami Ilirian i Celtów, założyli tu osadę i nazwali ją Piran. Po Rzymianach przyszła kolej na Słowian, Bizantyńczyków, Franków i patriarchów Akwilei. Pod koniec XIII w. władzę nad miastem na 500 lat przejęła Wenecja.

W przeciwieństwie do Kopru czy Izoli, których mieszkańcy wielokrotnie organizowali zbrojne powstania, Piran udzielił Wenecji pełnego poparcia w zmaganiach z Genuą i Akwileą. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że to Wenecja była największym odbiorcą pirańskiej soli. Okres wenecki był dla Piranu czasem największego rozkwitu – w mieście powstały wówczas najpiękniejsze budowle, a dookoła wzniesiono fortyfikacje.

W czasie rządów austriackich i włoskich, od początku XIX w. do końca II wojny światowej, gospodarka miasta popadła w totalną stagnację. Może dzięki temu, lecz niestety kosztem mieszkańców, Piran zachował swój średniowieczny charakter. Jest więc dzisiaj najlepiej zachowanym zabytkowym miastem wybrzeża adriatyckiego i chronionym zabytkiem kultury.

Obecnie centrum Starego Miasta stanowią Tartinijev trg i mała przystań na północ od portu. W średniowieczu najstarszą częścią ośrodka i zarazem jego centrum był dzisiejszy Trg 1 Maja (nazywany również Prvomajskim trgiem).

Miasteczko to rozrywkowy kurort, położony w piaszczystej zatoce, ok 5 km na południowy wschód od Piranu. 

Uciekliśmy stąd szybciutko, właściwie to było miejsce które nas najmniej zainteresowało z tych które udało nam się zwiedzić.

„Port róż” to miasto wielkich hoteli, restauracji, barów, agencji podróży, sklepów, dyskotek i płatnych plaż. Jeden ze starszych przedstawicieli słoweńskich władz turystycznych zwykł go nazywać „Portobetonem” (czyli portem z betonu)

Portorož jest tak dobrze odrestaurowany, że wygląda jakby zbudowano go całkiem niedawno. Większość zabudowy wzdłuż Drogi Nadmorskiej pochodzi z późnych lat 60. i 70. XX stulecia, ale już od XIII w. istniała tu osada, o której ustronną zatokę przez następne dwa stulecia toczono zacięte walki. W 1689 r. w zatoce Portorož odbyły się regaty galeonów z całej Istrii, w których wzięło udział ponad 100 jednostek.

Prawdziwą sławę miasto zyskało dopiero pod koniec XIX w., kiedy oficerowie austro-węgierscy zaczęli je odwiedzać dla słynnych kąpieli błotnych. Błoto zbierano z basenów solankowych w Sečovlju. Wieści szybko się rozeszły i już w 1912 r. powstał luksusowy hotel Palace. Obecnie ów symbol luksusu popada w ruinę, oczekując na hojnego fundatora, który mógłby zasponsorować dalsze prace renowacyjne.

Główna część miasta wyrasta nad zatoką, ale są również kompleksy hotelowe położone na północnym zachodzie, w Bernadini i na południu, niedaleko ekskluzywnej Promenady Nadmorskiej w Luciji.

Plaże w Portorožu, łącznie z tą największą na 6 tys. osób, są strzeżone i w związku z tym od kwietnia do września płatne.

W Koprze spędziliśmy popołudnie. Chyba wszyscy mieszkańcy wylegli z domów aby świętować wolne dni - pogoda wszak temu sprzyjała ;-)  

Koper w czasie swojej długiej i burzliwej historii był znany pod wieloma nazwami. Starożytni Grecy zwali go Egidą, Rzymianie używali określenia Capris, a Bizantyńczycy – Justinopolis. W XIII w. miasto stało się posiadłością patriarchów Akwilei, z której zarządzano istryjskim majątkiem, otrzymało zatem nazwę Caput Histriae – „Stolica Istrii”. Od tego określenia wywodzi się włoska nazwa Capodistria. W okresie patriarchatu wzniesiono fortyfikacje, wtedy również powstały najpiękniejsze budowle miejskie, m.in. katedra i pałace.

Złota epoka przypada na wieki XV i XVI, kiedy miastem rządziła Republika Wenecka. Rozwój handlu sprawił, że Koper stał się głównym ośrodkiem prawno-administracyjnym Istrii. Miasto zmonopolizowało handel solą, której wręcz desperacko potrzebowała Austria. Los Kopru został jednak przesądzony, kiedy oddalony o 20 km na północny wschód Triest uzyskał w XVIII w. status wolnego portu, a Habsburgowie wybudowali w 1857 r. linię kolejową łączącą miasto z Wiedniem. Wielu mieszkańców przeniosło się wówczas w głąb półwyspu.

W okresie międzywojennym miastem rządzili Włosi. W ramach agresywnej italianizacji pozamykano dwujęzyczne szkoły i ograniczono swobody intelektualistom słoweńskim. Po klęsce Włoch i Niemiec w II wojnie światowej, sporne tereny wybrzeża adriatyckiego – tzw. terytorium Wolnego Miasta Triestu – podzielono na dwie strefy. W 1954 r. na mocy porozumienia londyńskiego strefę B ze stolicą w Koprze przyznano Jugosławii, natomiast strefa A (z Triestem) znalazła się pod administracją włoską. Prawie 25 tys. włoskojęzycznych mieszkańców Istrii przeniosło się do Triestu, ale około 3 tys. zostało w Koprze i innych nadmorskich miejscowościach. Koper jest obecnie głównym ośrodkiem mniejszości włoskiej w Słowenii, a języka włoskiego można tu używać bez ograniczeń.

Od lat 50. XX w. Koper rozwija się dość intensywnie. Ten największy ośrodek na wybrzeżu jest nie tylko jedynym portem Słowenii i austriackim oknem na morze, lecz również prężnym ośrodkiem przemysłowo-handlowym. Pomimo rozwiniętego przemysłu, portów kontenerowych i wysokich biurowców, centrum miasta zachowało średniowieczny charakter. Tereny rekreacyjne rozciągają się po drugiej stronie Zatoki Koperskiej, w leżącym na północy Ankaranie.

Najstarsza część zabudowy Kopru znajdowała się na wyspie aż do początku XIX w., kiedy zbudowano groblę, a teren wokół niej zasypano i wyrównano. Dziś trudno sobie wyobrazić Stare Miasto jako oddzielny skrawek lądu, szczególnie, gdy spogląda się na nie od strony dworca kolejowo-autobusowego, usytuowanego kilometr dalej, przy końcu Kolodvorskiej cesty.

Centralnym punktem Starego Miasta jest Titov trg – przepiękny, gotycko-renesansowy plac z wyraźnymi wpływami architektury weneckiej. Nadmorska przystań i niewielka miejska plaża są usytuowane na północny zachód od placu.

Miasto znajduje się w centrum Słowenii, zostało założone już w IV wieku naszej ery. Zatrzymaliśmy się w mieście aby zwiedzić Stari Grad Celje - zamek, który był w swoim czasie z największą siłą w tym państwie. Jest to również jeden z największych średniowiecznych zamków w Słowenii. Grad Celje jest obecnie jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków w Słowenii. W ciągu roku odwiedza go ponad 70 000 osób. Bilet 2 EURO, w tym kupon do wykorzystania na 1 EURO w zamkowej kawiarni - więc wejściówka prawie darmo ;-)

Grad Velenje jest jednym z najlepiej zachowanych zamków w Słowenii. W źródłach historycznych pojawia się dopiero o nim wzmianka w 1270 r. Często zmieniał właścicieli. W XVI wieku budynek całkowicie odnowiono: pół-twierdza została przekształcona w renesansową rezydencję.

Ostatni właściciel zamku, hrabia Coronnini-Kromberg, używał zamku tylko jako letnią rezydencję do 1943 roku. Po drugiej wojnie światowej zamek stał się częścią "ogólnego kapitału społecznego". Wnętrza zostały splądrowane, budynek popadał w ruinę.

W 1957 roku w zamku założono Muzeum słoweńskich kopalni węgla kamiennego.Obecnie znajduje się tam wiele tematycznych wystaw - w tym najbardziej egzotyczna jak na to miejsce - wystawa afrykańska. Kolekcja składa się z elementów, które po 25 latach mieszkania w Afryce podarował Velenje Czech František Foit (rzeźbiarz).

Ponad 700 lat dominuje na 100-metrowych ścianach skalnych, mając opinię zamku, którego nie da się zdobyć. Obecny wizerunek zamku pochodzi z okresu renesansu. Połączony z plątaniną korytarzy i jaskiniami, przykuty do olbrzymiej skały robi naprawdę wrażenie.

W jaskini pod zamkiem odkryto ślady neolitu i epoki miedzi, jak również pozostałości po czasach rzymskich. Droga do podziemi prowadzi z wejścia głównego zamku. Ze względu na swoje położenie i temperaturę w jaskini jest w dużo nietoperzy, które są chronione. Jaskinia pełniła rolę strategiczną. Historia mówi, że kiedy zamek był oblegany, ludzie z zamku miali tajne przejścia umożliwiające zaopatrywanie mieszkańców gradu w jedzenie.

Na dziedzińcu przed zamkiem w lato odbywają się pokazy walk rycerskich.

Štanjel - w regionie zwanym Karst - sięga czasów rzymskich, w średniowieczu wieś rozszerzono na wzgórza, a później osada została otoczona murami obronnymi, aby chronić ją przed najazdami Turków. Głównym punktem tej wioski na skarpie jest zamek i kościół św Daniela. Podczas spaceru wąskimi uliczkami podziwialiśmy domki zbudowane z kamienia. Mimo sporej ilości aut zaparkowanych przy malutkich domkach, nie spotkaliśmy tam nikogo - osada wyglądała na opuszczoną. Oprócz nas nikt akurat nie zwiedzał tego miejsca, kupiliśmy miodek w samoobsługowym stoisku i podziwialiśmy mini - ogródeczki stworzone niezmiernie misternie przy każdym domku.

Kościół późnogotycki św Danijel został zbudowany w drugiej połowie XV wieku. Później, w XVII wieku dobudowana została wieża kościoła.
Zniszczona w czasie II wojny światowej część zamku została odbudowana. Najstarsze pozostałości zamku sięgają do średniowiecza. W tym czasie zamek był własnością hrabiów Gorica. W XVII wieku został przebudowany na renesansową i barokową rezydencję.

 Štanjel ma też swoją galerię - wystawa raczej niezwiązana z miejscowością, można zatrzymać się też w restauracji wkomponowanej w kompleks zabudowań z poprzednich epok.

W miejscowości Hrastovlje możemy zobaczyć romański kościółek otoczony murami obronnymi. Była to mała fortyfikacja, która została stworzona w obronie przed najazdami Turków. Kościół budowany był między XII a XIV wiekiem. W XIX wieku został przedłużony o zakrystię. Wnętrze słynie z nielicznych zachowanych fresków z Istrii, które zostały odkryte podczas odbudowy kościoła w XIX wieku.

W południowo-zachodniej części Słowenii otoczony przez piękne zalesione wzgórza, wznosi się zamek Rihemberk, znany również jako Grad Branik. Rihemberk to doskonale zachowany średniowieczny zamek w pobliżu  miejscowości Nova Gorica. Pierwszy raz sam zamek został wymieniony w pod koniec XII wieku jako lenno rodziny Rihemberk.

Do zamku może wejść każdy - brak opłat za wejście, obiekt nie jest restaurowany, ale jego stan jest naprawę dobry, jak na zamek z tak długą historią. Stoi sobie dumnie na wzgórzu i robi naprawdę niezłe wrażenie ;-)

A teraz szybki wypad do Włoch : 

Małe miasteczko Muggia - na przedmieściach Triestu, jedyna włoska miejscowość na półwyspie Istria. Zachęceni kilkoma opisami w internecie odwiedziliśmy to miejsce "rzut beretem" od granicy ze Słowenią.

Nad miasteczkiem króluje zamek z XIV wieku, forteca wzniesiona przez patriarchę Marquado w celu kontroli obywateli. W 1991 roku obiekt został kupiony przez prywatnych właścicieli, z zamiarem przywrócenia mu dawnej świetności - obecnie faktycznie prowadzone są prace remontowe.

Klimat całodziennej siesty "czuć" w całym miasteczku. Nikt się tu się chyba nie spieszy ;-)