Podróż Królewska Kopenhaga - Spacer po historycznym centrum



Kopenhaga była naszym przystankiem w drodze na Grenlandię, a ponieważ zarówno lecąc na tę wyspę jak i wracając z niej musieliśmy spędzić tu noc i niemal cały dzień, wykorzystaliśmy ten czas na pobieżne zapoznanie się ze stolicą, a zarazem największym miastem Danii.

Kopenhaga leży na wschodnim wybrzeżu wyspy Zelandia oraz częściowo na wyspie Amager. Od 2000 roku jest połączona mostem ze szwedzkim Malmö. Obecnie zamieszkuje ją ok. 520 tys. osób, a cały zespół miejski liczy ok. 1,2 mln mieszkańców.

W czasach wikingów istniało tutaj targowisko, ale miasto założył dopiero w 1167 roku biskup Roskilde Absalon, który otrzymał tę część Zelandii z nadania króla Waldemara I w połowie XII wieku. Z inicjatywy Absalona wzniesiono gród warowny Slotsholmen, położony na wyspie naprzeciw niewielkiej osady rybackiej zwanej Havn (port). W 1191 roku Absalon przekazał Kopenhagę na własność biskupom Roskilde. W "Księdze Ziemskiej" króla Waldemara I (Kong Valdemars Jordebog) z 1231 roku nazwana została ona Kiopmanhafn (kupiecki port).

Miejsce założenia Kopenhagi nie było przypadkowe. Leżało bowiem w połowie drogi pomiędzy ważnymi ośrodkami władzy królewskiej w Danii - Roskilde i Lundem, a także było miejscem krzyżowania się szlaków handlowych: lądowego z Zelandii do Skanii i morskiego, z Bałtyku na Morze Północne. Strategiczna rola tego miejsca miała znaczenie pierwszoplanowe dla Absalona przy podjęciu decyzji o założeniu miasta właśnie w tym miejscu. Wokół grodu warownego wyrosło z czasem średniowieczne miasto, które w 1209 roku otrzymało kościół NMP, dzisiejszą katedrę. W 1254 roku Kopenhaga otrzymała prawa miejskie. Korzystnie usytuowany port i rozwijający się ruch handlowy poprzez Sund były ważnymi czynnikami wpływającymi na rozwój Kopenhagi, która już w XIII wieku była dobrze zorganizowanym ośrodkiem handlowym. Największym zagrożeniem dla Kopenhagi była silna hanzeatycka Lubeka, która nie zamierzała tolerować konkurencji. W XIV wieku miasto przeżyło kilka najazdów floty z Lubeki, a w latach 1368-1369 zostało zniszczone przez siły Hanzy. Miasto było przedmiotem rozgrywek między biskupem, królem i Hanzą, ale przez większą część średniowiecza pozostało we władaniu biskupów z Roskilde. Podczas walk o panowanie nad Kopenhagą między królem Krzysztofem I i biskupem Roskilde Jakobem Erlandsenem miasto zostało spalone i obrabowane w 1259 roku. Średniowieczna Kopenhaga posiadała 4 kościoły i kilka klasztorów, które dominowały w panoramie miasta. Część Kopenhagi, rozciągająca się wokół katedry i założonego w 1479 roku uniwersytetu, była centrum władzy biskupiej. Siedliskiem władzy świeckiej był wzniesiony na ruinach biskupiego Slotsholmen, nowy zamek, w którym od 1420 roku rezydował król Eryk Pomorski (w 1416 roku król odebrał miasto biskupowi Roskilde). Król nadał Kopenhadze w 1422 roku przywileje handlowe i wspierał gospodarczy rozwój miasta.

W 1443 roku Kopenhaga stała się de facto stolicą kraju. Od tego czasu datuje się szybki wzrost jej znaczenia. W latach 1445-1767 Kopenhaga była miastem koronacyjnym królów Danii. Reformacja w 1536 roku zakończyła rozgrywki między biskupami Roskilde i królami Danii o Kopenhagę, pozostawiając miasto w ręku tych ostatnich.

Dania w tamtych czasach była mocarstwem regionalnym w Skandynawii. Chrystian IV pragnął więc nadać swojej stolicy odpowiedni wygląd. Jego panowanie przyniosło Kopenhadze wielką rozbudowę, a miasto zostało ozdobione wieloma wspaniałymi budynkami, które istnieją do dzisiaj i często są uważane za symbole duńskiej stolicy (zamek Rosenborg, kościół św. Trójcy z Okrągłą Wieżą, budynek Giełdy, dzielnica mieszkalną Nyboder i wiele innych). Rosła też liczba mieszkańców. Fortyfikacje miejskie wzniesione za panowania Chrystiana IV zdały w pełni egzamin podczas oblężenia miasta przez Szwedów w latach 1658-1660, którzy miasta nie zdobyli. W czasach monarchii absolutnej Fryderyk III kontynuował politykę umacniania Kopenhagi jako twierdzy, szczególnie w obliczu zagrożenia szwedzkiego, po tym jak Dania utraciła Skanię i z miasta położonego w centrum kraju stała się nagle miastem na jego rubieżach. W jego czasach wzniesiono Kastellet, twierdzę obronną położoną na północ od centrum Kopenhagi. Podczas wielkiej wojny północnej, latem 1700 roku, Kopenhaga przeżyła ponowne oblężenie, tym razem połączonych sił angielsko-holendersko-szwedzkich. Flota tych krajów dokonała bombardowania miasta, które jednak nie wyrządziło większych strat. Następną plagą, jaka nawiedziła duńską stolicę, była epidemia dżumy w 1711 roku. Zmarła wtedy 1/3 mieszkańców.

Za panowania Chrystiana V wzniesiono nowy plac pomiędzy starym miastem i nową Kopenhagą - Kongens Nytorv, z konnym pomnikiem króla, co miało być wyrazem potęgi monarchii absolutnej. W październiku 1728 roku doszło do wielkiego pożaru miasta. Spłonęło 1670 domów i przepadły tysiące skarbów kultury. Odbudowa nadała miastu inny charakter: większość domów odbudowano według ówcześnie panujących prądów w architekturze, a do Kopenhagi zawitał barok. W 1794 roku, po kolejnym wielkim pożarze Zamku Królewskiego Christiansborg, rodzina królewska przeniosła się do Amalienborga, który dotychczas pełnił rolę rezydencji podmiejskiej. W 1795 roku stare miasto ponownie strawił pożar. W 1801 roku na redzie portu kopenhaskiego doszło do bitwy morskiej floty duńskiej z brytyjską. Pokonani Duńczycy zmuszeni zostali do rezygnacji z polityki neutralności. Brytyjska flota wróciła w 1807 roku, po tym jak Dania stanęła po stronie Napoleona. Doszło wtedy do pierwszego w historii terrorystycznego bombardowania dzielnic zamieszkanych przez ludność cywilną. Kopenhaga została obrócona w gruzy, a flota duńska stacjonująca w porcie skonfiskowana przez Anglików.

Okres po zakończeniu wojen napoleońskich to czasy stagnacji i - paradoksalnie - niezwykłego rozkwitu kulturalnego Kopenhagi. Nigdy dotąd nie działało tutaj tylu wybitnych pisarzy, filozofów, rzeźbiarzy i malarzy. Prężnie rozwijały się również środowiska studenckie, dając początek odrodzeniu narodowemu i demokratyzacji. Na tej fali w 1848 roku doszło do demonstracji przed zamkiem Christiansborg, której uczestnicy domagali się wprowadzenia konstytucji. Została ona przyjęta w roku następnym, a Christiansborg stał się siedzibą duńskiego parlamentu, Folketingu. II połowa XIX wieku była okresem rozrostu terytorialnego Kopenhagi, jej urbanizacji i industrializacji. Wraz z tymi przemianami zaczęła gwałtownie wzrastać liczba ludności, spowodowana - między innymi - napływem siły roboczej do miasta. Od 1857 roku miasto było oświetlane za pomocą latarni gazowych, od 1859 roku miało nowoczesne wodociągi, od 1860 roku kanalizację, od 1863 roku tramwaje konne (elektryczne od 1894 roku), od 1878 telefony, a od 1892 elektryczność. 

W 1911 roku Kopenhaga otrzymała nowoczesny dworzec kolejowy, który zastąpił poprzedni. Miasto zostało również ozdobione wieloma interesującymi budynkami publicznymi. W latach 1891-1894 wybudowano nowy port. Na początku XX wieku doszło do powiększenia obszaru miasta poprzez przyłączenie sąsiednich miejscowości, należących obecnie do tzw. Wielkiej Kopenhagi. W latach międzywojennych Kopenhaga nadal była rozbudowywana. W roku 1934 miasto i aglomeracja kopenhaska otrzymały kolej podmiejską. W roku 1940 Wielka Kopenhaga osiągnęła milion mieszkańców. Port kopenhaski nie tylko utrzymał rolę ważnego portu handlowego, ale odgrywał również istotną rolę w ruchu turystycznym. W latach 30. XX wieku był przystankiem Linii Gdynia-Ameryka. W latach 1940-1945 miasto znalazło się pod okupacją niemiecką. Od 1943 roku było centrum ruchu oporu i miejscem wielu akcji sabotażowych. W maju 1945 roku zostało wyzwolone przez duński ruch oporu i wojska brytyjskie. Lata powojenne przyniosły braki na rynku mieszkaniowym, co stało się powodem budowy nowych dzielnic mieszkaniowych w latach 50. i 60. XX wieku.

Zapraszam na spacer po północnej części historycznego centrum Kopenhagi.

  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga
  • Kopenhaga