Norweskie trolle: Musicie coś o nich wiedzieć… Przede wszystkim są wredne! Doświadczyliśmy tego na własnej skórze (dosłownie) podczas jednej z naszych wizyt w Norwegii. Te złośliwe istoty potrafią na przykład zesłać deszcz w najgorszym momencie lub w ważnym dniu, w którym szczególnie przydałaby się piękna pogoda. Tak właśnie stało się podczas tegorocznego Święta Konstytucji obchodzonego 17 maja. Właśnie tego wyjątkowego dnia postanowiliśmy zawitać w Norwegii...
Pomysł zobaczenia na żywo jak Norwegowie obchodzą swoje święto był już od dawna na naszej liście „must see”, ale jak dotąd nie udawało nam się znaleźć atrakcyjnego przelotu w tym terminie. Wprawdzie myśleliśmy o takim wyjeździe raczej w odniesieniu do Oslo lub Bergen, ale wizyta w Stavanger również wydała nam się dobrą okazją do zrealizowania tego planu. Niestety ceny biletów zahaczających o norweskie święto narodowe były nieco wysokie i wszystko wskazywało na to, że odłożymy ten pomysł na rok następny, ale... nasze linie lotnicze (niskobudżetowe, a jakże!) odwołały lot oferując nam możliwość zmiany dat wylotu i powrotu bez dodatkowych kosztów. Rozwiązanie wydało się proste i oczywiste – poprosiliśmy miłą panią na infolinii o zmianę daty wylotu na 17 maja. Zadowoleni z naszej przebiegłości, cieszyliśmy się, że nie ma tego złego co by na dobre nie wyszło.
O poranku lądujemy na lotnisku Stavanger Airport Sola pełni obaw co do naszych planów na kolejne dni. Byliśmy świadomi, że prognoza pogody na ten dzień nie nastraja optymistycznie, ale mimo wszystko liczyliśmy na odrobinę szczęścia. Niestety wita nas ulewa, silny wiatr i ogólnie mniejsza niż się spodziewaliśmy temperatura powietrza. Nasza nadzieja na ciekawy fotograficzny reportaż ze święta trochę przygasa. Wyposażeni w parasol i kurtki przeciwdeszczowe postanawiamy jednak, że zesłana przez wredne trolle aura nas nie złamie i pełni lekko wymuszonego optymizmu ruszamy w kierunku miasta.
W centrum Stavanger część ulic okazuje się już zamknięta dla ruchu z uwagi na mające się wkrótce rozpocząć pochody. Mijając kolejne, jeszcze puste ulice w okolicach centrum miasta spostrzegamy pierwsze grupki osób ubrane w odświętne, jak również narodowe stroje (zwane bunad) i podążające podobnie jak my w kierunku centrum. Mokry od deszczu główny plac nad portem (Torget) stopniowo zapełnia się obserwatorami. Schowani pod parasolem, niecierpliwie wyczekujemy rozpoczęcia imprezy.
Z planu dnia, z którym zapoznaliśmy się na stronie internetowej wynika, że w sumie przez ulice miasta przejdą trzy różne parady: Barnetoget czyli parada dzieci (od najmłodszych do najstarszych), Russtoget związana ze studenckim świętem Russ oraz Folketoget, czyli przemarsz dla wszystkich mający najbardziej luźny charakter.
Około dziewiątej na jednej z ulic dostrzegamy pierwsze grupki dzieciaków. Na czele pochodu widać sztandar danej szkoły oraz kolorowy transparent z numerem klasy. Norweskie dzieci ubrane odświętnie maszerują dzierżąc w rękach flagi. Stroje narodowe mają setki różnych odmian, a święto narodowe jest wspaniałą okazją do podziwiania ubrań z różnych regionów i miast Norwegii. Efekt wizualny trochę psują niestety wszechobecne parasole i płaszcze przeciwdeszczowe, ale i tak entuzjazm jaki towarzyszy dzieciom i publiczności sprawia, że całość wygląda uroczo. Między przemarszem kolejnych grup niektórzy uczniowie organizują małe występy muzyczne, taneczne czy sportowe.
Święto narodowe jest również dniem, w którym uczniowie ostatniej klasy szkoły średniej obchodzą koniec 13-letniej nauki. Wielka zabawa, która rozpoczyna się pod koniec kwietnia, zwana jest Świętem Russ i wywodzi się z Dani. Impreza trwa przez kilka tygodni aż do kulminacyjnego 17 maja. Uczestnicy chodzą ubrani w strój Russ, czyli obszerne ogrodniczki albo kombinezon zazwyczaj w kolorze granatowym lub czerwonym. Często do ubrania przypinają (lub zawieszają) norweską flagę.
Na czas przemarszu studentów świętujących Russ idziemy się ogrzać na chwilę do naszych gospodarzy, u których wynajęliśmy skromną kwaterę nieopodal centrum miasta. Jesteśmy tak przemarznięci, że ponowne wyjście na zewnątrz okazuje się trudną decyzją, ale nie możemy odmówić sobie udziału w dalszej części obchodów.Pozostałością po studenckim pochodzie są leżące na ulicach wizytówki (russekort) w norweskich barwach. Wizytówki Russ są rozdawane każdemu, kto o to prosi. Zazwyczaj zawierają one fikcyjne dane właściciela - zdjęcie, dane kontaktowe oraz slogan będący żartem. Posiadanie dużej kolekcji kart jest wyznacznikiem popularności - zwłaszcza kart od płci przeciwnej ;)
Ostatnim i największym przemarszem jest tzw. Folketog, który ma charakter najbardziej luźny i zabawny. Uczestniczą w nim rozmaite firmy i organizacje (np. Czerwony Krzyż, harcerze, strażacy), kluby sportowe, zespoły muzyczne. Razem z innymi widzami zajmujemy miejsce przy jednej z ulic po której szli będą uczestnicy tego pochodu „różności”. Tym razem nie jest to tylko marsz, gdyż wiele osób porusza się na deskorolkach, biegówkach, rowerach, rolkach. Stroje również są rozmaite – narodowe, eleganckie, sportowe, zwariowane, zabawne.Palce nam powoli przymarzają do aparatu, ale usilnie staramy się uwiecznić bardziej oryginalne grupy i jednostki. Niektórzy z obserwatorów pochodu wysyłają w kierunku tłumu komentarze, inni (w szczególności studenci, którzy w przerwie zdążyli już „wypić za” Russ) żartują, zaczepiają osoby biorące udział w paradzie, jak również wybiegają na ulicę przyłączając się na chwilę do innych uczestników. Wszystko to jednak w przyjaznej, a jednocześnie bezpiecznej atmosferze.
Pozytywnie zaskoczyło mnie nie tylko zaangażowanie i nastawienie Norwegów do swojego święta, które z zasady jest mało militarne, wolne od powagi i bardzo wesołe. Zdziwiła mnie również mała ilość wszelkich środków zwiększających bezpieczeństwo – zaledwie niewielka ilość policji. Nie wiem, co działo się na mieście późniejszym wieczorem, bo jedyne o czym wówczas marzyliśmy to ciepła kąpiel i sen, ale dzień później nie było widać śladów wandalizmu czy imprezowania.
Uczestniczenie w obchodach 17 maja mimo mało sprzyjającej aury dało nam obraz tego, jak wygląda ten wyjątkowy dla Norwegów dzień. Z pewnością warto zobaczyć i poczuć panującą wówczas atmosferę. Gdy ponownie nadarzy się okazja zobaczenia najważniejszego norweskiego święta mam nadzieję na wizytę w stolicy i na większą przychylność norweskich trolli.
