Podróż Moje Podlasie (2) - W Lubartowie



"Dziadek mój był spod Katowic.
On Beniamin był Horowitz.
Matka była z Tyszkiewiczów,
a ja Rafał z Rożkiewiczów,
a ja Rafał z Rożkiewiczów.
Za Lublinem, za Rzeszowem,
w mieście zwanym Lubartowem
mej młodości płynął raj.
W Lubartowie piękny kraj,
w Lubartowie piękny kraj...
"

Starsi Kolumberowicze z pewnością pamiętają ten pastisz żydowskiej piosenki o dawnym Lubartowie, wykonywany w latach 70. przez Andrzeja Rosiewicza, w którym opowiada on o barwnym życiu lubartowskich handełesów (http://www.youtube.com/watch?v=IrqFoGSR_2w). Tyle, że tego Lubartowa już dawno nie ma. Bohaterowie piosenki z pewnością podzielili tragiczny los swoich braci w obozach Bełżca, Sobiboru, Majdanka czy Auschwitz. Dzisiejszy Lubartów, to miasto na wskroś współczesne, aczkolwiek ślady przeszłości można odnaleźć w wielu jego zabytkach.

Historycznie, miasto należy do Ziemi Lubelskiej, będącej częścią dawnej Małopolski. Zostało założone w roku 1543 przez Piotra Firleja - kasztelana chełmskiego, starostę lubelskiego, radomskiego i kazimierskiego, kasztelana bieckiego i wiślickiego, a następnie wojewodę lubelskiego i ruskiego. Od jego herbu - Lewart miasto otrzymało nazwę Lewartów. Do szybkiego rozwoju Lewartowa przyczyniły się rządy syna założyciela, Mikołaja Firleja. Sprowadził on rzemieślników z Francji, Niemiec i Holandii. Pod koniec XVI wieku Lewartów był znaczącym ośrodkiem reformacji w ówczesnej Rzeczypospolitej. Tutejsze gimnazjum ariańskie zasłynęło w całym kraju. W późniejszych latach miasto wielokrotnie zmieniało właścicieli. Na początku XVIII wieku zostali nimi Sanguszkowie. Wybudowano wówczas dwa barokowe kościoły, kamienice i przebudowano pałac. W 1744 roku, na prośbę Pawła Sanguszki król August III Sas wydał zgodę na zmianę nazwy miasta na Lubartów. W I połowie następnego stulecia Lubartów padł ofiarą trzech wielkich pożarów. W roku 1866 miasto awansowało do rangi stolicy powiatu.

Przed II wojną światową ponad 50% ludności Lubartowa stanowili Żydzi, a tutejsza gmina żydowska istniała już od zarania miasta - od XVI wieku. W mieście były dwa cmentarze żydowskie oraz synagoga. Do dziś zachowały się pozostałości nowszego cmentarza, datującego się z drugiej dekady XIX wieku. Zagładę ludności żydowskiej przyniosły lata okupacji hitlerowskiej, większość lubartowskich Żydów trafiła po 1942 roku do obozów zagłady. Samo miasto, w okresie okupacji było jednym z najbardziej znanych ośrodków oporu na Lubelszczyźnie.

Po wojnie w Lubartowie powstało szereg nowych zakładów przemysłowych, m. innymi Zakłady Wytwórcze Magnetofonów "Unitra-Lubartów", zbudowano nowe osiedla mieszkaniowe i dokonano wielu inwestycji w infrastrukturę miasta.

W czasie krótkiego pobytu w Lubartowie zwiedziliśmy najważniejsze zabytki miasta: późnobarokową, XVIII-wieczną bazylikę św. Anny, kościół św. Wawrzyńca przy klasztorze oo. Kapucynów (oba autorstwa Pawła Antoniego Fontany) oraz park pałacowy i pałac Sanguszków i Lubomirskich.

  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów
  • Lubartów