Nie jest to podróż a raczej fotograficzne wspomnienie różnych podróży. Nie jest to też relacja z Air Show bo tych znajdziecie na Kolumberze i na mojej stronie kilka. Jak jednak przedstawić komuś kto nigdy nie był na pokazach lotniczych, czym one są? Chyba najlepiej pokazać to co najlepsze z różnych pokazów. A zawsze największe wrażenie robią akrobacje: te szybkie na odrzutowcach i te wolne na szybowcach. Pewnego rodzaju wolność zaklęta jest w powietrzu...

Wyczyny tych podniebnych śmiałków obserwowałem na kilkudziesięciu pokazach, jednak przedstawione lokalizację nie są miejscami pokazów ale „matecznikiem” danego zespołu/solisty. Wszak każdy ptak ma swoje gniazdo. Ponieważ zdjęcia siła rzeczy są zamrożeniem chwili, zaś pokazy ze swej istoty są dynamiczne pozwoliłem sobie do każdej grypy dodać filmik ilustrujący jej wyczyny w powietrzu(zaczerpnięte z tuby rzecz jasna). 

Co zaś robi świr lotniczy jak w przerwach między robieniem zdjęć na pokazach? Rzecz jasna pakuje się do kabiny jeżeli tylko jest okazja, albo blokuje kola jak okazji nie ma.  

  • Między palnikami 29-tego z 1 ELT w Mińsku Mazowieckim
  • Przed kolami pierwszej TUtki RP z 36 SPLT
  • W kabinie Iskry ZA "Biało-Czerwone Iskry" z 1 OSL
  • W Kabinie AN 26 z 13 ELT z Krakowa
  • W kabinie Jaka 40 z 36 SPLT

Naszą lotniczą podróż po akrobacji trudno rozpocząć inaczej niż od naszych narodowych akrobatów. Korzenie zespołu „Iskry” sięgają 1969 roku, kiedy to w ówczesnym 60  Lotniczym Pułku Szkolnym im. Żwirki i W obchodów Święta Lotnictwa Polskiego ry powstał zespół akrobacji łatający na nowo wprowadzonym samolocie szkolnym: PZL TS 11 Iskra. Początkowo zespól latający w składzie 4 maszyn nosił nazwę „Rombik”. Pierwszy znaczący występ miał miejsce w Dęblinie - 17 sierpnia 1971 z okazji obchodów Święta Lotnictwa Polskiego. Jednak dopiero w 1991 roku samoloty uzyskały obecne, atrakcyjne malowanie oraz nazwę:  „Zespół Akrobacyjny Iskry”. Wtedy też skład zespołu został powiększony do 7 maszyn i zadebiutował on na dużej, międzynarodowej imprezie lotniczej: Międzynarodowym Air Show 1991 w Poznaniu. Udany występ zapoczątkował serię pokazów na różnych krajowych i zagranicznych imprezach, z których piloci Iskier nie raz obok uznania publiczności przywozili wyróżnienia dla najlepszego zespołu. W 2000 roku zespól przeniesiono z Radomia do Dęblina, co związane było m in. z reorganizacja szkolenia lotniczego. W Dęblinie zmieniono nie tylko nazwę zespołu (odtąd: Biało-Czerwone Iskry) ale zmienił się także skład grupy (teraz tworzyli ja piloci z Dęblina) oraz logo. Obecnie zespól lata na nieco zmodernizowanych Iskrach w składzie 4-7 maszyn. Piloci tworzący zespól na co dzień są instruktorami szkolenia lotniczego w Szkole Orląt. Od siebie mogę dodać, że są bardzo sympatyczni, skromni i obdarzeni sporym poczuciem humoru (tekst: „Czy sekta zeszła z pasa bo chciałbym lądować” do dziś jest anegdotą powtarzana przez spotterów). Mimo kilkukrotnych gróźb rozwiązania zespołu (oszczędności budżetowe MON) na szczęście zespół dalej występuje i zachwyca kunsztem pilotażu. Strona zespołu

  • Godło zespołu
  • W kabinie
  • Bez osłony
  • Piloci do maszyn
  • Próba silnika
  • Kołowanie
  • Na start
  • Trzymajcie kciuki
  • Startujemy
  • Rozejście
  • Latamy na 5
  • Prowadzący na plecach
  • Solista
  • Mijanka
  • Oblot po remoncie
  • Kosiak
  • Z flagą
  • Do pętli
  • Do lądowania
  • Po locie
  • Nalot
  • Publika patrzy?
  • Siadamy
  • Na ziemi
  • Było super
  • Atrybut
  • Oczekiwanie
  • świat do góry nogami
  • Gęsiego
  • Z boku
  • Na koniec pokazów
Zespół "ORLIK" powstał na mocy rozkazu komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie z dnia 1 stycznia 1998 r. Podobnie jak w przypadku Iskier, nazwę zespól zawdzięcza typowi samolotu na którym lata: w tym wypadku PZL 130 Orlik. Samoloty zespołu nie wyróżniają się jednak specjalnym malowaniem, ale tak jak w przypadku poprzednika zespól tworzą piloci instruktorzy, na co dzień szkolący podchorążych. Zespól od początku swego istnienia związany był z Radomiem, chociaż przez pewien okres samoloty stacjonował w Dęblinie. Debiut zespołu, latającego wtedy na 5 samolotach nastąpił na prestiżowych pokazach International Air Tattoo - w Fairford w Anglii w 1998 roku. Od tamtego zespół jest gościem na licznym krajowych i zagranicznych pokazach, skąd nie raz już piloci wywozili wyróżnienia dla najlepszego zespołu akrobacyjnego. Od 2001 roku zespól lata w składzie 7 maszyn a pokaz uatrakcyjniają smugacze. Dwa lata później grupa zostaje powiększona do 9 samolotów, stając się tym samym najliczniejszym zespołem akrobacyjnym w Polsce. Kryzys i szukanie oszczędności sprawił że w 2006 roku działalność zespołu została zawieszona. Rok później zespół wznowił działalność, ale jego skład zmniejszył się o 2 samoloty. Strona zespołu
  • Pozdrowienia publiki
  • Po starcie
  • Łabędź
  • Z pętli
  • Mijanka 6 na 1
  • Taflą
  • Od frontu
  • Z boku
  • Do przewrotu
  • Solista i dym
  • Prowadzący w locie plecowym
  • Nowa wersja z Orlikami TC 2
  • Mijanka jordańska
  • Mijanka jordańska 2
  • Palma na koniec
  • Kołowanie po locie
To chyba najsłynniejszy zespól akrobacji lotniczej powstał w 1965 roku. Chociaż oficjalna nazwa zespołu brzmi : Royal Air Force Aerobatic Team, to jednak na całym świecie znani są pod nazwa Red Arrows, nawiązującą do charakterystycznego, czerwonego malowania samolotów. Od początku powstania zespół latał tylko na samolotach brytyjskich, obecnie są to samoloty szkolne Hawk (od 1980 roku). Jest to jedna z nielicznych grup zawodowych (piloci latający w Red Arrows zajmują się tylko tym) a w jej utrzymaniu partycypuje przemysł brytyjski. W sezonie piloci zespołu dają nawet 2-3 pokazy dziennie, natomiast zimowe miesiące zespół przeznacza na treningi (część z nich z uwagi na lepszą pogodę zimą odbywa się na Cyprze). Zespól lata na 9 samolotach, przy czym piloci latający w Red Arrows podlegają rotacji (co roku odchodzi trzech a na ich miejsce przeszkala się trzech nowych). W efekcie kariera pilota w zespole trwa trzy lata, potem wraca on do jednostki bojowej. Od lat pokazy Red Arrows uznawane są za perfekcyjne i obserwowane przez tysiące miłośników lotnictwa. Jakikolwiek opis nie odda tych wrażeń, to trzeba po prostu zobaczyć. Strona zespołu
  • Na start
  • Przelot nad publiką
  • Zadymione
  • Diament
  • Strzała
  • Czerwone na białym
  • Zadymili
  • Rozejście 1
  • Rozejście 2
  • Przelot przez formację
  • Redsi
  • Mijanki 1
  • Mijanki 2
  • Mijanki 3
  • Mijanki 4
  • Mijanki 5
  • Strzały na pasie
  • Hallo
Grupa niemniej słynna i utytułowana niż Brytyjczycy. Jej korzenie sięgają 1931 roku, a obecną nazwę zespół nosi od 1953 roku. Francuzi latają na 8 samolotach Alpha Jet (od 1981 roku), a piloci są rekrutowani z jednostek bojowych, po wylataniu minimum 1500 godzin. Zespół w pelni zawodowy, znany z licznych występów we Francji, Europie i na całym świecie. W Polsce gościli kilkukrotnie, zawsze wzbudzając zachwyt publiczności. Strona zespołu
  • Finałowe rozejście
  • Lider po meblach
  • Ósemka
  • Z dymem
  • Ciasny szyk
Szwajcarzy słyną z precyzji, z lataniem w ich wykonaniu nie może być wiec inaczej. Dowodzi tego Zespół Akrobacyjny Szwajcarskich Sił Powietrznych znany pod nazwą Patrouille Suisse. Chociaż nazwa nawiąuje do nie mniej sławnej grupy francuskiej, to jednak szwajcarzy latają zupełnie inaczej. Formacja występuje w składzie sześciu maszyn, słynie zaś z figur wykonywanych w bardzo ciasnym szyku. Zespół powstał  w sierpniu 1984 roku, a od 1994 roku używa lekkich samolotów myśliwskich Northrop F 5E Tiger II. Jest to zatem jedyny europejski zespół latający na rasowych (chociaż już nie najnowocześniejszych) pełnokrwistych naddźwiękowych samolotach myśliwskich!  Strona zespołu
  • Patrouille Suisse na płaszczyźnie
  • Szwajcar pozdrawia publikę
  • Start drugiej trójki
  • Patrouille Suisse grupowo
  • Patrouille Suisse i minimalne odległości
  • Patrouille Suisse w piątkę
  • Northrop F 5E Tiger II  i solista Patrouille Suisse
  • Odejście pary
  • Patrouille Suisse czwórką
  • Czwórka w słońcu
  • Patrouille Suisse ciasny szyk początek
  • Patrouille Suisse ciasny szyk kontynuacja
  • Patrouille Suisse ciasny szyk rozformowanie
  • Patrouille Suisse czwórka od spodu
  • Para synchronicznie
  • Lądowanie w panningu
  • Kołowanie po locie
  • Kołowanie po pokazie
  • Finałowe rozejscie z flarami
  • Patrouille suisse trening
To jedyny cywilny zespól akrobacyjny latający na samolotach odrzutowych. Grupa powstała w 2003 roku i latała wtedy na 4 samolotach L 39S Albatros. Rok później skład grupy powiększył się o 2 samoloty a od 2008 roku Breitling lata w ugrupowaniu 7 samolotów.  rzecz jasna nie byłoby to możliwe bez bogatego sponsora, jakim jest obecnie Breitling. Liderem zespołu jest Jacques Bothelin, który wylatał ponad 10 000 godzin. Większość pilotów zespołu to byli piloci wojskowi, często latający w wojskowych zespołach akrobacyjnych (najczęściej Patrouille de France). Co ciekawe początki tego zespołu akrobacyjnego sięgają 1980 roku, kiedy to sponsorem było Martini a zespól tworzyły 3 samoloty Marchetti SF260s. Późniejszymi sponsorami zespołu były m in firmy: Ecco,  Adia (Adecco) czy też Apache Aviation. Wraz ze zmianami sponsorów zmieniała się także nazwa zespołu a niekiedy i typ samolotów i tak od 2002 zespól lata na czeskich odrzutowcach L 39 albatros. Strona zespołu
  • Trzymajcie kciuki
  • Tafla
  • Jak po sznurku
  • Mijanka
  • Beczki wokół formacji
  • 7 zegarków na niebie
  • Mijanka 1
  • Mijanka 2
  • Solista bokiem
  • Skrzydło w skrzydło
  • Solista w locie plecowym
  • Finałowe rozejście
  • Kołowanie
Zespół akrobacyjny Włoskich Sił Powietrznych oficjalnie znany jako 313° Gruppo Addestramento Acrobatico Pattuglia Acrobatica Nazionale (PAN) Frecce Tricolori. Początki zespołu sięgają 1961 roku, chociaż grupa jest spadkobierca różnych włoskich zespołów akrobacyjnych łatających od końca lat 20-tych XX wieku. Zespól latał na różnych samolotach, ale od 1982 roku są to włoskie odrzutowce Aermacchi MB-339PAN. Współcześnie w pokazach bierze udział 9 samolotów (plus 1 jako solista). Grupa słynie z perfekcyjnej i bardzo widowiskowej akrobacji, jest gościem na wielu pokazach lotniczych. Niestety w dziejach grupy doszło do tragicznego wypadku: 28 sierpnia 1988 roku na pokazach w Ramstein w Niemczech w trakcie wykonywania jednej z figur na małej wysokości zderzyły się 3 samoloty. W efekcie ponad 70 osób straciło życie a dziesiątki innych odniosło rany na skutek działania odłamków i palącego się paliwa lotniczego. Od tamtej pory znacznie zaostrzono przepisy obowiązujące na pokazach lotniczych (m in. zakaz wlatywania nad publiczność, znacznie większa strefa bezpieczeństwa i minimalna wysokość pokazu). Zespól lata bardzo widowiskowo, niestety za czasów ich występu w Polsce nie miałem jeszcze dobrego aparatu. Prezentowane tu zdjęcia pochodzą z ich międzylądowania w Warszawie, gdy lecieli na pokazy MAKS do Moskwy. Na szczęście ostatnio uzupełniłem o ich występ w Radomiu Strona zespołu
  • Nad Okęciem
  • Nad Okęciem - rozejście do lądowania
  • Lądowanie
  • Tankowanie na płycie
  • Start na Moskwę
  • Start na Moskwę 2
  • Finałowy przelot
  • Dziewiatka w formacji
  • Delta
  • Mijanka od kuchni
  • Czwórka
Zespól akrobacyjny fińskich sił powietrznych Midnight Hawks kontynuuje tradycje różnych fińskich grup akrobacyjnych (tych formalnych i tych mniej) latających jeszcze przed wojną. Chociaż oficjalną nazwę  zespół otrzymał dopiero w 1997 roku, już od początku lat 90-tych grupa wykonywała akrobacje na czterech samolotach szkolnych Hawk 51. Podobnie jak w przypadku naszych zespołów akrobacyjnych, piloci latający w zespole są na co dzień pilotami instruktorami kształcącymi podchorążych w szkole lotniczej. Podobnie samoloty, które na co dzień służą do szkolenia, nie maja specjalnego, pokazowego malowania. Na czas pokazów samoloty zyskują jednak duże, żółte cyfry naklejane na statecznikach pionowych. Jako podkład muzyczny w czasie występu towarzysza im zazwyczaj utwory fińskich zespołów takich jak Apocalyptica czy teżNightwish. Zespół występuje głównie w Finlandii, dając przy okazji co roku jeden zagraniczny pokaz. Tym większym wyróżnieniem był więc ich występ podczas Air Show w Radomiu w 2009 roku. Strona zespołu
  • Przed polską publicznością
  • Po starcie
  • Blisko siebie
  • Nalot
  • Prawie o północy
  • Pisanie po niebie
  • Po linijce
  • Bliźniacy
  • Kołowanie
To jedyny w Europie a prawdopodobnie także i na świecie zespół akrobacyjny latający na szybowcach, w tym wypadku są to cztery szybowce Let L -13 Blanik. Zespól powstał w 1981 roku, jednak początkowo latał tylko na lokalnych pokazach w ówczesnej Czechosłowacji. Zmiany ustrojowe i otwarcie granic sprawiło, że piloci z Ocova stali się znani w całej europie, a majestatyczny pokaz na szybowcach sprawia niesamowite wrażenie.  Piloci latający w zespole to amatorzy, na co dzień wykonujący różne zawody (lekarz ortopeda, mechanik samochodowy, mechanik oraz maszynista) łączy ich jednak wielka lotnicza pasja. Na co dzień piloci trenują w aeroklubie w miejscowości  Očova, a region ten jest znany z hodowli owiec i produkcji serów. Nic dziwnego, ze zespól nazywa się Očovskí Bačovia, czyli Bacowie z Očova. Strona aeroklubu
  • W kręgu
  • Wyjście z kręgu
  • Formacja
  • Blisko siebie
  • Rozejście do ladowania
  • Przelot

Tradycje grupowego latania śmigłowcami bojowymi na pokazach sięgają lat 90-tych, kiedy to swój kunszt pilotażu grupowego prezentowali piloci z 56 PŚB z Inowrocławia. Powietrzny balet na 4 śmigłowcach MI 24 w wykonaniu pilotów z Inowrocławia stał się wtedy kulminacyjnym punktem wielu imprez lotniczych. Z czasem niesformalizowana grupa rozpadła się, część pilotów odeszło do cywila. Jednak tradycja grupowych lotów pokazowych na Mi 24 nie umarła, przejęli ja za to piloci z 49 PŚB z Pruszcza Gdańskiego. Piloci z Pruszcza zadebiutowali na pokazach w Radomiu w 2000 roku, a z czasem niesformalizowana grupa przyjęła nazwę Skorpion. Piloci prezentowali się na wielu krajowych imprezach, jednak w ostatnich latach działalność zespołu została zawieszona (m in. piloci z zespołu brali i biorą udział w misjach w Iraku i w Afganistanie). Miejmy nadzieję, że tradycja pokazów na śmigłowcach znów się odrodzi.

  • Portret
  • Ugrupowanie wąż
  • Latający wąż
  • Romb
  • Romb 2
  • Romb 3
  • Dwie pary
  • Krąg śmierci
  • Rozejście
  • W kontrze
Czyli Skrzydła Burzy- to zespół akrobacyjny Chorwackich Sił powietrznych, latający od 2003 roku. Chorwaci występują na 6 doskonałych samolotach Pilatus PC 9. Chociaż w Radomiu występowali bez smugaczy ich występ na długo pozostał w pamięci: przede wszystkim latają niezwykle równo, jak po linijce chciałoby się rzec. Ponadto to jedyna grupa akrobacyjna wykonująca jednoczesny ślizg na ogon 3 samolotów. Skromni, uśmiechnięci i perfekcyjni w powietrzu. Zespół tworzą piloci instruktorzy ze szkoły lotnictwa wojskowego w bazie Zemunik. Strona zespołu
  • Ślizg
  • Kołowanie
  • Mijanka
  • W szyku
  • Szyk lustrzany
Zespól akrobacyjny jordańskich sił powietrznych został utworzony 7 listopada 1976 roku z rozkazu króla Husseina. Początkowo zespól używał 3 samolotów Pitts S-2A Specials, jednak w od 1992 używa 5 samolotów Extra 300L (przy czym w pokazach biorą udział cztery, piaty jest rezerwowy). Zespól znany jest z dynamicznych pokazów a ich popisy podziwiają widzowie na całym świecie. Formalnym właścicielem samolotów są Jordańskie Linie Lotnicze (samoloty noszą cywilne rejestracje), które partycypują w utrzymaniu zespołu. Jednak piloci łatający w zespole to ochotnicy rekrutujący się z jordańskich sił powietrznych. Po przeszkoleniu, pilot lata w zespole 3-4 lata, po czym wraca do macierzystej jednostki lotniczej. Podkład muzyczny stanowi przeważnie muzyka arabska, co dla niewprawnego ucha europejczyka niekiedy stanowi irytujący dodatek. Strona zespołu
  • Sokół przed lotem
  • W szyku
  • Nalot
  • Przewrót
  • Mijanka jordańska
  • Mijanka jordańska 2
  • Mijanka jordańska 3
  • Mijanka
  • Beczki wokół formacji
  • Lot synchroniczny

Pierwsza i jak do tej pory jedyna prywatna grupa akrobacyjna w Polsce powstała w 2000 roku. Od zawsze kojarzeni z samolotami malowanymi na czerwono i dużym logiem żelazny na skrzydłach i kadłubie, a chociaż ten pierwszy sponsor zespołu już dawno nie łoży na jego utrzymanie, to jedna nazwa grupy pozostała bez zmian. Zespół związany z Aeroklubem Ziemi Lubuskiej (a ostatnio także z Aeroklubem Poznańskim) słynnie przede wszystkim z widowiskowych (niekiedy także brawurowych) pokazów które są ozdobą wielu imprez lotniczych oraz z pewnego pasma nieszczęść które prześladuję grupę. Jeżeli chodzi o te pierwsze do historii przeszedł pokaz z 2003 roku z Góraszki, kiedy to trzy samoloty Żelaznych wystartowały spięte czterometrowymi łańcuchami. Samoloty wykonały dwie pętle i lądowanie a łańcuchy pozostały całe: tego numeru przedwojennego zespołu akrobacyjnego Jerzego Bajana nikt do tej pory nie miał odwagi powtórzyć. Była tylko jedna różnica: Trójka Bajana latała wtedy na samolotach  PWS-A, zaś Żelaźni powtórzyli wyczyn na samolotach Zlin.  

Cieniem na karierze grupy położyły się dwa wypadki lotnicze. Do pierwszego doszło 2 czerwca 2003 roku, kiedy to podczas lotu szkoleniowego na samolocie Morava zginęło dwóch członków grupy: Marek Dubkiewicz i Sebastian Chrząszcz. Drugi wypadek miał miejsce 1 września 2007 roku podczas Air Show w Radomiu. Wtedy to w trakcie wykonywania akrobacji zderzyły się Zliny 525 pilotowane przez Lecha Marchelewskiego (lider grupy) oraz Piotra Banachowicza. Obaj piloci zginęli na miejscu, na oczach kilkudziesięciu tysięcy widzów. Obecnie grupa żelazny lata na samolotach 3 typów: Zlin 50, Zlin 526 oraz Extra 330. Liderem grupy jest Wojciech Krupa. Strona zespołu

  • Pucowanie
  • Start z dymem
  • Start grupowy
  • Z gościem
  • Z podstawka
  • Tafla
  • Solista
  • Przedostatni lot w Radomiu
  • Zadymiony
  • Śmigiełko
  • Start Wojciecha Krupy
  • Start trójką
  • Ślizg
Na pomysł grupowego latania na ultralekkich samolotach wpadło kilku instruktorów oraz byłych pilotów słynnej włoskiej formacji Frecce Tricolori. W efekcie kilka lat temu (prawdopodobnie w 2007) powstała grupa Pionier Team biorąca nazwę od samolotów Alpi Aviation Pioneer 300 Hawk na których lata. Obok samolotów grupę wyróżniają charakterystyczne elementy pokazu: finałowe rozejście z flarami (do niedawna to domena grup latających na odrzutowcach) oraz kończący pokaz przelot z dymami w barwach narodowych. Mimo stosunkowo małego „stażu” grupa ma już liczna grupę wielbicieli a ich pokazy wzbudzają żywiołowe zainteresowanie. Strona zespołu
  • Kołówanie z flagą i prosiakiem
  • Pioneer Team grupowo
  • Pioneer Team z bliska
  • Formacja schody
  • Mijanka
  • Początek mijanki jordańskiej
  • Mijanka jordańska
  • Mijanka jordańska ciąg dalszy
  • Rozejście z flarami
  • Przelot z dymami w barwach flagi narodowej
  • Przelot z dymami w barwach flagi narodowej na koniec
Cywilny, szwedzki zespól akrobacji lotniczej powstal w 1977 roku a jego założycielem był legendarny pilot Pierre Hollander. Obecnie liderem grupy jest jego syn – Jacob, na co dzień pilot Airbusa A 321 (jego ojciec zginął podczas pokazów w USA w 2003 roku). Nietypowy zespól akrobacyjny dysponuje obecnie trzema maszynami:  Pitts S2B „Wasp” czyli osa, Grumman 164 A „CatWalk” czyli koci spacer oraz wykonanego na specjalne zamówienie Pitts Python. Wszystkie to dwupłatowce przy czym Pittsy służą do pokazów akrobacji oraz „pisania” na niebie. Grumman służy głownie do pokazów wingwalkingu – czyli spaceru na skrzydłach. Wzorem przedwojennych latających cyrków, dwie członkinie grupy w charakterystycznych, kocich strojach przechadzają się po skrzydłach samolotu. Do tego wszystkiego odpowiednia muzyka i delikatne akrobacje samolotu - to wszystko pozostawia niezapomniane wrażenia. W Polsce gościli kilkukrotnie na pikniku w Góraszce, za każdym razem zaskarbiając sobie sympatię widzów.  Strona grupy
  • Szwedzkie koty
  • Kot ciemny
  • Kot jasny
  • Przed startem
  • Kołowanie
  • Start z kotami
  • Catwalk
  • Catwalk 2
  • Catwalk 3
  • Catwalk 4
  • Catwalk w kontrze
  • Zadymione
  • Pitts w dymie
  • Start Pittsa
  • Karuzela
  • Pyton w powietrzu
Jeżeli ktoś uważa że hasło; „Red Bull doda ci skrzydeł” jest tylko pustym sloganem reklamowym, to jest w błędzie. Dziś Red Bull sponsoruje nie tylko niezwykłe, bardzo widowiskowe zawody lotnicze: Red Bull Air Race. Firma jest także właścicielem chyba najbardziej niezwykłego muzeum lotniczego – wszystkie zgromadzone tu egzemplarze występują na różnych pokazach lotniczych, promując lotnictwo i jego historię a przy okazji rzecz jasna pewien napój. Wszystko zaczęło się na początku lat osiemdziesiątych kiedy pilot entuzjasta Sigi Angerer  wraz z przyjaciółmi nabył swój pierwszy samolot historyczny, wkrótce przywracając go do stanu lotnego. Z czasem kolekcja łatającego muzeum zaczęła się powiększać a od 1999 roku nosi ona nazwę Flying Bulls.  Dziś w skład kolekcji wchodzi m in.: Vought F4U Corsair, Boeing Stearman, North American B-25 Mitchell,Lockheed P-38 Lightning, Pitts Special, Grumman G-44 Widgeon czy też Douglas DC-6.  Nie zabrakło też nowoczesnych maszyn: dwa Alpha Jety, Bölkow Bo-105 czy też jedyny cywilny Bell AH-1F Cobra w Europie. Te dwa ostatnie śmigłowce mieliśmy okazję podziwiać też w Polsce, podobnie jak akrobacje Hannesa Archa na uczestniczącym w zawodach samolocie Egde-540. Strona kolekcji
  • Red Bull doda Ci skrzydeł
  • Nad Wisłą
  • Hannes Arch na spadochronie
  • Bölkow Bo-105 na ziemi
  • Do pętli
  • Szczytowe połóżenie w pętli
  • Bölkow Bo-105 w powietrzu
  • Good Morning Wietnam...
  • Latający byk
  • Start
  • Przed publiką
  • Z boku
  • Stefki z Red Bull
  • Douglas DC 6B
  • Podwozie Douglasa
  • Douglas DC 6B w locie
  • Douglas DC 6B pod berlińskim niebem
  • Douglas DC 6B niski przelot
  • Holowanie North American B-25J Mitchell
  • North American B-25J Mitchell z bliska
  • North American B-25J Mitchell przelot
  • North American B-25J Mitchell od spodu
  • North American B-25J Mitchell uruchomienie sllnika
  • Lockheed P 38L lightning przelot
  • Lockheed P 38L lightning z bliska
Jeden z prekursorów światowej akrobacji lotniczej, potrafi wyczyniać w powietrzu rzeczy o jakich nie śniło się nie tylko filozofom ale i niejednemu latającemu stworzeniu zakręciłoby się w głowie.  Wielokrotny mistrz świata w akrobacji samolotowej zawodowo zajmuje się lataniem na pokazach lotniczych a jego występy zawsze wzbudzają zachwyt publiczności. Lata na samolotach konstrukcji radzieckiej : Su 26, 29 a ostatnio na stworzonym specjalnie dla niego Su 31. Jurgis zasłynął kilkoma spektakularnymi wyczynami, m in. przelot pod 10 mostami Kowna w 2000 roku, czy też rok wcześniej pod mostami Wilna. Ekscentryk, obdarzony dużym poczuciem humoru latający na samolocie o ogromnej mocy, wymalowanym czaszkami ze skrzyżowanymi laskami dynamitu... to trzeba zobaczyć
  • Chwila dla fotoreporterów
  • Su 31 w górę
  • Zadymić niebo
  • Przelot
  • 8 beczek
  • Ze śmigiełkiem
  • Warkocz
  • Z dymu
  • Su 26 z dymem
  • Made in Kairys

Wielokrotny mistrz Polski w akrobacji samolotowej (w tym roku wywalczył ten tytuł po raz dziewiąty), a także brązowy medalista mistrzostw Europy jest częstym gościem krajowych pikników lotniczych. Lata samolotem Extra 300L i jest zawodnikiem Aeroklubu Radomskiego. Swoją sportowa karierę rozpoczął przeszło 20 lat temu. Mimo że słynie z latania akrobacyjnego, jest też kapitanem Boeinga 737, pracował m in. w liniach Centralwings. W czasie pokazów często sam komentuje swoje wyczyny i objaśnia widzom jakie figury właśnie wykonuje, co z pewnością uatrakcyjnia pokaz. 

  • Po locie
  • Kołówanie ze śmigiełkiem
  • Start z dymem
  • Przewrót
  • Z bliska
  • Bokiem
  • 8 beczek
  • Zadymiony
  • Portretowo
Historia solowych występów samolotów bojowych lotnictwa holenderskiego na pokazach lotniczych sięga roku 1979. Co ciekawe od tego czasu średnio co dwa lata zmienia się dywizjon, który wystawia pilota pokazowego i samolot. Przeważnie samolot pokazowy uzyskuje okolicznościowe malowanie, a od 1985 roku w celu uatrakcyjnienia pokazu stosuje się smugacze. Obecny pilot pokazowy to kapitan Ralph „Sheik” Aarts który pełni tą zaszczytną funkcje juz trzeci sezon. Wiosną 2009 roku artysta grafik Rob de Lange opracował nowy wzór malowania ze stylizowanym lwem na grzbiecie czyli godłem narodowym – niestety tragiczna pogoda w sobotę oraz katastrofa w niedzielę uniemożliwiła podziwianie „latającego holendra” pod niebem Radomia w tym roku. Dwa lata później Holendrzy mogli już wystąpić, prezentując przy okazji nowe malowanie samolotu. Strona zespołu
  • Ralph „Sheik” Aarts w kabinie
  • Start na dopalaczu
  • Z grilem
  • Z dymami
  • Palnik
  • Palnik i podwozie
  • Lądowanie ze spadochronem
  • J015 rnaf demo team z wasami 5
  • J015 rnaf demo team flary z bliska 2
  • J015 rnaf demo team od gory 4
  • J015 rnaf demo team z boku
Podobnie jak w Holandii, historia solowych występów samolotów belgijskich sił powietrznych sięga 1979 roku, kiedy to na uzbrojenie zaczął wchodzić samolot F 16. Jednak dopiero od 2006 roku występy belgów maja charakter bardziej cykliczny i podobnie jak Holendrzy są częstymi gośćmi air show w Europie. Obecnie samolot pokazowy występuje w specjalnym malowaniu a pokaz uatrakcyjniają smugacze oraz flary. Od 2009 roku pilotem pokazowym jest Michel „Mitch” Beulen z 349 squadronu, który będzie pełnił tą zaszczytną funkcję do 2011 roku. Z mojej wizyty na CIAF w tym roku obok pokazów w powietrzu Belgów zapamiętałem też z dobrej zabawy na ziemi i fenomenalnego kontaktu z publiką – ci ludzie aż tryskali humorem a zwiedzających stoisko ich teamu zapraszali do wspólnej zabawy. Strona zespołu
  • Przed pokazem
  • Michel „Mitch” Beulen w kabinie
  • Start z palnikiem
  • Ze smugaczami
  • Przelot
  • Z podwoziem
  • Flary
  • Flary 2
  • Flary 3
  • Z flarami
  • Efektowny zwrot
Zespół powstał w 2010 roku, ale kontynuuje tradycje latania akrobacyjnego w Greckich Siłach Powietrznych. Oficjalnym debiutem międzynarodowym były pokazy w Radomiu w 2011 roku. Grecy wypadli świetnie – latali ostro, na dopalaczu, pięknie pokazując możliwości liniowej przecież maszyny. Co ciekawe, w zespole lata normalna liniowa maszyna, która ma bardzo ciekawe malowanie zbiorników konforemnych (chyba jedyna 16 pokazowa z konforemnymi).  Pokazowy F 16 C to Block 52+ (Grecy obok Polaków i Turków posiadają najnowocześniejsze F 16 w Europie). Zespól stacjonuje na Krecie w bazie lotniczej Souda  jego działanie opiera się na personelu 340 i 343 Eskadry. Strona zespołu
  • Zeus i flary
  • Z boku
  • Malunki na konforemnych
  • Flary
„To już nie latanie, to wirtuozostwo”  - te słowa radzieckiego generała lotnictwa, wypowiedziane na początku lat 60-tych o pilotach z ówczesnego 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego (obecnie 1Eskadra Lotnictwa Taktycznego) w pełni określają kunszt pilotażu pilotów z tej jednostki. Tradycje pokazowego latania zespołowego na odrzutowcach sięgają w tej jednostce 1956 roku, kiedy to zapoczątkowali je kapitanowie Grundman, Figurski i Dębowski. W miarę nabierania doświadczenia „trójka” urosła do „piątki” a potem do „dziewiątki”, prezentując się w przelocie taflą przy okazji świat państwowych lub na pokazach lotniczych w kraju i u „zaprzyjaźnionych” sąsiadów. Współczesna „era” pokazów rozpoczyna się w 1990 roku, zaledwie rok po przezbrojeniu jednostki w Migi 29. Na kilku pokazach organizowanych w następnych latach pokaz wyższego pilotażu dają 3 lub 4 samoloty, potem przeważnie występował solista. Ostatni raz grupa wystąpiła na pokazach w 1996 roku, w kolejnych latach zachwycający pokaz pilotażu daje tylko solista (oszczędności). Obecnie pilotem pokazowym jest najczęściej ppłk Robert Kozak lub kapitan Piotr Iwaszko. Od czerwca 2009 na pokazach (zarówno krajowych jak i zagranicznych) najczęściej lata samolot o nb 15 z ogromnym godłem eskadry kościuszkowskiej wymalowanym na grzbiecie. Strona jednostki
  • Start na dopalaczach
  • Niski przelot
  • Z palnikami
  • Na wznoszeniu
  • na wznoszeniu 2
  • Z pisakami
  • Palniki z bliska
  • Kosynierzy w powietrzu
  • Drapieżnik
  • Okopcony
  • Z podwoziem
  • Tuż po starcie
  • Kosynierzy w akcji
  • Z piskiem opon
  • Lądowanie ze spadochronem
Po reorganizacji czeskich sił powietrznych, formalnie od 1 stycznia 1995 roku, 211 dywizjon taktyczny (taktická letka) stacjonuje w bazie Ceslav. W czerwcu 2004 roku władze Czech i Szwecji podpisały umowę, zgodnie z którą Czesi wypożyczyli na okres 10 lat czternaście samolotów JAS-39 Gripen, w tym dwa w dwumiejscowej wersji D. Pierwsze Gripeny wylądowały w bazie lotniczej Caslav 10 miesięcy później, w kwietniu 2005 roku. Po przeszkoleniu na nowy typ, to właśnie piloci z tej jednostki wykonują loty pokazowe na pokazach w kraju i zagranicą. Trzeba przyznać że gripen na pokazach prezentuje się znakomicie. Strona jednostki
  • Kołowanie przed publiką
  • Kabina
  • Od grzbietu
  • Od spodu
  • Tygrys i jego oczy
  • Oczy tygrysa
Podobnie jak Czesi, Węgrzy przezbroili się w gripeny wypożyczone na okres 10 lat  Produkcja pierwszego z 14 zamówionych samolotów (12 w wersji C i 2 w wersji D) rozpoczęła się w 2003 roku, a ostatnie z węgierskich gripenów wylądowały Kecskemét 16 grudnia 2007 roku. Samoloty te weszły na wyposażenie 59. "Szentgyörgyi Dezső" Harcászati Repülőbázis (59 Taktyczne Skrzydło Myśliwskie "Szentgyörgyi Dezső") i stanowią wyposażenie 1 dywizjonu taktycznego (1. Vadászrepülö Század).  To właśnie piloci tej jednostki prezentują węgierskie gripeny na pokazach krajowych i zagranicznych. Samoloty są podobnie malowane do tych czeskich – odróżniają je jednak węgierskie znaki rozpoznawcze, większe i krótsze znaki taktyczne oraz imitacja kabiny malowana na spodniej stronie kadłuba. Strona 59 skrzydła myśliwskiego
  • Pilot pozdrawia Hradec Kralove
  • Kołowanie
  • Start z palnikiem
  • Imitacja kabiny
  • Od spodu
  • Bokiem
Pierwsze śmigłowce szturmowe Mi 24 trafiły do ówczesnej Czechosłowacji w 1978 roku. po rozpadzie CRSR, Republika Czeska przejęła 35 Mi 24 różnych wersji, w późniejszych latach część śmigłowców starszych wersji skreślono ze stanu, na ich miejsce przybyły nowsze z Rosji (w ramach zmniejszenia zadłużenia Rosji wobec Czech). W latach 90-tych rozpoczęto też pokazywać czeskie Mi 24 na pokazach w kraju i zagranicą. Początkowo pokaz dawały trzy maszyny, obecnie w locie prezentuje się jedna (pokaz ze smugaczami) lub dwie (pokaz lotów parą). Strona grupy pokazowej
  • Przelot z fantą
  • Zawis z fantą
  • Fanta się rozlewa
  • Mechaniczna pomarańcza
  • Z fanta
Pierwsze Mi 24  dotarły na Węgry juz w 1978 roku, podobnie jak do Czech. Obecnie węgierskie śmigłowce (w tym te szturmowe) stacjonują w  86 Pułku Śmigłowców "Szolnok” w Szolnok. W ramach tej jednostki z Mi 24 utworzono 2. Harci Helikopter Zászlóalj i to waśnie piloci z tej jednostki prezentują węgierskie mi 24 na pokazach lotniczych.  W odróżnieniu od Czechów, Węgrzy prezentują Mi 24 w specjalnym malowaniu (kiedyś był to orzeł a obecnie smok) a w trakcie pokazu odpalane są flary, co znacznie podnosi atrakcyjność występu. 
  • Zawis smoka
  • Smok w locie
  • Narodowo
  • Smoczek
  • Flary
  • flary 2
  • Flary 3
  • Flary 4

Zaloguj się, aby skomentować tę podróż

Komentarze

  1. odonatrix
    odonatrix (20.09.2011 21:09)
    Dodałem pare punktów i zdjeć w pozostałych, zapraszam ;)
  2. odonatrix
    odonatrix (06.07.2010 15:44) +2
    Dzięki Czarku ;)

    zawody nie wiem, Szwajcarskie petrule i Pioneer Team są z ILA ;)
  3. czarny.pol
    czarny.pol (06.07.2010 9:30) +2
    Kiedy odbywały się zawody w Salzburgu ? Piękna podróż + się należy


    Pozdrawiam CZarek
  4. edytamalceva
    edytamalceva (26.11.2009 21:37) +2
    cos pieknego :)
  5. kanguria
    kanguria (25.11.2009 22:13) +2
    Latanie nie jest naturalną cechą człowieka, więc ja preferują separację przestrzenną - ja na ziemi, one w powietrzu :)
  6. odonatrix
    odonatrix (12.11.2009 18:11) +1
    A to zachęcam bardzo przyjemna sprawa, troche nierealne wrażenie jak człowiek wzlatuje nad chmury.
  7. zipiz
    zipiz (12.11.2009 18:03) +2
    jeszcze w życiu nie byłem w samolocie, nie latałem, więc... miałem choć namiastkę :) dzięki
  8. odonatrix
    odonatrix (12.11.2009 17:43) +2
    Ale Ci się zipziz na latanie zebrało, tak z 10000 mil lekko licząc hihi, mam nadzieję że dlugośc lotu wynagrodziły Ci wspaniałe widoki ;)
  9. zipiz
    zipiz (12.11.2009 14:30) +2
    wreszcie dobrnąłem do szczęśliwego końca... czuję się jakoś tak lekko, jakbym dostał skrzydeł :)
  10. odonatrix
    odonatrix (10.11.2009 7:26) +1
    Jej takie komplementa, maż się zaczerwieniłem hihihi. Polecam też pobejrzenie filmików nie mojego one autorstwa ale wybrałem takie, które dość dobrze prezentują dany zespół/solistę. Zdjatka na Airlines z lenistwa nie, generalnie zamieszczam na swojej stronce (www.boaedon.pl) oraz czasami na forum spotterskim (www.forum.spotter.pl). A przed sezonem pokazów polecam zerkac na strony zespołow które tu podlinkowałem, tam często jest zamieszczony kalendarz ich wystepów ;)
  11. city_hopper
    city_hopper (10.11.2009 1:52) +2
    No to absolutna rewelka :-). Lepsze niż wszystkie jakie tu oglądałem. Plus znakomity i fachowy komentarz (przyznaję się szczerze, że najpierw obejrzałem wszystkie zdjęcia, a potem przeczytałem). Czy zamieszczasz tez na airliners.net?
    Jak na razie absolutnie najlepsza tematyczna relacją, jaką oglądałem i czytałem na kolumberze. Pozdrawiam :-)
  12. odonatrix
    odonatrix (08.11.2009 10:34) +2
    Pruszczańskie ujęcia pochodzą z Góraszki ;) Niestety na chwile obecną zespół nie lata ;(.
  13. bkrystina
    bkrystina (07.11.2009 22:56) +2
    Ja też bardzo dziękuję za tę relację i rewelacyjne zdjęcia. Szczególne podziękowanie za pruszczańskie ujęcia.
  14. maria_u1
    maria_u1 (07.11.2009 16:44) +3
    Dziękuję za emocjonujące zdjęcia, siedzę z głową zadartą do góry... i i chyba będzie powtórka. I to jest drobna wyższość zdjęć nad realem. Dodaję jeszcze 5 punktow dodatkowych. Zasłużyłeś na pochwałę przed frontem kompanii.
  15. odonatrix
    odonatrix (07.11.2009 15:04) +2
    Ślicznie dziękuję za tak urocze recenzję lotniczej wyprawy. Mam nadzieje że zachęciłem do odwiedzenia pokazów lotniczych, bo naprawdę warto ;) Na żywo wszystkie te cuda dopiero robia wrażenie.
  16. rebel.girl
    rebel.girl (07.11.2009 12:55) +2
    świetny materiał, nawet (albo i zwłaszcza) dla takiego laika jak ja! nie mogłam się oderwać, ale muszę sobie zrobić przerwę i zejść na ziemię ;) na pewno wrócę! pozdrawia ;)
  17. mj1945
    mj1945 (07.11.2009 10:56) +3
    O poranku też dobrze się ogląda, zwłaszcza kiedy pogoda nie pozwala wyjść z domu. Był to fascynujący lot.
  18. odonatrix
    odonatrix (06.11.2009 23:21) +2
    Zgodnie z obietnicą, cos dla milóśników lotnictwa na długie, jesienne wieczory ;)
odonatrix

odonatrix

Michał Kaczorowski
Punkty: 22720