2012-10-28
Podróż SPISZ SŁOWACKI
ginaca polska jadę sobie wakacyjny ekspert jazda konna pieszo muzeum zabytki romantyczna samotna tanio z biurem z dzieckiem z przyjaciółmi góry miasto wieś autobus autostop rower przyroda śladami sławnych pociąg samochód
Opisywane miejsca:
Spiski hrad, Lewocza (11 km)
Typ: Album z opisami
Prawdopodobnie w 1001 r. król Polski Bolesław Chrobry przyłączył do swego królestwa większość ziem spiskich, aktualnie należących do Słowacji. Część z nich stracił już w roku 1018. W wyniku naporu Węgier południowa granica Polski przesuwała się stopniowo ku północy. Na tereny Spiszu Węgry wkroczyły w II połowie XI w. i od tego czasu przez następne trzy stulecia stopniowo przejmowały dalsze tereny, działając metodą faktów dokonanych: intensywnie je kolonizując i wykonując na nich coraz więcej uprawnień administracyjnych. Na tym terenie funkcjonowała polska kasztelania spiska wzmiankowana jeszcze w Kronice Wielkopolskiej pod datą 1136 z nazwą Spis. Pierwsza wzmianka o Spiszu (okolicach Spiskiego Zamku) pochodzi z dokumentu króla węgierskiego Andrzeja II z 1209 roku.
Granica polsko-węgierska na terenie Spiszu przed XIV w. przebiegała najprawdopodobniej doliną Hornadu. Później Węgry wkroczyły na teren kotliny Popradu i z początkiem XIV w. na Zamagurze. Około połowy XIV w. Polska utraciła okolice Podolińca i Starej Lubowli, należące wcześniej do ziemi sądeckiej.
8 listopada 1412 r. król Władysław Jagiełło pożyczył Zygmuntowi Luksemburskiemu 37 000 kop szerokich groszy praskich (ówcześnie ok. 7 ton czystego srebra, czyli ponad 8 ton monet). Pożyczkę zabezpieczono zastawem, w którego skład weszły miasta i miasteczka należące wcześniej do ziemi sądeckiej (i później wydzielone jako odrębna jednostka): Lubowla, Podoliniec i Gniazda (w miastach tych utworzono starostwo grodowe z siedzibą w Zamku Lubowelskim) oraz 13 miast spiskich: Biała, Lubica, Wierzbów, Spiska Sobota, Poprad, Straże, Spiskie Włochy, Nowa Wieś dziś Spiska Nowa Wieś, Ruszkinowce, Wielka, Spiskie Podgrodzie (ale nie Zamek Spiski), Maciejowce, Twarożne.
Węgry kilkadziesiąt lat później podjęły próbę odzyskania zastawionych miast, ale wyrokiem sądu papieskiego, który odbył we Wrocławiu w końcu XV w., tereny te zostały przyznane na stałe Polsce i pozostały w jej granicach aż do 1769 r. Pozostałe przy Węgrzech miasta Spiszu utworzyły "prowincję 11 miast spiskich", którego głównym ośrodkiem był Spiski Czwartek. Posiadały one szeroką autonomię, ale szybko zaczęły tracić na znaczeniu i już w 1465 stały się częścią państwa spiskiego, którego właścicielem był pan na Spiskim Zamku.
Na mocy polsko-czechosłowackiego porozumienia z 1 stycznia 1919 granica polsko-czechosłowacka przebiegała grzbietem Magury Spiskiej pozostawiając całą zlewnię Dunajca po stronie polskiej (to jest cały teren tzw. Zamagurza). Jednakże kilka tygodni później wojska polskie wprowadzone w błąd przez przedstawiciel aliantów, wycofały się. A później, w wyniku decyzji Rady Ambasadorów podjętej w 28 lipca 1920 r. do Polski został przyłączony jedynie niewielki fragment z tego terenu, zaledwie 14 wsi, znany odtąd jako Polski Spisz. Po obu stronach pozostało jednak poczucie krzywdy i pretensje terytorialne.
Umową zawartą 30 listopada 1938 w Zakopanem Polska wymogła na Słowacji cesję dalszej części Spiszu – Jaworzyny Tatrzańskiej oraz Leśnicy Pienińskiej oraz inne, mniejsze fragmenty terytoriów. Z kolei w trakcie kampanii wrześniowej teren polskiego Spiszu, łącznie z terenami zajętymi przez Polskę w 1938r., został zajęty przez armię słowacką w pierwszych dniach września 1939. W wyniku układu Ribbentrop-Černák z 21 listopada 1939 r. obszar ten włączono do Słowacji. Po II wojnie światowej przywrócono status quo z lat 1920-1938, choć ostateczne porozumienie graniczne podpisano dopiero w 1958 r.
Poniżej link do podróży lmichrowski gdzie Zamek Spiski został opisany (żeby się już nie dublować).
http://kolumber.pl/g/142623-Wypad%20na%20S%C5%82owacj%C4%99
Ślady osadnictwa w okolicach miasta pochodzą z epoki kamienia. Pierwsze słowiańskie osady w miejscu dzisiejszej Lewoczy powstały jeszcze przed XII wiekiem, co wiadomo stąd, że już wtedy handlowały z Krakowem, miastami Hanzy i Wenecją. W połowie XII wieku, król węgierski Gejza II osiedlił w tym rejonie osadników niemieckich, głównie z Saksonii. Osady te uległy niemal zupełnemu zniszczeniu wskutek najazdów mongolskich. W 1271 roku Lewocza stała się głównym ośrodkiem specjalnej jednostki administracyjnej – Związku Sasów Spiskich. Jednak miasto szybko wycofało się z tego związku, by w roku 1317 stać się uprzywilejowanym wolnym miastem królewskim.
Szybki wzrost znaczenia i bogactwa miasta był skutkiem jego położenia na ważnym szlaku handlowym prowadzącym znad Cisy przez Szarysz i Spisz do Krakowa. W 1494 roku właśnie Lewoczę wybrali na miejsce spotkania jagiellońscy władcy Polski, Litwy, Czech i Węgier. W ciagu XV wieku miasto stało się bogatym ośrodkiem handlowym.
W epoce powstań antyhabsburskich w XVII wieku rozpoczął się zmierzch miasta. W XVI i XVII wieku Lewocza była najważniejszym ośrodkiem ewangelicyzmu na ziemiach słowackich, jednak za czasów habsburskich doszło do niemal całkowitej rekatolizacji Lewoczy i całego Spiszu.
Zaloguj się, aby skomentować tę podróż
Komentarze
-
-
Nigdy nie byłem na tych terenach, ale widać, że warto:) Także bardzo lubię zamki jak i stare miasteczka, więc dzięki Twojej relacji, zdjęciom i ciekawemu tekstowi zachęciłeś mnie, aby kiedyś się tam wybrać:) Bardzo ciekawy i nie tak znany to region, zdecydowanie warty bliższemu poznaniu:) Lubię takie miejsca, które miały burzliwą historię i bogate dziedzictwo kulturowe i przynależność państwową:) Bardzo miło spędziłem czas w Twojej podróży, czekam na kolejne takie, równie ciekawe:) Pozdrawiam!
P.S. Przychylam się do zdania timu odnośnie żółtego znaczka na zdjęciach, jest on niepotrzebny i psuje urok zdjęć. reklamę firmy można zrobić w inny sposób, niekoniecznie taki, tak myślę. -
Lubię stare zamki :) Trochę mi przeszkadzał ten żółty znak wodny na zdjęciach ;) -
A większość zamków jest węgierskich, czeskich i niemieckich przejętych przez Słowaków. -
Slowacja jest istna kraina starych zamkow :-) -
Poniżej link do podróży lmichrowski gdzie Zamek Spiski został opisany (żeby się już nie dublować).
http://kolumber.pl/g/142623-Wypad%20na%20S%C5%82owacj%C4%99
Pozdrawiam